Doç. Dr. Murat Leloğlu İle Söyleşi

“O yüzden uzay işinde en riskli gördüğünüz şeyleri en hızlı bir şekilde test etmeniz ve problemi mümkün olduğu kadar erken tespit etmeniz lazım. Zaten test felsefesi de bununla ilgilidir.”

Hatice İspir
Salih Kıvrak

Defence Turk: Uyduların projelendirilmesinde tercih edilen model felsefelerinden bahseder misiniz? Nasıl belirleniyor hangi felsefenin uygulanacağı? Seçilen testlerde başarısızlık ya da uygunsuzlukla karşılaşıldığında nasıl bir prosedür izleniyor?

Murat Leloğlu: Uydu projeleri belli standartlara göre gerçekleştirilir. Temel olarak biz Türkiye’de Avrupa standartlarını kullanmayı tercih ediyoruz. NASA standartları var, ya da başka ülkelerin kendi standartları var. Projenin aşamaları bellidir buna uygun projeler kurgulanır. Test felsefesi derken aslında şu anlaşılır: Uzay teknolojisinin özelliği güvenilirliktir. Yani o sistemin uzayda çalışmasıdır, çünkü tamir edemezsiniz, değiştiremezsiniz. Bir kere uzaya atıldı mı artık oradadır. Güvenilirlik de uygun tasarım ve bol testle sağlanır. Bunun için uydunun birden fazla modeli yapılır.

Defence Turk: Peki Göktürk-2’de bu süreç nasıl ilerledi?

Murat Leloğlu: Göktürk-2 uydusunda aslında zamanımız kısa olmasına rağmen güvenli bir yol seçtik. Yani uçuş modelinden ayrı bir yeterlilik modeli yaptık. Yeterlilik modeli şu: Uçuş modelinin aşağı yukarı aynısı, elektronikler falan her şey içinde fakat fırlatma sırasında karşılaşacağı yüklerin çok daha üstünde testlere tabi tutuyorsunuz. Bu yaklaşım muhafazakar bir yaklaşım. Yani sizi güvenli tarafta tutuyor. Çünkü uydunun birebir aynısını yapmışsınız. Çok yüksek seviyede titreşimlere ve diğer testlere maruz bırakmışsınız. Hepsinden çıkmışsa tamam diyorsunuz ve kendinize güveniniz artık burada fazla. Aynı uydudan bir tane daha yapacak olursanız daha önce pek çok şey doğrulanmış olduğu için model felsefesini değiştirirsiniz. Göktürk-1’in ayrıntılarını bilmiyorum tabii ama Göktürk-1’de de uydunun daha önce benzeri yapılmış olduğu için üretici firma oradaki deneyimini bu projeye de yansıtmış olmalı.

Doç. Dr. Murat Leloğlu İle Söyleşi çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 4’üncü sayısında.

Defence Turk Dergi’ye online ve basılı olarak erişmek için tıklayınız.