Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı HÜRJET için geliştirilen simülatör tamamlandı

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ), Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı olan HÜRJET için geliştirilen simülatörü tamamladı.

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) şirketi, dünyanın son teknolojilerini tesislerine taşırken, büyük bir iş birliği içerisinde yerli ve imkânlarla hava araçları üretmeye devam ediyor. 2022’de gökyüzüne taşıyacağı HÜRJET’in geleceğini şimdiden en ince ayrıntısına kadar kurgulayan şirket, hayata geçirmeye hazırlandığı bütünleşik tesisleriyle başta HÜRJET olmak üzere, tüm hava araçlarının rotasını daha da yukarılara taşıyor.

HÜRJET’in simülatörü tamamlandı

Geçmişteki simülatörler, hava aracı tamamlandıktan sonra üretiliyor, kullanıcıya teslimatı, ürün teslimatının çok sonrasında gerçekleştiriliyordu. HÜRJET ile bu çalışma sistemini değiştiren TUSAŞ, proje takvimiyle birlikte üretimi başlayan bir mühendislik simülatörünü kullanıma hazır hâle getirdi ve uçak üstü her değişikliği simülatörüne hızlıca yansıtacak altyapılara kavuştu.

Şirket tarafından projenin başlangıç tarihinde çalışmalarına başlanan ve dört ay gibi kısa bir sürede tamamlanarak, gelinen noktada mühendislik ekipleri ve test pilotlarının kullanımına sunulan simülatör, tasarım ve üretime destek veriyor. Uçağın her türlü davranışının entegre edildiği simülatör sayesinde mühendisler, daha üretim aşamasındayken, uçağın her bir davranışını gözlemleyebiliyor. Bu sayede, değişmesi gereken tasarımları daha uçağa entegre etmeden, tasarım aşamasında belirleyen ekip, uçağı daha emniyetli bir hâle getirirken, projeyi de takvimine uygun bir şekilde ilerletiyor.

Kaza Riski Ortadan Kalkıyor

Bir uçak üretildikten sonra pilotlarla yapılan uçuş testlerinin ardından, bazen uçakta birden fazla parçanın değiştirilmesi gerekebiliyor. Üretimden sonra değiştirilen parçalar ise hem zaman hem de maliyet açısından büyük bir kayba neden olabiliyor. Artık, uçuş testlerinden daha önce hava aracının davranışları hakkında bilgi sahibi olan ekipler, test aşamalarına ulaşıldığında özellikle uçuş kalitesi başta olmak üzere pek çok açıdan neredeyse tamamı bitmiş ve pilotlar tarafından onaylanmış bir uçağa sahip olunacağını ifade ediyor. Pilotların -şimdiden- uçağı daha yakından tanıdıkları belirtilirken, kaza risklerinin büyük oranda ortadan kaldırılacağını ve üstün özelliklere sahip bir uçağın hangarlardan çıkarılacağı vurgulanıyor.

Bir Başka Görev: Motivasyonu Artırmak

Hataların ortadan kaldırılmasına vesile olan simülatör bir büyük göreve daha sahip: Motivasyonu artırmak… Uzun yıllar boyunca devam eden hava aracı projelerinde çalışan ekiplerin uçağı bir an önce görme isteklerine de yanıt veren simülatör, üretmeye çalıştıkları uçakla uçma deneyimini yaşayan ekiplere büyük bir motivasyon kaynağı oluyor. TUSAŞ’ta üretilen bu simülatör ise dünyanın en kısa sürede üretilen araçlarından biri olarak ayrı bir gurur daha yaşatıyor.

Sanal Gerçeklik Odası

Simülatörün yer aldığı alanda bir de sanal gerçeklik odasını hayata geçireceğini belirten şirket, bu sayede uçağı 3D ve interaktif bir ortamda en ince detayına kadar ilgili ekiplerle ve kullanıcılarla birlikte inceleme şansının da yakalanacağını ifade etti. Alanın hemen dışında ise “iron bird” yani, “demir kuş” olarak anılan ve uçağın mekanik hidrolik, uçuş kontrol, elektrik özelinde bire bir nihai tasarımını yansıtan test altyapısı da bulunacak. Kurulacak olan laboratuvarda hidrolik, silah testleri ve aviyonik sistemler testleri yapılacak. Bahse konu tesisin iki sene içerisinde günden güne büyüyerek, devasa bir hâle dönüştürülmesi planlanıyor.

HÜRJET’in geleceğini şimdiden planlayan ekip, “Eğitim 360” adı verilen bir konsept de ortaya koyuyor. Bu konseptle birlikte bir öğrenci pilotu eğitimin ilk gününden son gününe kadar uçakla etkileşim hâlinde yetiştirmeyi hedefleyen ekip, klasik ve kabul görmüş eğitim araçlarını, sanal gerçeklik eğiticileri, ileri düzey bakım eğiticileri ve tabletlerde kokpiti tanıtan araçlarla harmanlayacak.

Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı HÜRJET

Daha önce aviyonik modernizasyonu TUSAŞ tarafından gerçekleştirilmiş olan ve yapısal ömürlerinin sonuna yaklaşan T-38M uçaklarının yerine Türk Hava Kuvvetlerinin envanterine dâhil edilmek üzere başlatılan HÜRJET projesinin çalışmaları hızla devam ediyor. Takvimine uygun bir şekilde yürütülen proje tamamlandığında HÜRJET, tek motorlu, tandem ve modern aviyonik suit’e sahip kokpiti ile üstün performans özelliklerine sahip olarak birçok önemli rol üstlenecek.

HÜRJET için çalışmalara başladığında kendisine büyük hedefler koyan şirket, hava aracı ile birlikte üretimine başladığı simülatör, dijital test ve doğrulama ortamları ile kaza kırım gibi riskleri en aza indirirken, emniyet kalitesini de artırıyor.

Şirket, son teknolojilerle birlikte maliyet ve kısa sürede yüksek kaliteli üretim için arayışa girerek hayata geçirdiği, sadece dünyanın sayılı şirketleri tarafından gerçekleştirilen proje sayesinde HÜRJET’i tamamlandığı gün, simülatör ve eğitim yardımcılarını da son kullanıcılarına sunuyor olacak. Kullanıcı bu sayede, HÜRJET’le birlikte tam görev uçuş simülatörünü, uçak üstü gömülü eğitim sistemlerini ve bilgisayar destekli eğitim sistemlerini de teslim alacak.

HÜRJET 2022’de Gökyüzünde

TUSAŞ Uçak Genel Müdür Yardımcılığı tarafından yürütülen simülatör sistemleri programı, 15 kişilik çekirdek bir ekibe sahip. Birçok birimin yer aldığı program, büyük bir iş birliği ile geliştirilmeye devam ediliyor. Dünyadaki tüm çalışmaları yakından inceleyen çalışanlar, sadece dünyanın en iyi markaları tarafından kullanılan bu sistemlerle takvimine uygun, ürün kalitesi yüksek bir hava  aracını, HÜRJET’i, 2022 senesinde gökyüzüne taşımayı planlıyor.

Emre Karakoç