BAE’nin Libya’daki askeri okul saldırısındaki rolüne dair yeni kanıtlar

BBC, Libya’daki gerçekleşen askeri okul saldırısı ile ilgili yeni kanıtlar bulduğunu iddia etti.

4 Ocak 2020’de, Libya’nın başkenti Trablus’ta bir askeri okula düzenlenen saldırıda, 26 silahsız öğrenci hayatını kaybetti. BBC yayın kuruluşu bu olaya ilişkin yeni kanıtlar ortaya çıkardığını ve bahse konu saldırıda, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından işletilen insansız hava aracı (İHA) kullanıldığını iddia etti.

4 Ocak’taki saldırı sırasında Trablus, General Halife Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu (LNA) tarafından, kuşatma altındaydı. Ancak, LNA sözcüsü saldırının sorumluluğunu reddetti. Öğrencilerin yerel güçlerin topçu ateşi ile öldürüldüklerini düşündüğünü açıkladı. Bu açıklamalara rağmen kanıtların, öğrencilere düzenlenen saldırıda, Çin yapımı Blue Arrow 7 füzesi kullanıldığını gösterdiği belirtildi.

BBC’nin aktardığına göre Blue Arrow 7, Wing Loong 2 adlı bir İHA tarafından ateşlendi. BBC’nin araştırmacı gazetecilik programı Africa Eye ve BBC Arapça Servisi tarafından yapılan soruşturmada da, saldırı sırasında İHA’ların yalnızca, Libya’daki Al-Khadim Hava Üssü’nden işletildiğine dair kanıt bulundu. Oradaki İHA’ların ise Birleşik Arap Emirlikleri tarafından tedarik edildiği ve işletildiği belirtildi.

BAE daha önce Libya’daki askeri müdahalesini reddetmiş ve Birleşmiş Milletler (BM) barış sürecini desteklediğini açıklamıştı. Ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri BBC’nin, ortaya koyduğu kanıtlar neticesinde, yönelttiği sorulara yanıt vermedi.

Libya’daki Askeri Okulda Ne Oldu?

4 Ocak 2020 saat 21:00’den sonra yaklaşık 50 öğrencinin, Libya’nın başkenti Trablus’un güneyindeki bir askeri okulda, rutin tatbikatlarını gerçekleştirdiği sırada bir patlama meydana geldi. Patlama sonucu geçit törenindeki 26 öğrenci hayatını kaybetti. Öğrencilerin birçoğu 20 yaşından küçüktü ve hiçbiri silahlı değildi.

Saldırı esnasında okulun içinde olan 20 yaşındaki Abdul Moeen’in, BBC’ye olayla ilgili, “Tarif edilemezdi.” dediği belirtildi.

Saldırının üstünden 7 ay geçmesine rağmen, bu suçun sorumluluğunu kimse kabul etmedi. LNA sözcüsü saldırının arkasında olduklarını yalanladı. Basına, patlamanın yerel güçlerin topçu ateşinden veya okul içinde düzenlenen bir saldırıdan kaynaklanmış olabileceğini söyledi.

BBC’nin Bulduğu Kanıtlar

BBC tarafından yürütülen soruşturmada, çok daha gelişmiş bir silahın kullanıldığına dair bir kanıt bulundu. Saldırıdan sonra toplanan şarapnelin görüntülerine bakılarak, Blue Arrow 7 adlı bir füzenin bileşenleriyle uyumlu olduğu sonucuna varıldı. Analizlere göre Trablus içinde, Blue Arrow 7’nin ateşlenebileceği tek aracın Wing Loong 2 adlı İHA olduğu belirtildi.

Düzenlenen saldırıdan sadece üç hafta önce BM bir araştırmasında, “Blue Arrow 7 balistik açıdan Libya’da, bugüne kadar kullanılan hava araçlarından, sadece Wing Loong 2 ile eşleşiyor.” sonucunu çıkardı. BBC ayrıca bu İHA’nın nereden gelmiş olabileceğini de inceledi. Saldırı sırasında Wing Loong 2 insansız hava aracının, yalnızca LNA kontrollü, Doğu Libya’daki Al-Khadim Hava Üssü’den hareket ettiğine dair kanıt bulduğu iddia edildi. Üstüne üstlük hem BBC hem de BM’nin, bu hava üssünde işletilen İHA’ların Birleşik Arap Emirlikleri’ne ait olduğuna dair kanıt buldukları belirtildi.

2019’da BM, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Wing Loong 2 İHA’ları ve Blue Arrow 7 füzelerini Libya’ya göndererek, 2011’den beri yürürlülükte olan BM silah ambargosunu ihlal ettiğini açıkladı. BBC ise 2017 yılında BAE tarafından satın alınan silahların listesini bulduğunu ve 15 adet Wing Loong İHA ile 350 adet Blue Arrow 7 füzesi temin edildiğini iddia etti.

BBC Başka Hangi Kanıtları Ortaya Koydu?

Mısır Arap Cumhuriyeti’nin Libya sınırına yakın hava üslerini, Jufra Hava Üssü’nün Şubat 2020’de Bayraktar TB2 SİHA’lar tarafından hedef alınmasından sonra BAE tarafından kullanılmasına izin verdiğine dair kanıtlar bulduğunu dile getirdi. BBC’nin kanıtlarına göre, Şubat 2020’de Libya’da bulunan Wing Loong 2 İHA’ları, batı Mısır çölünde bulunan Siwa Vahası yakınlarındaki bir hava üssüne taşınmış gibi görünüyor.

Ayrıca BBC’nin elde ettiği uydu görüntüleri, Mısır Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmayan ancak BAE tarafından kullanılan uçaklarla tam olarak eşleşen renge sahip, Mirage 2000 savaş uçaklarının ikinci bir Mısır hava üssü olan Sidi Barrani’de konuşlandırıldığını gösterdi. Temmuz 2019’da, Trablus’un doğusundaki bir göçmen merkezi bombalandı. 53 kişinin hayatını kaybettiği bu hava saldırısında BM tarafından Mirage 2000 savaş uçaklarının kullanıldığı ima edildi.

BBC’nin açıklamalarına göre, Sidi Barrani aynı zamanda BAE’den kalkan çok sayıda kargo uçağının da varış noktasıdır. Libya sınırına sadece 80 km (50 mil) uzaklıkta olan askeri üs, BAE ile bir askeri üs arasında, teçhizat veya malzeme taşınan hava köprüsü izlemini veriyor.

BBC’nin ortaya koyduğu kanıtlar neticesinde sunduğu yorum talebine, BAE’nin yaptığı gibi Mısır Hükûmeti de yanıt vermedi.

Libya’daki İç Savaşa Müdahale Edilmesi Şaşırtıcı Mı?

Hem BAE hem de Mısır 2020’nin Ocak ayında, Almanya Başbakanı Angela Merkel’in düzenlediği, Libya konferansına katıldı. Konferansta, her iki tarafın da BM barış sürecine desteklerini tekrarladıkları ve Libya’daki iç savaşa müdahil olmamayı kabul ettikleri belirtildi. Ancak BBC’ye göre 2019 yılındaki çatışmalarda, her iki tarafın da İHA kullanımında artış oldu. Libya’daki BM eski destek misyon başkanı Ghassan Salamé olaylara ilişkin, “Muhtemelen, şu anda dünyanın en büyük hava aracı savaş alanı” diyerek tepki gösterdi.

Son olarak BBC Africa Eye, Libya’daki iç savaşa dahil olan, tek yabancı gücün BAE olmadığı yorumunu yaptı. 2020 yılının başlarında Türkiye’nin, BM tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükûmeti’ne gizli silah sevkiyatı yaptığı iddia edildi. Bu olayla, Türkiye’nin Libya’ya yönelik BM silah ambargosunu ihlal ettiği iddiası öne sürüldü. Türkiye’nin de desteğiyle Ulusal Mutabakat Hükûmeti’nin, Libya Ulusal Ordusu’nun elinde olan, Trablus civarındaki bölgeyi geri aldığı belirtildi.

BBC’nin Trablus’taki askeri okula düzenlenen saldırı ile ilgili hazırladığı video üzerinden, kanıtları nasıl birleştirdiğini izleyebilirsiniz.

Ayşegül Karagöz

ERÜ Makine Mühendisliği mezunu. Savunma sanayii teknolojileri takipçisi, araştırmacısı.