Rusya 15 Ocak 2021 Cuma günü Açık Semalar Antlaşmasından çekildiğini duyurdu. Yapılan açıklamada üye ülkeler üzerinden silahsız gözetleme uçuşlarına izin veren antlaşmanın ABD’nin çekilmesiyle ciddi şekilde tehlikeye atıldığı ifade edildi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından duyurulan karar, ABD Başkanı seçilen Joe Biden’ın döneminde yeni bir silahlanma yarışı patlak vereceği korkularının ortasında 20 Ocak’ta göreve başlamasından günler önce geldi. Moskova ile Washington arasındaki son büyük nükleer silahsızlanma anlaşması New START, Şubat ayında sona erecek.
ABD Kasım 2020’de Çekildi
Amerika Birleşik Devletleri 2020 yılı Kasım ayında Açık Semalar Antlaşmasını Rusya’yı ihlal etmekle suçlayarak terk etti, Moskova ise yöneltilen iddiaları yalanladı.
Amerika Birleşik Devletleri 22 Kasım 2020 günü uluslararası Açık Semalar Antlaşmasından resmen çekildi ve Trump yönetiminin 2020 Mayıs ayında verdiği söz yerine getirilmiş oldu.
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan bildiride, “Altı ay geçtikten sonra, ABD’nin çekilmesi 22 Kasım’da yürürlüğe girdi ve ABD artık Açık Semalar Antlaşması’na Taraf Devlet değil.” ifadesi paylaşıldı.
ABD, 2020 Mayıs ayında antlaşmadan çekilme niyetini açıklamıştı. Çekilme niyetine örnek olarak ise Rusya’nın “işgali” altındaki Abhazya ve Güney Osetya gibi bölgelerin sınırı boyunca 10 km’lik bir koridorda gözlem uçuşlarına erişime izin vermeyi reddedeceği gösterilmişti. Rusya’nın da tekrarlanan ihlallerine atıfta bulunulmuştu.
ABD’nin 22 Mayıs 2020 günü yaptığı niyet beyanı sonrasında 24 Mayıs 2020 günü NATO üyesi ülkeler, Açık Semalar Antlaşması’nı görüşmek üzere bir araya gelmişti. NATO’dan yapılan açıklamada,
‘Rusya, uzun yıllar boyunca Kaliningrad üzerindeki uçuş sınırlamaları ve Rusya ile Gürcistan sınırına yakın uçuşları kısıtlama da dahil olmak üzere antlaşma ile tutarsız uçuş kısıtlamaları getirmiştir. Rusya’nın Açık Semalar Antlaşması kapsamındaki yükümlülüklerinin seçmeli olarak uygulanması, bu önemli antlaşmanın Avrupa-Atlantik bölgesindeki güvenlik ve istikrara katkısını azaltmıştır.
Müttefikler Rusya’yı 2014’teki Galler Zirvesi’nden bu yana antlaşmaya tam uyuma geri dönmeye çağırdı. 2016’da Varşova Zirvesi’nde ve 2018’de Brüksel Zirvesi’nde bu çağrı tekrarlandı. Amerika Birleşik Devletleri, Rusya’nın antlaşmayı ihlal ettiğini ilan etti ve antlaşma hükümlerine uygun olarak altı ay içinde antlaşmadan çekilme niyetini açıkladı. ABD, bununla birlikte, Rusya’nın antlaşmaya tam olarak uyması halinde geri çekilmeyi yeniden değerlendirebileceğini açıkladı.
NATO Müttefikleri ve ortak ülkeler, Rusya’nın mümkün olan en erken tarihte uyumluluğa geri dönmesini sağlamak için hem başkentlerde hem de Viyana’daki AGİT’te yer aldı.”
ifadelerine yer verilmişti.
NATO Müttefikleri hakim güvenlik ortamını dikkate alarak Avrupa-Atlantik güvenliğinin kilit bir unsuru olarak silah kontrolü, silahsızlanma ve silahların yayılmasının önlenmesini desteklemeye ve daha da güçlendirmeye devam edeceklerini açıkladı. Müttefikler ayrıca NATO-Rusya Konseyi’nde risklerin azaltılması ve şeffaflık konusunda diyaloğa açık olduklarını da belirtmişti.
Açık Semalar Antlaşması Nedir?
34 ülke şeffaflık kontrolünün sağlanması, silah kontrolünü ve diğer anlaşmaları gözlemlemeyi kolaylaştırmak amacıyla silahsız keşif uçuşlarına izin veren Açık Semalar Antlaşması’nı imzaladı.
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) coğrafyasında güven ve güvenlik artırıcı önlem olarak öngörülen antlaşma 1992’de imzaya açıldı.
ABD Başkanı Trump yaptığı açıklamada Rusya’nın antlaşmaya uymadığını, bu sebeple Birleşik Devletler’in antlaşmadan çekileceğini söylemişti. Başkan Trump, Birleşik Devletler’in antlaşmadan çekilmesinin yeniden müzakerelere başlamak için iyi bir fırsat olduğunu sözlerine eklemişti.
Defence Turk Yayın Koordinatörü. Türk Savunma Sanayii özelinde; savunma teknolojileri, stratejileri ve politikaları araştırmacısı ve takipçisi.
