World Defense Show 2024 Değerlendirmesi

Fatih Mehmet Küçük

Riyad’da ikincisi düzenlenen World Defense Show fuarını doğrudan katılım sağlayarak gözlemleme şansı elde ettik. Fuar 76 ülkeden 773’ten fazla katılımcıyı ve 116 ülkeden 441’den fazla resmi delegasyonun yanı sıra 106.000 ziyaretçiyi ağırladı. Etkinlik süresince 17’si offset anlaşması olmak üzere toplam 73 Mutabakat Zaptı (MoU) anlaşması imzalandı. Etkinlik, Suudi hükümetinin savunma sözleşmelerinin %50’sinin yerel olarak üretilmesi veya yerel ekonomik faydalar sağlaması hedefini ortaya koyan Vizyon 2030 projesiyle uyumlu olarak dizayn edildi.

Körfez’de bölgesel olarak sürekli rekabetin içerisinde olan Suudi Arabistan fuarı aynı zamanda “soft power” çalışmalarını desteklemek, ülkesindeki reform hareketlerini pekiştirmek ve bilinirliğini artırmak için de kullandı. Bu kapsamda fuarda kadınların savunma sektöründeki rolüne ilişkin rolünü işleyen konferanslar da gerçekleştirildi.

2023 yılında 69 milyar dolarlık savunma harcaması gerçekleştiren Suudi Arabistan bölgenin en büyük silah tedarikçisi konumunda. 2018-2022 yılları arasında Hindistan’dan sonra dünyanın en büyük silah ithalatçısı olan Suudi Arabistan’ın savunma bütçesinin her geçen yıl artması ve 2028 yılında 87 milyar dolar civarına ulaşması bekleniyor. Suudi Arabistan’ın İran ile olan tarihi rekabeti, 2015 yılında Arap koalisyonu ile Yemen’e yapılan müdahale ve bölgede asla düşmeyen tansiyon bu silahlanmanın ana nedenlerinden biri. Özellikle Suudi Arabistan’ın Yemen’deki Husiler’in İran orijinli insansız hava araçları ve seyir füzelerine karşı verdiği yoğun hava savunma mücadelesi bu alandaki yatırımlarını da arıtmakta.

World Defense Show 2024 Değerlendirmesi çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 19′uncu sayısında.

Çalışmanın tamamını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Nitekim Fuar etrafına dahi 6-8 adet Patriot füze atıcısı ile 2-3 adet Çin yapımı AESA radar destekli lazer dronesavar sistemi yerleştirilmişti. Suudi Arabistan bu yoğun hava savunma tehdidi ortamında adeta “tüm tuşlara basarak bölüm geçmeye çalışan” bir ülke konumunda. ABD’den aldığı Patriot hava savunma sistemlerini yoğun biçimde kullanırken, Çin’den dronesavar sistemleri alanında alımlarını sürdürüyor. Ayrıca Fransa’dan aldığı kısa-orta menzilli VL MICA ve çok kısa menzilli araç üzeri Mistral 2 MANPADS hava savunma sistemlerini de fuar kapsamında sergileyen Suudi Arabistan’ın Güney Kore ile 3,2 milyar dolarlık KM-SAM orta menzilli hava savunma sistemi ve Rusya ile kısa menzilli Pantsir hava savunma tedariki için anlaşma imzaladı. Suudi Arabistan ABD’den anti balistik füze sistemi kapsamında THAAD tedarik çalışmalarını da sürdürmekte. Suudi Arabistan’ın tüm bu karmaşık hava savunma sistemi siparişine bakıldığında bu sistemleri idame ettirme ve özellikle de entegre biçimde kullanma noktasında ciddi bir sınav ile karşı karşıya kalacağı aşikardır. Bu kadar farklı ülkeden tedarik edilen hava savunma sistemlerini entegre kullanım için Suudi Arabistan’ın halihazırda nasıl bir senaryo planladığı bilinmiyor.

Ancak bu konuda dünyadaki en avantajlı komuta kontrol sistemi ise ASELSAN’ın HAKİM sistemi olarak öne çıkmaktadır. Azerbaycan’ın Vatan Muharebesi sırasında kullanılan HAKİM (henüz prototipken) İspanyol, Rus ve İsrail menşeli radarların yer aldığı ortak hava resmini başarı ile oluşturmuştu. Bu noktada HAKİM’in Suudi Arabistan’a ihracı için teknik açıdan en iyi adaylardan birinin Türkiye olduğu değerlendirilebilir. Tabii böyle bir tedarik için özellikle ABD’nin siyasal etkisinin ne olacağı büyük bir soru işareti barındırmaktadır.

Hava savunma sistemlerindeki karmaşık tedarik planları diğer kuvvet planlamaları için de bulunmakta. Kara araçları noktasında ciddi ihtiyaçları olan Suudi Arabistan’ın zırhlı muharebe aracı tedariki için aktif bir tedarik programı devam etmekte. Türkiye’den Otokar ve FNSS’in de yer aldığı bu yarışta geçmiş yıllarda Suudi Arabistan’a çok sayıda LAV aracını satan General Dynamics’in politik olarak da eli güçlü. Ancak Türk şirketlerinin Umman (PARS II) ve BAE (Arma tabanlı Rabdan) gibi ülkelerdeki başarılı satışları bu başarının Suudi Arabistan’da da sağlanabileceğini ortaya koymaktadır.