Avrupa Birliği, Libya’daki şiddete son verilmesine yönelik çağrısını yineledi

Avrupa Birliği (AB) 12 Mayıs Salı günü Libya’daki şiddetin sona ermesine yönelik çağrısını yineledi ve petrol zengini ama savaştan dolayı bitap düşmüş devlete BM’nin silah ambargosunun “kararlılıkla devam edeceğini” söyledi.

27 AB ülkesinin savunma bakanları, COVID-19 pandemisinin Avrupa’nın güvenliği üzerindeki etkileri konusunda video görüşmeleri yaparken, Avrupa Birliği’nin Dış Politika Sorumlusu Josep Borrell, Libya’daki iç savaş şiddetinin durdurulmasına yönelik çağrısını yineledi.

AB’nin Libya’ya deniz yoluyla silah teslimatlarını engelleme amaçlı yeni deniz misyonu geçtiğimiz hafta başlamıştı ve Borrell (27 ülke adına yayınlanan bir açıklamada) bu misyonu başarıyla yapılacağına dair söz verdi.

Borrell, “Avrupa Birliği, Libya’daki BM silah ambargosuna tamamen saygı duyulduğunu görmeye kararlı.” dedi. Josep Borrell ambargonun “tam ve etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak” için daha fazla çabaya ihtiyaç olduğunu söyledi.

Irini Operasyonu, Trablus’taki BM tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) ülkenin doğusundaki kıyıları kontrol eden diktatör ve darbeci Halife Hafter’e bağlı militanlar tarafından saldırıya uğradığı Libya’ya Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere birçok ülke tarafından sağlanan silah akışını durdurmayı amaçlıyor.

Irini Operasyonu, hava ve uydu gözetimi ile desteklenen misyon kapsamında silah sevkiyatlarının tespit edilmesi için Doğu Akdeniz’de devriye faaliyet icra eden bir Fransız fırkateynince yürütülüyor.

Avrupa Konseyi içinde yapılan oylamada Malta, AB fonlarının Libya’daki Fransız çıkarlarına yönelik bir deniz operasyonu kapsamında kullanılmasını veto etmişti.

Ulusal Mutabakat Hükümeti 10 Mayıs Pazar günü darbeci Hafter güçlerinin Trablus’taki yerleşim bölgelerine 100’den fazla roket ve füze ile saldırı gerçekleştirdiğini ve bu saldırıda en az dört sivilin öldürüldüğünü söyledi. Darbeci Hafter’e bağlı güçler Libya’da Büyükelçilikler de dahil olmak üzere birçok sivil hedefe bombardıman gerçekleştiriyor. Bu saldırılarda Birleşmiş Milletler’in Trablus’daki binası da zarar gördü.

Borrell, Libya’da gün geçtikçe artan şiddet nedeniyle AB’nin ateşkes çağrısını yinelediğini söyledi. Borrell, “Avrupa Birliği tüm tarafların sorumlu bir şekilde davranmasını ve Libya’nın her bölgesinde çatışmayı derhal durdurmasını talep ediyor.” dedi.

Avrupa Birliği’nin Libya’ya Yönelik IRINI Misyonu

Avrupa Birliği, Akdeniz’de yeni bir CSDP (Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası) askeri misyonunun başlatılmasıyla BM’nin Libya’ya karşı silah ambargosunun uygulanmasına yönelik çabalarını arttırıyor.

Ancak bu çabalar dahilinde Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Rusya ve birçok ülke daha Libya’ya paralı askerler de dahil olmak üzere birçok kritik silah sistemleri sevk ederek Libya’daki şiddeti arttırmaya devam ediyor.

Darbeci Halife Hafter’in tek taraflı ateşkes ilan etmesine rağmen BAE’den, Sudan’dan, Mısır’dan ve Rusya’dan silah sistemlerini ülkeye sevk etmeye devam etmesi dikkat çekiyor. Avrupa Birliği’nin Rusya’nın Libya’ya taşıdığı ChVK Wagner mensubu özel askeri güvenlik şirketi personelleri hakkında hiçbir yorumda bulunmaması bu misyonun kararlılığına yönelik tartışmalara sebep açıyor.

Misyon özellikle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararı 2292 uyarınca Libya’ya silah veya ilgili ekipmanları taşıdığından şüphelenilen açık denizlerdeki gemilerin teftişlerini yapabilme yetkileri sağlıyor.

İkincil görevler olarak EUNAVFOR MED IRINI ayrıca,

• Libya’dan petrol, ham petrol ve rafine edilmiş petrol ürünlerinin yasadışı ihracatını izlemek ve toplamak,
• Libya Sahil Güvenlik ve Donanmasının kapasitesini geliştirme ve eğitimine katkıda bulunmak,
• Uçaklarla bilgi toplama ve devriye faaliyetleri icra ederek insan kaçakçılığı ve insan ticareti ağlarının iş modelinin bozulmasına katkıda bulunmak gibi amaçları güdüyor.

IRINI, AB Operasyon Komutanı olan Tümamiral Fabio Agostini tarafından yönetiliyor. Operasyonun genel merkezi İtalya’nın Roma şehrinden yürütülüyor.

IRINI misyonu kapsamında bölgede uçuşlar devam ederken misyonda katılım gösteren ülkelerin donanmaları bölgede devriye faaliyetlerini sürdürüyor.

Ata Ahmet Kökçü

Çukurova Üniversitesi Gazetecilik Öğrencisi, savunma sanayii ve global askeri teknolojilerle ilgileniyor.