Fransa, Almanya ve İspanya ile birlikte geliştirilen geleceğin savaş uçağı projesinde (FCAS/SCAF) %80 iş payına sahip olmak istiyor.
Fransa, Almanya’ya, İspanya’nın da katıldığı gelecekteki savaş uçağı projesi (FCAS/SCAF) için yaklaşık %80 oranında katılım payı elde etmek istediğini bildirdi. Tahmini hacmi 100 milyar euronun üzerinde olan proje, Fransa ve Almanya ile bu ülkelerin ulusal endüstrileri arasında iş paylaşımı ve fikri mülkiyet hakları konusunda yaşanan gecikmeler ve iç çekişmelerle boğuşmaktadır.
Ortaklar arasındaki bu gerginlik, 3 ülkenin Rafale ve Eurofighter uçaklarını değiştirmek için başlattığı ve 2040’tan itibaren yeni nesil bir uçağın üretilmesini öngören programın organizasyonunu değiştirebilir. Geçtiğimiz birkaç haftadır Fransız üretici Dassault Aviation CEO’su Éric Trappier, Future Combat Air System (FCAS) projesinin dayandığı Yeni Nesil Savaş Uçağı’nın (NGF) geliştirilmesine öncülük etmek üzere kurulan yönetimin en verimli yönetim olmadığını söylüyor.
Hatırlatmak gerekirse FCAS, bu projeye katılan 3 ülke arasında adil bir görev paylaşımını garanti altına almak amacıyla çeşitli sütunlar halinde düzenlenmiştir. Bu bağlamda NGF’yi ilgilendiren 1. sütunun sorumluluğu Airbus’ın Alman ve İspanyol iştiraklerinin ortak olduğu Dassault Aviation’a verilmiştir. Ancak Fransız üretici, ana yüklenici olarak rolünü yerine getirme özgürlüğüne sahip olmadığını ve tek geçerli iş birliği modelinin nEUROn SİHA prototipinin geliştirilmesi için oluşturulan model olduğunu savunuyor.
Öyle ki Éric Trappier, Fransız Senatosu’nda yakın zamanda yapılan bir oturum sırasında “nEUROn demonstratörü 6 ülke arasındaki başarılı iş birliğinin bir sonucudur. Bu iş birliği başarılıydı, çünkü ortaklarımız Fransa’yı ve özellikle de Dassault’u savaş uçağı alanında lider olarak kabul ettiler ve iş bu temelde bölündü.” ifadelerini kullandı. Ancak Zone Militaire tarafından yapılan habere göre FCAS’ın 1 numaralı sütunu söz konusu olduğunda, Airbus iki iştiraki sayesinde üçte ikilik bir paya sahip olduğundan görevlerin üçte bir oranında paylaşılması durumu farklı bir hal almakta.
Trappier, söz konusu durumu şu sözlerle açıklamakta, “Lider olmamıza rağmen kararın sadece üçte birine sahip olduğumuz bu yönetim tarzı, endüstriyel mantığın diğer çıkarlarla karşı karşıya gelebileceği, çok fazla müzakere olduğu, uzun ve zor bir süreç olduğu anlamına geliyor.”
Projenin geleceği
Dassault Aviation CEO’su, ana yüklenicinin “alt yüklenici seçimine sahip olabilmesi” için yönetim kurallarında bir revizyon elde etmek üzere projenin 2. aşamasına güveniyor. Öte yandan, “Bu, tüm işin Fransa’da yapılması gerektiği anlamına gelmiyor, ancak en iyi uçağı inşa etmek için en iyi insanları seçebilmemiz gerektiği anlamına geliyor.” diyen Trappier, yönetim sorunu çözülmezse projeye devam etme konusunda “çok isteksiz” olduğunu da vurguladı.
Bu arada Dassault Aviation’un Fransa Silahlı Kuvvetler Bakanı Sébastien Lecornu ile olan davasını kazanmış göründüğünü aktaran Zone Militaire, geçtiğimiz ay milletvekillerine “Programın işleyişi ve yönetimi hakkında samimi bir tartışma yapmamız gerekiyor. Üç ülke için bir savaş uçağı inşa etmenin çok karmaşık olduğunu görebiliyoruz. İş birliği ve program yapılandırması açısından gerçekten iyi bir şekilde yaşlanabilecek bir şeye nasıl sahip olabiliriz? Bu konuyu henüz ortaklarımızla konuşmaya başlamadık.” dendiği belirtildi. Aynı zamanda Alman tarafının bu yönetim kurallarını gözden geçirmeyi kabul edeceği kesin olmamakla birlikte Hartpunkt’a göre “Fransız hükümetinin Dassault’un taleplerini destekleyeceği” de iddia ediliyor.
İlgili Olarak
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümü öğrencisi. Uluslararası İlişkiler ve Savunma Sanayii araştırmacısı.
