Türkiye ve Fransa arasındaki savunma iş birliği, yıllardır süregelen siyasi ve askeri anlaşmazlıkların ardından yeniden gündeme geliyor. Fransız Senatosu’nun Dışişleri ve Savunma Komisyonu’ndan 5 senatörün Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaret sonrası hazırlanan rapor, iki ülke arasındaki stratejik iş birliğinin artırılması gerektiğini vurguladı.
Bu bağlamda Fransa ve Türkiye, 2018 yılında LORAMIDS (Uzun Menzilli Hava ve Füze Savunma Sistemi) programı kapsamında Eurosam (Thales ve MBDA ortaklığı) ile SAMP/T hava savunma sisteminin ortak geliştirilmesi üzerine bir mutabakat sağlamıştı. Ancak, Paris ve Ankara arasındaki gerilimler nedeniyle bu proje ilerleyemedi. Libya, Suriye, Doğu Akdeniz ve Azerbaycan-Ermenistan savaşındaki karşıt politikalar iki ülkeyi askeri alanda rakip konumuna getirdi.
Ancak son dönemde, iki ülke arasında bir yumuşama sinyali görülüyor. Örneğin, 2020’de Türkiye ile yaşanan Courbet Fırkateyni krizi sonrası Fransa’nın bu gemisini geçtiğimiz Kasım ayında İstanbul’a göndermesi dikkat çekmişti. Ayrıca, Yunanistan’ın Fransa’dan aldığı Meteor hava-hava füzelerinin Türkiye’ye satılma ihtimaline karşı Atina’dan gelen tepkiler, Fransa’nın Ankara ile savunma alanında yeni bir denge politikası izleyebileceğini gösteriyor.
Zone Militaire tarafından yapılan habere göre senatörlerin hazırladığı raporda, Türkiye’nin Fransa ile askeri alanda iş birliğini yeniden canlandırma isteği öne çıkıyor. Rapora göre Türkiye Milli Savunma Bakanlığı Güvenlik Genel Müdürü Korgeneral İlkay Altındağ, İspanya ile uçak gemisi, Almanya ile denizaltı projelerinde iş birliği yapıldığını belirterek, Türkiye’nin Fransa ile de insansız deniz araçları gibi yeni projeler başlatmak istediğini ifade etti.
Rapora göre Altındağ ayrıca Fransa’nın DGA (Genel Silahlanma Müdürlüğü) ile yeniden görüşmelere başlaması gerektiğini ve Türk savunma sanayii firmalarının Fransız şirketleriyle iş birliği yapmaya hazır olduğunu söyledi. Bu bağlamda heyetin Savunma Sanayii Başkanlığını ziyaret edip firmalar ve projeler hakkında bilgi aldığı da ifade edilmekte.
Türkiye’nin 6. nesil savaş uçağı programına katılımı
Raporda dikkat çeken bir diğer konu ise Türkiye’nin FCAS (Geleceğin Hava Muharebe Sistemi) programına olan ilgisi. Senatörlere göre Türk Savunma Sanayii Başkanlığı yetkilileri, Türkiye’nin 5. ve 6. nesil savaş uçağı geliştirme hedefleri doğrultusunda FCAS programına katılmak istediğini dile getirdi.
Türkiye hâlihazırda KAAN savaş uçağı projesi kapsamında BAE Systems ve Rolls-Royce’tan destek alıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin FCAS programına dahil olma isteği, Global Combat Air Program (GCAP) kapsamında yer almamasına karşı bir alternatif oluşturma çabası olabilir.
Öte yandan, FCAS programında yer alan İspanya ve Almanya’nın Türkiye ile mevcut askeri iş birlikleri göz önüne alındığında, Ankara’nın bu iki ülke üzerinden FCAS’a dahil olmayı hedeflemesi olası görünüyor. Ancak, Fransa’nın şu an için programa yeni ülkeleri dahil etmeye sıcak bakmadığı belirtiliyor.
Fransa ile Türkiye arasındaki savunma iş birliği, özellikle Eurosam hava savunma sistemi projesinin askıya alınmasının ardından büyük oranda durmuştu. Ancak, Fransız senatörlerin raporu, iki ülkenin savunma sanayii, eğitim ve ekonomik iş birliklerini artırması gerektiğini savunuyor.
Bu bağlamda, Türk ve Fransız savunma şirketleri arasındaki olası iş birlikleri, önümüzdeki dönemde iki ülke arasındaki askeri ilişkilerin seyrini belirleyebilir. Ancak, Fransa’nın Yunanistan ile imzaladığı savunma anlaşması, Türkiye’nin NATO’daki konumu ve bölgesel anlaşmazlıklar gibi faktörler, sürecin önündeki en büyük engeller olarak görülüyor.
İlgili Olarak
Gaziantep Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi. Savunma Sanayii ve Uluslararası İlişkiler Meraklısı
