En Gelişmiş Radarlarda Bağımsızlığa Çeyrek Kala

Yusuf Emir Işık

1991 yılında alınan Savunma Sanayii İcra Komitesi kararı doğrultusunda ASELSAN, Türkiye’nin Radar Teknoloji Merkezi olarak Türk Silahlı Kuvvetleri’nin radar ihtiyaçlarının gelişmiş teknolojiye sahip radar sistemleri ile karşılanması için çip seviyesinden başlayarak geliştirme, entegrasyon ve test çalışmaları yürütmektedir. ASELSAN tarafından geçmişten günümüze kadar 35 farklı radar geliştirilerek üretilmiştir ve çoğu küçük boyutlu olmak üzere 1500’den fazla radar aktif olarak görev yapmaktadır. Şirketin 29 tane geliştirme aşamasında radarı bulunmaktadır ve şu anda yürütülen 12 proje ise ASELSAN’ın 2030’lu yıllarda geliştirilmesi hedeflenen radar projelerinin alt çalışması arasında yer almaktadır.

2022-23 yılları hedeflerine bakıldığında ise ASELSAN’ın S bant radar çalışmalarını tamamladığı görülebilmektedir. S bant radarlar, Uzun Menzil Silah Tespit Radarları ve Erken İhbar Radar Sistemi (EİRS) olarak nitelendirilebilir. ASELSAN tarafından geliştirilen EİRS’in yakında Fransız Thales lisansı ile Türkiye’de üretilen TRS-22XX radarlarının yerini alacağı açıklanmıştır. Bu kapsamda ilk EİRS’in fabrika kabul testlerini tamamlayarak geçici kabul ile Adana’da konuşlu bir TRS-22XX radarının yerini aldığı belirtilmektedir. Ancak devreye giren diğer EİRS’ler daha eski diğer radarların yerini aldıktan sonra TRS-22XX’lerin yerlerini almaya devam edecektir. Nitekim Taşınabilir EİRS ve Sabit EİRS üretim sayılarının ise 2030 yılına kadar 18 adet civarında olacağı açıklanmıştır. SİPER Hava Savunma Sistemi’nde görev yapacak olan Alçak İrtifa Radarı (AİR) ve Erken İhbar Radarı ise ilgili geliştirmeler tamamlanarak teslim edilmiştir.

En Gelişmiş Radarlarda Bağımsızlığa Çeyrek Kala çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 15′inci sayısında.

Çalışmanın tamamını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Bahse konu radarların SİPER HSS testlerinde aktif olarak kullanıldığı da ifade edilmektedir. Kara konuşlu radarlara dahil edilebilecek olan ve ALTAY tankının korunması için hayati öneme sahip olan AKKOR’un radarının kabul testleri ise devam etmektedir. Mayıs ayında yapılan açıklamada AKKOR’un testlerde yaygın kullanılan güdümlü tanksavar mühimmatlarına karşı tam koruma sağladığı açıklanmıştır.

ASELSAN, kara konuşlu radarlara ek olarak savaş uçakları için burun radarı da geliştirmektedir. Konuyla ilgili olarak F16, AKINCI TİHA, HÜRJET ve KIZILELMA için burun radarı çalışmalarının devam ettiği bilinmektedir. Milli Muharip Uçak KAAN için sürdürülen çalışmalar ise diğer projelere göre biraz daha geriden gelmektedir. Teknoloji hazırlık seviyesi yükseldiğinde 2023 yılı sonlarına doğru başlatılacak proje ile ilk ürünlerin ortaya çıkması beklenmektedir.

Gelecek Hedefleri

Küresel ölçekte radarların çok fonksiyonlu kullanımına yönelik girişimler ve bu yönde ihtiyaçlar artmaktadır. Artık radarların tekil ve mono statik kullanımı yerine ağ tabanlı multi statik yapılarda kullanılması gerekmektedir. Ağ tabanlı radar çalıştırılması günümüzde önemli bir konu haline gelmektedir. Halihazırda RADNET’te yapılan tüm radarların veriyi tek merkeze aktardığı yapıdan farklı bir konsept hedeflenmektedir. Konunun başarısı için radarların birlikte çalışması gerekmektedir. Yani artık iz füzyonu değil hedef ve radar geometrisinin getirdiği avantajlardan faydalanabilen bir yapı sağlanmalıdır. Bu durum karıştırmaya karşı da koruma sağlamaktadır. Çünkü sistemde bulunan bir radarın karıştırılması halinde bile diğer radarlar tespit yapmaya devam edebilmektedir. Stealth uçaklara karşı farklı açılarda bulunan radarların ekolarını kullanarak farklı açılardan gelen sinyallerin de değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Birbirilerinin frekans, dalga biçimlerini ve zaman senkronizasyonunu yapmak için önemli teknolojiler gerekmekte ve çok geniş bantlarda haberleşme imkanına sahip ağ tabanlı bir yapı düşünülmektedir.