ABD senatörleri F-35 uçaklarının BAE’ye satışını yavaşlatmak için adımlar atıyor

ABD senatörleri F-35 savaş uçaklarının Birleşik Arap Emirliğine satışını yavaşlatmak için bir dizi adımlar atıyor

ABD Demokrat partili iki senatör, F-35 Müşterek Taarruz Uçağının (JSF) Birleşik Arap Emirlikleri’ne satışını ertelemek amacıyla, ABD hükumeti nezdinde Abu Dabi yönetiminin belirli kriterleri karşılamadığı sürece uçakların teslimini engelleyecek “2020 Güvenli F-35 İhracat Yasası” çıkarma girişiminde bulunmaktadır.

Yasa kabul edilirse, Lockheed Martin F-35 savaş uçağının Orta Doğu’daki diğer ülkelere gelecekteki satışları üzerinde geniş kapsamlı bir etkiye sahip olabilir. Tasarı, Beyaz Saray’ın F-35 savaş uçağını NATO üyesi olmayan veya Japonya, Güney Kore, İsrail, Avustralya veya Yeni Zelanda gibi müttefiki olmayan herhangi bir ülkeye satmanın teknik risklerini ayrıntılı olarak açıklayan bir rapor sunmasını gerektirecek.

2020 Güvenli F-35 İhracat  Yasası

Orta Doğu ülkelerine yapılan F-35 savaş uçağı satışları için Beyaz Sarayın, satış sürecinde birden fazla noktada anlaşmanın İsrail’in niteliksel askeri gücünü engellemediğini ve müşterinin insan haklarıyla ilgili belirli kriterleri karşıladığını onaylamalıdır.

Yasanın hazırlayıcıları olan New Jersey Senatörü Bob Menendez, Senato Dış İlişkiler Komitesinin üst düzey Demokrat üyesi ve Kaliforniya  Senatörü Dianne Feinstein, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kongre, Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon’a anlaşmanın İsrail’in komşularına eşdeğer teknoloji vererek İsrail’i riske sokup sokmayacağını gözden geçirmek için yeterli zaman vermeden Birleşik Arap Emirlikleri’ne F-35 uçaklarının satışında acele ettiğini savundu.

Senatör Dianne Feinstein “Amerika Birleşik Devletlerinin ve Orta Doğu’daki önemli ortağı İsrail’in, tüm potansiyel hasımlara karşı kritik niteliksel askeri avantajlarını korumasını sağlamak, yasalarla korunmaktadır ve herhangi bir Başkan ve Kongre’nin en yüksek önceliklerinden biri olmalıdır. Senatör Menendez yaptığı açıklamada, Başkan Trump’ın görev süresinin bitiminden önce yaptığı bir F-35 anlaşmasını kapatma telaşı, bu hedefin altını oyabilir. Bu yasa, bu tür satışların, gereksiz siyasi veya diğer çıkarlardan mahrum bırakılarak adil, kapsamlı ve ölçülü bir şekilde kasıtlı olarak değerlendirilmesini gerektirecektir. Bu nedenle yasa, bu veya gelecekteki herhangi bir yönetimin F-35 uçağını Orta Doğu’ya satma kabiliyetine önemli sınırlar koyuyor, burada çıkarlarımızı ve İsrail’in bölgedeki askeri gücünü tehdit edebilir.” şeklinde açıklamada bulundu. Senato Dış İlişkiler Komitesinin üst düzey Demokrat üyesi ve Kaliforniya  Senatörü Dianne Feinstein “Kongrenin ülkenin en gelişmiş teknolojisinin ABD ordusu ve en yakın müttefiklerinin kullanımıyla sınırlı kalmasını sağlama yükümlülüğü olduğunu da” sözlerine ekledi.

Orta Doğu Ülkesine F-35 Satış Süreci

Satış sürecinin başlangıcında, ABD Başkanı, bir Orta Doğu ülkesini içeren anlaşmaların İsrail’in niteliksel askeri avantajını tehlikeye atmayacağını, jetlerin İsrail’e karşı kullanılmayacağını, F-35 uçaklarını casusluktan korumak için önlemler alındığını ve müşteri ulusunun bu şartlardan birini ihlal etmesi durumunda, Amerika Birleşik Devletlerinin bu ihlallere karşı uygulayacağı araçları vardır.

Daha sonra, Beyaz Saray’ın F-35 savaş uçakları Orta Doğu alıcılarına teslim edilmeden önce başka bir değerlendirme turundan geçmesi gerekiyor. Mevzuata göre, ABD Başkanının, satışın İsrail’in niteliksel askeri avantajını tehlikeye atıp atmadığını yeniden değerlendirmesi gerektiğini ve müşterinin insan hakları ihlalleri yapmadığını, ABD silahlarını terörist gruplara, milislere veya ABD ya da İsrail’in diğer düşmanlarına aktarma geçmişine sahip olmadığını onaylaması gerektiğini belirtiyor.

Mustafa Kemal Dincer