İsrail’den tedarik edilen Hermes 900 İHA’lardan memnun olmayan İsviçre, programın devam edeceğini açıkladı.
İsviçre’de F-35A savaş uçağı alımı kadar tartışmalı bir diğer savunma projesi de İsrailli Elbit Systems’ten tedarik edilen Hermes 900 HFE insansız hava araçları oldu. Zone Militaire tarafından yapılan habere göre 2015’te başlatılan ADS15 programı kapsamında 240 milyon İsviçre Frangı karşılığında 6 adet Hermes 900 sipariş edilmişti.
İHA’ların 2019’da hizmete girmesi ve yalnızca İsviçre Silahlı Kuvvetleri tarafından değil, polis, gümrük ve istihbarat birimleri tarafından da kullanılması planlanmıştı. İsviçre Savunma Bakanlığı o dönemde Hermes 900’ü “tüm hava koşullarında görev yapabilmesi, daha uzun menzil ve esnekliğe sahip olması” nedeniyle tercih ettiklerini duyurmuştu.
Ancak program kısa sürede ciddi aksaklıklarla karşılaştı. Teslimatlar yıllarca gecikti. Bu bağlamda ilk 2 İHA ancak 2022’de, yani 3 yıllık bir gecikmeyle ve ek maliyetlerle İsviçre’ye ulaştırılabildi. Nihai maliyetin 298 milyon İsviçre Frangı’na çıktığı bildirildi. Dahası teslim edilen Hermes 900’ler vaat edilen tüm yeteneklere sahip değildi. Yapılan habere göre İHA’larda otomatik çarpışma önleme sistemi, GPS’ten bağımsız iniş-kalkış sistemi ve buzlanma önleyici donanım halen eksik. Bu nedenle İHA’lar yalnızca belirli şartlarda uçabiliyor, kalkış sırasında bir helikopter eşliğinde gözetim altında tutuluyor ve yoğun nüfuslu bölgelerden uzak durmaları gerekiyor.
Bu sorunlar nedeniyle, Ordu Direktörü Urs Loher geçtiğimiz Temmuz’da programın iptal edilebileceğini söylemişti. Federal Mali Denetim Kurumu da (CDF) projeyi sert şekilde eleştirerek “tedarikçilerin güvenilir olmadığını ve proje yönetiminin yetersiz kaldığını” belirtmişti.
Son sözü ise yeni İsviçre Savunma Bakanı Martin Pfister söyledi. Bakanlık 4 Eylül’de yaptığı açıklamada, projeye devam edileceğini ancak sorunlu üç özelliğin – otomatik çarpışma önleme, GPS’ten bağımsız iniş-kalkış ve buzlanma önleme sistemi – tamamen iptal edildiğini duyurdu.
Bakanlık, bu kararın “kullanımda kısıtlamalar” doğuracağını kabul ederek, yine de Hermes 900’lerin uzun süreli keşif uçuşları için yeterli olduğunu ve gelecekte yeni sensörlerin entegrasyonu için bir platform işlevi görebileceğini belirtti. Ancak kış aylarında buzlanma riski nedeniyle kullanılamayacak olan İHA’lar, görev sırasında 3.000 ila 4.000 metre irtifaya kadar yalnızca eskort hava araçları eşliğinde uçabilecek.
Sonuç olarak program hâlâ sorunlu. Elbit Systems’in teslim ettiği İHA’ların onaylanan tasarıma tamamen uygun üretildiğini kanıtlayamadığı için sertifikasyon süreci devam ediyor. Bu yüzden İsviçre Ordusu, Hermes 900’leri yalnızca belirli yüksekliklerde, acil iniş noktalarına yakın bölgelerde ve yoğun nüfuslu alanlardan uzak şekilde sınırlı koşullar altında kullanabilecek.
İlgili Olarak
Gaziantep Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi. Savunma Sanayii ve Uluslararası İlişkiler Meraklısı
