Kamboçya ABD’nin askerî ekipmanları yerine Çin’e yöneliyor

Kamboçya’nın Çin eksenine girmesine karşılık ABD, ülkeye mali ve askerî ambargo kararı aldı

Son yıllarda Çin Halk Cumhuriyeti, ülke sınırları çevresindeki etkisini ekonomik, politik ve özellikle askerî olarak hızla arttırıyor. Çin, özellikle Orta-Asya ve Hint-Pasifik bölgelerindeki ülkelere ciddi ölçüde yatırımlar yapmakta ve diplomatik ilişkilerini sağlam temeller üzerine inşa etmeye odaklanmıştır. Son yaşanan gelişmeler neticesinde Çin’in Kamboçya Krallığı üzerinde artan askerî etkisi sebebiyle ABD, ambargo uygulaması uygulama kararı aldı.

ABD Ticaret Bakanlığı’nın aktardığı üzere, bakanlık ve ABD ordusu da dahil olmak üzere Kamboçya Hükümeti aktörlerinin Çin eksenine girmesi, Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun ülkedeki artan nüfuzu ve dolaylı olarak ülkedeki insan hakları ihlallerini ve yolsuzlukları sebeplerince Ağustos ayının ikinci haftasında harekete geçti. Atılan adımlar neticesinde bakanlık, ticari malların kısıtlanmasını içeren ambargo kararını alırken eşzamanlı olarak, ABD Dışişleri Bakanlığı da Kamboçya’ya silah ambargosu uyguladı.

Alınan ani kararların açıklanmasıyla birlikte konuyla ilgili olarak ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo “ABD, Kamboçya’nın bağımsızlığına ve halkının egemenliğine tamamen bağlı kalmaya devam ediyor. Kamboçya hükümetini, yolsuzluk ve insan hakları ihlallerini ele almada anlamlı ilerleme kaydetmeye ve bölgesel ve küresel güvenliği tehdit eden Çin Ordusunun Kamboçya’daki etkisini azaltmak için çalışmaya çağırıyoruz.” ifadelerini kullandı.

Ambargo kararı sonrasında Kamboçya Hükümeti’nden bir dizi açıklama yapıldı. The Phnom Penh Post’un aktardığı üzere, Kamboçya Başbakanı Hun Sen, ABD’nin silah ambargosu uygulamasına yanıt olarak tüm RCAF (Kamboçya Kraliyet Silahlı Kuvvetleri) birimlerine ABD yapımı tüm silahları ve askerî teçhizattan kurtulma emri verdi.

Başbakan tarafından yapılan açıklamada,

“ABD’nin ambargo kararı bir fırsattır. Bu, 1994’te silah sistemlerimizi ABD modellerine değiştirmemeyi seçtiğimde aldığım kararın ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Ayrıca silahlı kuvvetlerin birimlerine şu anda sahip olduğu silahları ve askeri teçhizatı derhal gözden geçirmeleri ve varsa ABD yapımı tüm donanımları depoya koymaları veya parçalamaları için bir emir verdim. Birliklerimizin cesaretine, ruhlarına ve sadece silahlar yerine toprak egemenliğimizi korumak için savaş alanında savaşma kararlılığına güveneceğim”

ifadelerine yer verdi.

Başbakan, bu olayı yeni nesil Kamboçyalı liderler için bir uyarı olduğunu ifade etti. Kamboçya ordusunun bağımsız kalmasını isteniyor ise ülkenin savunma sanayiinde bağımsızlığını koruması ve dışa bağımlılığının azaltılması gerektiğini ifade etti. Savunma Bakanı General Tea Banh, ülkede makul sayıda ABD yapımı silah bulunduğunu, ancak bunların hepsinin 1970’lerin başında ithal edildiğini söyledi.

Taipei Times’ın aktardığı üzere ABD’nin 2019 yılında Kamboçya’ya ihracatı 5,6 milyar doları buldu. Kamboçya’ya askerî bağlantılı ABD ihracatının miktarı belirli değildi. ABD, büyük bir hazır giyim üretim merkezi olan Kamboçya için en büyük ihracat pazarıdır, ancak Kamboçya’nın ithalatının dörtte üçü Çin ve diğer Asya ülkelerindendir.

Kamboçya’nın 1995’li yılllarda bir dizi siyasi çekişme ve darbe ile karşılaşması sonrasında 2006 yılında ABD ve Kamboçya arasındaki askerî bağlar 2006 yılında restore edilmişti. ABD, başlangıçta sınır güvenliğini ve barışı koruma operasyonlarını iyileştirmeye yardımcı olmak için Kamboçya’ya milyonlarca askeri yardım sözü vermişti. Bu ambargo kararı, ABD ile 2006 yılı içerisinde askerî ve mali ilişkilerin restore edilmesinin Kamboçya ve Çin ilişkilerine fazla bir etkisi olmadığının göstergesidir.

Çin ve Kamboçya yakınlığı daha eskiye dayanmakta ve günümüzde Çin, Kamboçya’nın en büyük yatırımcısı ve en yakın siyasi ortağı olarak bulunmaktadır. Ayrıca Kamboçya’daki Ream Deniz Üssü’nde yeni Çin askeri tesislerinin inşası, Washington ile güçlü bir çekişme noktası oluşturuyor. Ream, Çin’in stratejik suyolu üzerindeki aitlik iddiasını öne sürdüğü Güney Çin Denizi’ne yani, bitişik olan Tayland Körfezi’ne bakıyor.

İlgili Olarak:

Kamboçya ve Çin, “Golden Dragon 2020” tatbikatını başlattı

Arda Atakan Yığın

ODTÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası ilişkiler bölümü öğrencisi. Savunma politikaları ve savunma sanayii meraklısı.