Güney Afrika’ya yardım malzemesi taşıyan TSK’ya ait A400M’ler askeri teçhizatla döndü

Güney Afrika’nın Covid-19’la mücadelesine yardımcı olmak için tıbbi malzeme bağışında bulunan Türkiye’nin gönderdiği askeri kargo uçakları, askeri teçhizat yükü ile geri döndü.

30 Nisan Perşembe günü Güney Afrika’ya tıbbi malzeme taşıyan TSK’ya ait bir A400M askeri nakliye uçağı Cape Town’a vardı. Uçak, Türkiye’ye dönmeden önce sadece birkaç saat yerdeydi. O gün içinde ikinci uçak, ardından da cumartesi günü üçüncü ve dördüncü bir uçak geldi. Ertesi gün en az bir uçağın daha Rheinmetall Denel Munition’dan (RDM) satın alınan, Türkiye Büyükelçisi Elif Ülgen’in “Bir tür askeri mühimmat” olarak açıkladığı yükü alması bekleniyor.

Ülgen, detayların farkında olmadığını, ancak giden kargoların çoğunun Türk ordusu tarafından tatbikatlarda kullanılacak mühimmatlar olduğunu söyledi.  Ülgen, Türkiye’nin iki yıl önce RDM ile çalışmaya başladığını da söyledi.

Bazı yetkililer, kargo hareketlerinin başlıca gıda ve tıbbi ihtiyaçlar gibi temel unsurlarla sınırlı olduğundan, Güney Afrika’nın sıkı karantinası altında bu tür ihracata izin verilip verilmediğine dair sorular yönelttiler. Ancak Ülgen, satış ve ihracat için gerekli izinlerin karantinadan önce alındığını söyledi.

Malzeme tedarikinin, patlayıcılar ve mühimmatla ilgilenen ve bunları Türk Savunma Bakanlığı için işleyen Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) için yapıldığı ifade ediliyor. Ülgen açıklamasında, “Beni aradılar ve umutsuz olduklarını söylediler çünkü anlaşma Mart ayı başında gerçekleşmeliydi” dedi. Kargo patlayıcı olduğundan, askeri uçaklarda taşınmaları gerekiyor, ancak Afrika’daki hava sahası kapatıldıktan sonra üst geçiş izinlerinin alınması zorlaştı.

Cape Town Uluslararası Havalimanı’na giden ilk iki uçak Batı Afrika üzerinden uçtu ve geri dönüş yolunda Luanda’da durdu. Ülgen, ikinci uçak grubunun Somali’de insani yardım ve tıbbi ekipmanı bırakmak için durduğu Afrika Boynuzu’na geldiğini söyledi. Türkiye, bugüne kadar ABD dahil 57 ülkeye tıbbi malzeme gönderdi. Afrika’da Sudan, Gine, Somali, Uganda, Lesoto, Mozambik, Tunus ve Cezayir’e yardım etti.

Ülgen, Türkiye’nin Güney Afrika’ya bağışının görece küçük olduğunu ancak bir “sembol” olduğunu söyledi. Yardım dezenfekte etmek için bir kamu binasının girişine koymak için dezenfektanların yanı sıra 100.000 cerrahi maske, 100 N95 maske, 500 koruyucu tulum, 500 yüz siperi, 500 tıbbi koruyucu gözlük, 200 litre el dezenfektanı içeriyor.

“Türkiye Altı Uçak Göndermek İstedi”

Güney Afrika Hava Kuvvetleri kaynakları, Türkiye’nin başlangıçta Langebaanweg Hava Kuvvetleri Üssü’ne altı uçak göndermek istediğini ancak gümrük noktası olmadığından askeri istihbaratın bunu durdurduğunu söyledi. Güney Afrika Ulusal Savunma Kuvvetleri sözcüsü Siphiwe Dlamini, cuma günü gönderilen, işlemlere yönelik sorulara henüz yanıt vermedi.

Söz konusu ihracat soruları gündeme getirdi çünkü yerel karantina yönetmelikleri sadece gıda ve ilaç gibi temel malzemelerin taşınmasına izin veriyor. Ancak içeriden biri, Güney Afrika’daki endüstrinin tamamen karantinada olmadığını ve çoğu üretimin durmasına rağmen bazı işlerin devam ettiğini söyledi. Karantina yönetmelikleri askeri malzemelerin ihracatı hakkında hiçbir şey öngörmemekte.

Güney Afrika’nın Ulusal Konvansiyonel Silah Kontrol Komitesi başkanı Ezra Jele, komitenin genellikle ayın sonunda toplandığını ancak ülkenin Mart ayının sonunda karantinaya başlamasından dolayı Şubat ayından beri toplanmadığını söyledi. Ancak, Türkiye’ye ihraç işleminin tam olarak ne zaman onaylandığını söyleyemedi.

Jele, “İzin geçerli olmalı çünkü geçerli değilse [askeri malzemeler] ülkeyi terk edemez. Karar afet durumundan önce alındı.” dedi. ve  “Şubat toplantısından çok önce ele alındı.” diye ekledi.

RDM işlem hakkında yorum yapmak istemedi. Sözcü Ruby Maree, karantinadan dolayı ofiste olmadığını söyledi. “Genellikle, işimizin doğası gereği müşterilerimiz veya siparişlerimiz hakkında herhangi bir bilgi vermemize izin verilmez. Anladığınıza inanıyorum.”

Askeri analist Helmoed-Römer Heitman, işlemin askeri tatbikatlarda kullanılacaklarsa fişek, sis bombası ve boş mermi gibi pirotekniklere yönelik olabileceğini söyledi. Ayrıca roket motorları veya füze başlıkları da içerebileceğini söyledi.

“Türklerin burada [Güney Afrika’da] Türkiye’de üretim için füze tasarlayan bir tasarım ofisi var ve sanırım bazı ilk partilerin küçük Güney Afrika parçalarını kullanması mümkün.” dedi.

Elifnur Başaran