Fransa, Türkiye ile yaşadığı gerginlik sonrası NATO operasyonundan çekildi

Fransız bir yetkili çarşamba günü yaptığı açıklamada, Fransa’nın Türk savaş gemileri ile meydana gelen gerilim sonrasında Akdeniz’deki deniz operasyonuna katılımını askıya aldığını bildirdi.

Uzun süredir çatışmaların devam ettiği Libya, Akdeniz’de iki NATO müttefikini karşı karşıya getirdi. Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükûmeti ve Hafter güçleri arasında uzun süredir devam çatışmalar giderek çok uluslu bir güç çekişmesine dönmüş durumda. Türkiye, Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükûmeti’ne desteğini devletin en üst kademesinden yapılan açıklamalar ve görüşmeler ile gösterdi.

Diğer taraftan ise Hafter güçlerine de önemli destek sağlanmaktadır. Daha önce farklı ülkelerden verilen silah sistemlerini ülkede sıkça görüntülendi. Son zamanlarda Birleşik Devletler Afrika Komutanlığı yaptığı açıklamalarda Rusya’nın Hafter güçlerine savaş uçaklarına kadar varan destek verdiğini gözler önüne serdi.

Bölgede Avrupa Birliği de aktif bir rol oynama çabasındadır. IRINI Operasyonu ile başlatılan ambargo sayesinde ülkeye deniz yolu ile giden giden silahlarının önüne geçilmeye çalışıldığı açıklandı. Daha önce de sık sık üzerinde durduğumuz üzere bu girişim, kara yoluyla ciddi takviyeler alan Hafter güçlerinin değil Ulusal Mutabakat Hükûmeti’ne giden yardımı kesmeye yönelik gerçekleştiriliyor.

Bu noktada en kaygılı ülkelerden birinin Yunanistan olduğu açıkça ortaya çıkıyor. Türkiye’nin meşru Ulusal Mutabakat Hükûmeti ile imzaladığı deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin mutabakat Türkiye ile Libya’nın kıyıdaşlığının ispatı ile iki ülkenin komşuluğu resmiyet kazandı. Bu şekilde Yunanistan’ın Akdeniz’deki münhasır ekonomik bölge dayatmasına yönelik karşı hamle geldi. Kesişen E-F hattı Akdeniz’de Türkiye-Libya arasında doğrudan bağlantı sağladı. Bu durumun birden fazla sonucu ortaya çıkmaktadır. Öncelikle Yunanistan’ın sunduğu münhasır ekonomik bölge haritası ile Türkiye ve Libya’dan ”çalınan” bölgeler kurtarılmış oldu. Bir diğer sonuç ise Doğu Akdeniz’in Avrupa’ya çıkış kapısı Türkiye-Libya arasında imzalanan mutabakat ile iki ülke tarafından denetlenir oldu.

Fransa ve Libya

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi olan Fransa, yine aynı statüde olan Rusya ile birlikte Hafter güçlerine desteğini göstermektedir. Daha önce Hafter ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştiren Macron önderliğindeki Fransa için çelişkiler bu noktadan itibaren başlıyor. AFRICOM’un yayınlağı belge ve fotoğraflardan anlaşıldığı üzere Rusya’nın bölgede aktif olduğu kanıtlandı. Rusya, ülkeye hem ekipman hem de askeri personel göndermektedir.  Rus devlet destekli paralı askerleri Wagner çatısı altında bir çok kez Hafter saflarında aktif rol oynadı. Bu noktada sorgulanması gereken NATO ve AB ile ilgili açmazdır. Kuruluş amacı Rus tehdidi olan NATO’nun üyesi olan Fransa, Libya’da Rusya destekli Hafter ile yakın ilişki içerisinde bulunuyor.

NATO’nun Akdeniz’de gerçekleştirdiği Sea Guardian operasyonuna katılım sağlayan Fransa geçtiğimiz günlerde çarpıcı bir iddiada bulundu. Fransa tarafından yapılan açıklamalara göre Akdeniz’de seyir halinde olan bir ticari gemiye yönelik şüpheler üzerine Fransız donanmasına ait savaş gemilerinin inceleme girişimi yönündeki çabalar Türk donanmasınca engellendi. İddiaya göre Türk fırkateyni Fransız Courbet fırkateynine radar aydınlatması gerçekleştirdi.

Türk makamlarınca reddedilen iddialar Fransa tarafından NATO’ya taşındı. NATO tarafından olaya ilişkin açıklanan rapordan tatmin olmayan Fransa, Sea Guardian deniz operasyonundaki faaliyetlerini askıya aldığını açıkladı.

Ahmet Bayar

Dış Haberler Editörü