ABD Hava ve Deniz Kuvvetleri’nden yeni hava-hava füzesi için bütçe talebi

ABD Deniz ve Hava Kuvvetleri, 2026 yılında AIM-260A JATM hava-hava füzesinin tedarikini desteklemek için toplamda 670,5 milyon dolar tutarında fon talep etti.

ABD Donanması ve ABD Hava Kuvvetleri, 2026 yılının bütçe talebinde operasyonel kullanım için AIM-260A JATM hava-hava füzesinin tedarikini desteklemek için toplamda 670,5 milyon dolar tutarında fon talep etti. Bu bağlamda iki kuvvet, toplu olarak JATM yeni nesil uzun menzilli hava-hava füzesinin devam eden gelişimi için yaklaşık 687 milyon dolar daha talep ediyor.

The War Zone tarafından yapılan habere göre tedarik cephesinde Donanma AIM-260A için 301 milyon dolar talep ederken, Hava Kuvvetleri 368 milyon dolar talep etmekte. Donanma ve Hava Kuvvetleri ayrıca araştırma ve geliştirme tarafında JATM için sırasıyla yaklaşık 222 milyon dolar ve 425 milyon dolar talep ediyor.

AIM-260A, AIM-120 AMRAAM hava-hava füzelerinin halefi olarak geliştiriliyor. JATM’nin tasarımına ilişkin ayrıntılar oldukça gizli kalmaya devam ediyor. Ancak füzenin AIM-120’den önemli ölçüde daha uzun menzile sahip olduğu belirtilmekte. Füzenin daha gelişmiş güdüm sistemlerine ve ağ yeteneklerine sahip olması da bekleniyor.

AIM-260A hava-hava füzesi

AIM-260A, yani Joint Advanced Tactical Missile (JATM), Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ve Donanması’nın ortaklaşa geliştirdiği yeni nesil bir uzun menzilli hava-hava füzesidir. Bahse konu füze, halihazırda kullanılan AIM-120 AMRAAM’ın yerini alması hedeflenen ve gelişmiş tehdit ortamlarına karşı hava üstünlüğünü muhafaza etmeyi amaçlayan bir sistemdir. Programın yönetimi, Donanma Hava Sistemleri Komutanlığı (NAVAIR) çatısı altındaki PEO U&W’nin Air-to-Air Missile Office (PMA-259) biriminde yürütülmektedir. AIM-260A, sadece F-22 ve F-35 gibi savaş uçaklarında değil, aynı zamanda gelecekte hizmete girmesi planlanan insansız savaş uçakları (örneğin Collaborative Combat Aircraft – CCA) ile de kullanılabilecek şekilde tasarlanmaktadır.

Kamuoyu ile paylaşılan resimlere göre füzenin tasarımı düşük sürükleme ve yüksek hız prensipleri doğrultusunda şekillendirilmekte. Bu bağlamda füzenin kuyruk kısmında yalnızca dört adet kanatçık yer almakta, orta bölümde ise AMRAAM’da olduğu gibi ek kanatlar bulunmamaktadır. Bu sayede hem aerodinamik verimin artırılmış olduğu hem de iç silah bölmelerine uyumluluğun korunduğu düşünülmektedir.

AIM-260A’nın en dikkat çekici özelliklerinden biri gelişmiş itki sistemidir. Mevcut AMRAAM motoruna kıyasla daha uzun olan bu roket motoru, yüksek yüklü katı yakıtla çalışmakta ve büyük olasılıkla çift darbeli (dual-pulse) bir yapıya sahiptir. Defense News tarafından yapılan habere göre bu teknoloji sayesinde füze menzil açısından selefine göre yaklaşık 1.5 katlık bir üstünlük sağlayabilecektir. Aynı zamanda bu motorun, füzenin uçuşun son safhasındaki manevra kabiliyetini artırmak amacıyla itki yönlendirme (thrust vectoring) yeteneğine sahip olması da muhtemeldir.

Füzenin arayıcı başlığı hakkında kesin bilgiler sınırlı olmakla birlikte, aktif elektronik taramalı radar (AESA) teknolojisine sahip olması büyük olasılıktır. Gelecekte görüntüleme tipi kızılötesi (IIR) ya da pasif RF yönlendirme gibi çok modlu arayıcı sistemlerin entegre edilmesi ihtimali de gündemdedir. Bu tür teknolojiler, elektronik harp ortamında karşı tedbirlere karşı dayanıklılığı artırmaktadır.

AIM-260A’nın gelişmiş ağ merkezli harp kabiliyetlerine de sahip olacak şekilde tasarlandığı aktarılmaktadır. Bu sayede füze, sadece atıldığı uçağın sensörlerine bağlı kalmadan, üçüncü taraf platformlardan gelen verilerle hedef tespit ve takip işlemlerini gerçekleştirebilecektir. Bu, özellikle düşük radar izli uçakların radara yakalanmadan angajmana girmesine olanak tanıyabilecektir. Ayrıca birden fazla JATM füzesinin kooperatif şekilde çalışması da mümkün olabilecektir.. Keza bu da dinamik angajman senaryolarında büyük avantaj sağlayacaktır.

AIM-260 programı ilk olarak 2019 yılında kamuoyuna yansımış, ilk operasyona giriş tarihi olarak 2022 hedeflenmiştir. Ancak şu ana dek füzenin resmen hizmete girdiğine dair açık bir bilgi bulunmamaktadır. Gerçek füzenin görüntüleri de henüz paylaşılmamıştır. Buna karşın, 2025 itibarıyla ABD Donanması tarafından yayımlanan çeşitli resmi sunumlarda yer alan üç ayrı çizim görüntüsü, füzenin tasarımını doğrular niteliktedir. Tüm bu veriler ışığında, AIM-260A JATM, ABD’nin hava-hava muharebe kabiliyetini Çin gibi potansiyel rakiplerin uzun menzilli füzelerine karşı üstün kılmayı hedefleyen, ileri teknoloji ürünü yeni nesil bir sistem olarak öne çıkmaktadır.

Genel olarak, ABD Deniz ve Hava Kuvvetleri yetkilileri, özellikle Pasifik’te Çin ile olası bir çatışmanın planlanması bağlamında AIM-260A’nın geçmişte öncelikli bir geliştirme çabası olduğundan bahsetmişlerdir. Çin’in 2016’da PL-15 hava-hava füzesinin ortaya çıkmasının ilk etapta JATM programının başlatılmasının arkasındaki temel itici güç olduğu bilinmektedir. Pakistan’ın PL-15 serisi füzelerin yanı sıra Çin yapımı J-10 savaşçılarının muharebe kullanımı, her iki sistem için de küresel bir ilk olan ve bu yılın başlarında Hindistan ile yaşanan kısa ama yoğun bir çatışma sırasında özellikle dikkat çekmiştir.

Çin, Rusya ve diğer ülkeler gibi, diğer uzun menzilli hava-hava füzesi geliştirmeleriyle de ilerlemektedir. Bu kapsamda ABD Hava Kuvvetleri geçen yıl 1.000 mil menzile kadar hava-hava ve/veya hava savunma füzelerinin 2050 yılına kadar ABD kuvvetlerinin karşı karşıya olduğu tehdit ekosisteminin bir parçası olacağı konusunda uyarmaktadır.

Tahmin edilen özellikler

İlgili Olarak

ABD’nin yeni hava-hava füzesi Japonya’da görüldü

Yusuf Emir Işık

Gaziantep Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi. Savunma Sanayii ve Uluslararası İlişkiler Meraklısı