Çin’den denizaltı konuşlu İHA projeleri

Çin’in geliştirdiği çift tahrikli insansız hava araçları ABD’nin radarında.

Northwestern Polytechnical Üniversitesi (NWPU) ve Çin Aerodinamik Araştırma ve Geliştirme Merkezi (CARDC); denizaltından fırlatılan su ve hava arasında defalarca geçiş yapabilen ve sonunda denizaltıya geri dönebilen Feiyi insansız hava aracını geliştirdi. South Chine Morning Post tarafından yapılan habere göre dünyada bir ilk olarak tanımlanan bu teknoloji, katlanabilir kanat mekanizması ile İHA’nın ortamlar arasındaki geçişini kolaylaştırıyor ve böylelikle İHA’nın gizlilik kabiliyetini artırıyor.

NWPU’da görev yapan Dç. Dong Changyin öncülüğünde çalışmayı yapan proje ekibi, Çin Havacılık ve Uzay Derneği’nin çıkardığı Acta Aeronautica et Astronautica Sinica dergisinde 31 Aralık’ta yayımlanan hakemli bir makalede bu teknolojiyi duyurmuştu. Ekip, yaptığı açıklamada şu ifadeleri vurguladı; “Bu, su altında etkili navigasyonun avantajlarını ve havada yüksek çevikliği birleştiriyor. Deniz keşfi, gözetleme ve taarruz gibi askeri alanlarda büyük bir uygulama potansiyeli olacak.”

ABD ise olası saldırılara karşı Çin’in kıyılarına yakın bir bölgeye denizaltı konuşlandırmayı planlıyor. Bu bağlamda denizaltından fırlatılabilen sürü İHA sistemleri ile ABD, Çin-Tayvan arasında oluşabilecek çatışmalarda bölgeye yaklaşmadan müdahale edebilmeyi hedefliyor. Ancak yapılan test uçuşlarına göre Çin’in geliştirdiği bu platformun ABD’nin İHA’larına nazaran daha iyi durumda olduğu iddia edilmekte..

Feiyi İHA

Army Recognition tarafından yapılan habere göre İHA’nın katlanabilir kanatları ve/veya kanatçıkları, su altındaki tasarımını iyileştirerek sürtünmeyi azaltıyor ve gizliliği artırıyor. Uçuş modunda ise bu kanatlar, yüksek manevra kabiliyeti ve stabiliteyi sağlamak için açılıyor. Döner katlanan kanat mekanizması sadece katlanma aralığını artırmakla kalmıyor aynı zamanda sistemin ağırlığını azaltıyor ve yapısal dayanıklılığı artırıyor. Bu özellik, geleneksel katlanan hava platformlarına kıyasla önemli bir iyileştirme sunuyor.

Feiyi insansız hava aracı çift tahrik sistemine sahip. Hava tahrikli itki sistemi, duyarlı ve stabil uçuş sağlayan 4 rotorlu bir sisteme dayanırken su altı tahrikli itki sistemi ise 6 serbestlik derecesi ile hassas kontrol sağlayan 4 itici kullanıyor. Bu ayrım, her iki ortamda da uygun performans sunarak ortak tahrik sistemlerine dayanan mevcut tasarımlardaki sınırlamaları ortadan kaldırıyor. İHA’nın kontrol sisteminde ise hava-su geçişleri sırasında çevresel şartları optimize eden ADRC sistemi (Active Disturbance Rejection Control) kullanılıyor. Bu sistem ile ortamlar arasında birçok kez manevra yapabilen İHA, uzun süreli operasyonlar için uygun bir çözüm olarak görülmekte. ADRC’nin entegrasyonu ile irtifa kontrolü ±0.1 metre doğrulukla, açısal sapmalar ise ±0.5° içinde tutuluyor. Bu bağlamda bahse konu İHA’nın sivil operasyonlarda da kullanılabileceği ifade edilmekte.

İlgili Olarak

Çin’in yüksek irtifa İHA’sından yeni uçuş

Melek Cevşen Yücel

Havacılık ve Uzay Mühendisliği öğrencisi. Savunma sanayii araştırmacısı.