2024 yılının Aralık ayında düşen MQ-9 Reaper insansız hava aracının pervanesinin havada koptuğu tespit edildi.
Geçtiğimiz Aralık ayında ABD Hava Kuvvetleri’ne ait MQ-9 Reaper insansız hava aracı Akdeniz’e düşmüştü. Soruşturma sonucunda İHA’nın pervanesinin havada koptuğu ve düştüğü tespit edildi.
Soruşturmaya göre Nevada’daki Creech Hava Kuvvetleri Üssü’ndeki 432. Filo’ya ait olan MQ-9 İHA’nın pervanesini yerinde tutan kritik bir halkanın uçuş sırasında meydana gelen bir arıza nedeniyle düştüğü ve 16 Aralık’taki kazaya yol açtığı belirtilmekte.
Olay nasıl gerçekleşti?
Rapora göre ABD Avrupa Komutanlığı sorumluluk alanındaki kimliği belirsiz bir yerden havalanan İHA, Greenwich Saati ile saat 17:00 civarında aniden seyir hızını kaybetmeye başladı. Bu bağlamda İHA uçarken motor torkunu kaybetti ve pilota uyarı mesajları verilmeye başladı.
Pilot, Reaper’ın gaz pedalını tam güce çıkardı, ancak motor torku hala mevcut değildi. Reaper, hava hızını kaybedip düşmeye başlayana kadar bir süre irtifasını korudu.
Mürettebat, alçalan Reaper’ın kontrolünü sağlamak için adımlar atmaya başladı ve acil durum ilan etti. Pilot, Reaper’ı kalkış yaptığı havalimanına doğru çevirdi ve gerekirse güvenli ve zorunlu iniş yapabileceği ıssız bir alan belirledi.
Yaklaşık 15 dakika sonra, Reaper motor yağında metal kalıntıları tespit edildi. Mürettebat, metal kalıntıları nedeniyle motoru yeniden çalıştırmayı denemedi. Ardından motor tamamen kapandı. İHA irtifa kaybetmeye devam etti ve görevli operasyon amiri mürettebata onu suya düşürmelerini söyledi ve saat 17:23’te bu gerçekleşti.
Reaper Akdeniz’de kaybolmuş ve kurtarılamamıştı, bu yüzden araştırmacılar donanımını analiz ederek neyin yanlış gittiğini kesin olarak belirleyemediler.
Reaper dronlarını üreten General Atomics, düşen uçağın veri kayıtlarını analiz etti ve pervanesi motordan “ayrıldığında” motor torkunu kaybettiği sonucuna vardı. Raporda, Reaper’ın iki sisteminin farklı hızlar kaydetmeye başladığı ve bunun yalnızca pervanenin bağlantısı kesildiğinde gerçekleşebileceği belirtildi. Bu bağlamda General Atomics’e göre kazanın en olası nedeni, şanzımanın içindeki spiral kilit halkasının arızası.
Raporda bu halkaların aşırı aşınma ve yıpranmaya maruz kalarak arızaya yol açabileceği belirtiliyor. MQ-9’un motorunun üreticisi Honeywell, bu arızaları azaltmak için son yıllarda her 3.000 uçuş saatinden sonra bu halkaları değiştirmeye başlamıştı.
Raporda, MQ-9’un değişimden sonra segman arızalarında bir azalma görüldüğü belirtiliyor. Ancak Aralık ayında düşen Reaper, bir sonraki bakım ve segman değişiminin henüz yarısına gelmişti ve raporda, bunun segmanın beklenenden daha erken aşındığı anlamına geldiği belirtiliyor.
Araştırmacılar, halkanın neden erken aşınmış olabileceğine dair teoriler geliştirmişlerdi ancak insansız hava aracının denizin dibinde kurtarılamaması nedeniyle bu fikirlerin hiçbirini doğrulayamadılar.
İlgili Olarak

Gaziantep Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi. Savunma Sanayii ve Uluslararası İlişkiler Meraklısı