Northrop Grumman, 10 yıllık Ay Mimarisi (LunA-10) Yetenek Çalışması’nın bir parçası olarak Ay tabanlı bir demiryolu ağı inşa etme konseptini daha da geliştirmek üzere DARPA tarafından seçildi. Öngörülen Ay demiryolu ağı, Ay yüzeyinde ticari girişimler için insanları, malzemeleri, kaynakları taşıyabilir ve ABD ve uluslararası ortaklar için uzay ekonomisine katkıda bulunabilir.
Northrop Grumman’ın çalışması şunları sağlayacak:
- Ay demiryolu ağı oluşturmak için gereken ara yüzler ve kaynaklar tanımlanacak.
- Öngörülebilir maliyetlerin, teknolojik ve lojistik risklerin kritik bir listesi oluşturulacak.
- Tam olarak çalışan bir Ay raylı sisteminin konsept tasarımı ve mimarisine ilişkin prototipler, gösterimler ve analizler tanımlanacak.
- Temel hazırlığı, ray yerleştirme ve hizalama, birleştirme ve bitirme, inceleme, bakım ve onarım dahil olmak üzere sistemi robotikle inşa etmeye ve çalıştırmaya yönelik konseptler araştırılacak.
Northrop Grumman, Stratejik Uzay Sistemleri Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Chris Adams konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada “Önemli gelişimsel araştırmalara yapılan bu yatırım, teknolojimizi yeni nesil çözümlerde ön planda tutuyor. Karmaşık sistemlerin ve ticarileştirilmiş otonom hizmetlerin entegrasyonundaki kanıtlanmış deneyimimizle, sürdürülebilir bir uzay ekosistemi için kalıcı değişim yaratmaya devam edeceğiz.” dedi.
DARPA LunA-10 projelerinin maliyetlerini açıklamadı ancak Ağustos ayında yayınlanan talepte seçilen şirketlerin her birinin değeri 1 milyon doları aşmayan anlaşmalar için uygun olacağı belirtilmişti. DARPA’nın LunA-10 Yetenek Çalışması, bireysel bilimsel projelerden birlikte çalışan, paylaşılan, ölçeklenebilir sistemlere geçiş yapan yeni teknoloji fikirlerini hızla yaratmak için tasarlanmıştır. Amaç, Ay ayak izini en aza indiren ve gelecekteki Ay kullanıcıları için ticari hizmetler sağlayan entegre Ay altyapısı için analitik bir çerçeve oluşturmaktır.
LunA-10 Programı
DARPA, gelecekte Ay ekonomisi için on yıllık riskleri ve ticari çözümleri belirlemek adına LunA-10 (10 Yıllık Ay Mimarisi Yetenek Çalışması) programını başlattığını 2023’te duyurmuştu. LunA-10’a liderlik eden DARPA Program Yöneticisi Michael Nayak, bir röportajda birçok şirketin bu altyapının çeşitli unsurları üzerinde ayrı ayrı çalıştığını belirtmişti. Nayak, “Bu şirketleri LunA-10’a getirip bir nevi konsorsiyum oluşturmak istiyoruz” demişti. Ayrıca çalışmada bu kavramları birleştirmenin yollarının aranacağı; örneğin iletişim ve navigasyon sinyallerini de ileten bir ay güç ünitesinin örnek olarak verilebileceği ifade edilmişti. Çalışmanın ayrıca 10 yıl içinde ay altyapısı için bir “ticari son durum” tanımlaması planlanıyor.
Nayak, Çalışmayı teknoloji ve ekonomi arasında “50-50” olarak bölünmüş olarak nitelendirmekte. Böyle bir çalışma, ilk aşamasını Nisan ayında yayınladığı, Ay ve Mars keşiflerine yönelik ayrıntılı bir mimari üzerinde çalışan NASA’nın yetki alanı dahilinde ilerliyor. Nayak, DARPA’nın NASA ile koordineli çalıştığını belirterek, LunA-10’un NASA mimari çalışmalarının tamamlayıcısı olduğunu belirtti.
LunA-10’un planlanması ve ajansın ilgili teknolojilerdeki uzmanlığından faydalanılması konusunda NASA’nın Uzay Teknolojisi Misyon Direktörü Niki Werkheiser ile doğrudan çalıştığı da biliniyor. Bu Ay çalışmasının DARPA’ya faydası, başka ulusal güvenlik uygulamalarına da sahip olabilecek teknolojinin belirlenmesi olarak görülebilir. Bu bağlamda Nayak, Ay’daki güç sistemleri için gerekli olan ve başka yerlerde de kullanılabilecek iletişim ve navigasyon hizmetlerini de sağlayabilecek gelişmiş termal yönetim teknolojilerinin geliştirilmesine dikkat çekmekte.
Nayak, LunA-10’un hedefinin, LSIC’nin Nisan 2024 toplantısında çalışmanın “%80 ürününü” sunmak ve “topluluğun düşünebileceği ve çalışmalarımızı gösterebileceği bazı şeyleri” göstermek olduğunu söyledi. Nihai raporun Haziran 2024’te yayınlanması bekleniyor.
Ekosistemden 14 şirket seçildi
DARPA, 5 Aralık 2023’te 14 şirketin önümüzdeki yedi ay boyunca 10 Yıllık Ay Mimarisi (LunA-10) çalışması için işbirliği yapacağını duyurmuştu. Ağustos ayında açıklanan programın hedefi, 2030’ların ortalarına kadar ticari Ay ekonomisini destekleyecek entegre bir mimari geliştirmektir.
LunA-10 DARPA program yöneticisi Michael Nayak, yaptığı açıklamada, “LunA-10, sivil uzay topluluğunun önümüzdeki 10 yıl içinde Ay üzerinde ve çevresinde yaygın ticari faaliyetleri teşvik etme konusundaki düşüncelerini alt üst etme potansiyeline sahip” demişti.
Seçilen şirketler ise şöyle:
- Blue Origin
- CisLunar Industries
- Crescent Space Services LLC
- Fibertek, Inc.
- Firefly Aerospace
- GITAI
- Helios
- Honeybee Robotics
- ICON
- Nokia of America
- Northrop Grumman
- Redwire Corporation
- Sierra Space
- SpaceX
Açıklamada her şirketin rolleri ayrıntılı olarak açıklanmamıştı ancak Beyond Earth Sempozyumu’nda yapılan bir sunumda Nayak, şirketlerin çalışacağı altı alanı iletişim ve navigasyon; inşaat ve robotik; pazar araştırması; madencilik ve yerinde kaynak kullanımı; güç; ve transit, mobilite ve lojistik olarak belirtmişti. Colorado merkezli bir girişim olan CisLunar Industries ise çalışmanın bir parçası olarak Ay kaynaklarına yönelik malzeme çıkarma, işleme, montaj ve lojistik üzerinde çalışacağını açıklamıştı.
Firefly Aerospace, Elytra uzay aracı serisini temel alarak “birbirine kenetlenen ve talep üzerine hizmetler sunan yörüngedeki uzay araçlarının toplu bir merkezini” çizeceğini ifade etmişti. İnşaat teknolojileri şirketi ICON, LunA-10’daki rolünün 3D baskılı inşaat teknolojilerindeki çalışmalarını güçlendirmek olacağını aktarmıştı.. Sierra Space, ay regolitinden oksijen çıkarmaya yönelik teknolojileri entegre etmeye odaklanacağını açıklamıştı.
İlgili Olarak
uzay ve savunma sanayii teknolojileri meraklısı, defenceturk.net te araştırmacısı.