Polonya’nın ABD’den tedarik ettiği F-35 Lightning II savaş uçaklarından ilki, ABD’de yer alan montaj fabrikasında görüntülendi.
ABD’li üretici Lockheed Martin, Polonya’nın tedarik ettiği F-35A savaş uçaklarıyla ilgili yeni gelişmeyi duyurdu. Şirket, Polonya’nın tedarik ettiği F-35 Lightning II uçaklarından ilkinin ABD’nin Teksas eyaletinde yer alan montaj fabrikasındaki görüntülerini paylaştı.
Polonya Hava Kuvvetlerinin ilk F-35 savaş uçağı, Nisan ayının başında ön ve arka gövde bölümlerinin kanat merkezi gövde grubuna birleştirildiği bir elektronik montaj ve hizalama istasyonundan bir tavan vinci tarafından kaldırılmıştı. Bundan sonra uçak artık son sistemler ve motor kurulumuyla birlikte kontrol yüzeylerinin ekleneceği son montaja sürecine gidecek.
Polonya’nın ilk F-35’i AZ-01 olarak da adlandırılan uçağın bu yılın sonlarında Polonya Hava Kuvvetlerine teslim edilmesi planlanıyor. Uçak ilk olarak Leh pilotlarına eğitim verecek olan Arkansas’taki Ebbing Hava Ulusal Muhafız Üssü’ne konuşlandırılacak.
Polonya Hava Kuvvetleri için üretilen ilk F-35A savaş uçağı ilk başta Nisan 2023’te ABD’nin Georgia eyaletinde F-35 orta kanat montaj hattında resmen üretime girmişti. İlk bileşen olan orta gövde kanat tertibatı (CWA) uçağın gövdesinin yaklaşık dörtte birini temsil etmektedir. Bu kapsamda uçağın kanatları, ABD’nin Teksas eyâletinin kentlerinden biri olan Fort Worth’de Lockheed Martin tesisinde gerçekleştirilen son montaj sırasında CWA’ya takılır.
Polonya’nın F-35 Lightning II savaş uçağı tedarik süreci
Polonya’nın F-35 savaş uçağı tedarik etme isteği 2019 yılına dayanıyor. Polonya’nın envanterinde Sovyetlerden miras kalan uçakların yer alması çeşitli sıkıntılara davetiye çıkartmaktaydı. Hem ordunun modernizasyonu ve hem de daha gelişmiş uçakların tedarik edilmesi Leh yetkililer için önemli bir durumdu. Bu dönemde Polonya ilk başta Türkiye’ye teslim edilmeyen F-35 savaş uçaklarına talip olduğunu açıklamıştı.
Bu durum bir netice kazanmayınca dönemin Polonya Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak Mayıs 2019’da ülkesinin ABD’den 32 adet F-35 Lightning II savaş uçağı satın almak istediklerini açıklamıştı. Bakan Mariusz Blaszczak sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, ülkesinde Sovyet dönemine ait ekipmanların değiştirilmesi gerektiğini belirtmişti ve “Bugün Amerikalı ortaklarımıza lojistik ve eğitim paketleriyle birlikte 32 adet F-35A uçağı alma talebimizi ilettik.” ifadelerini kullanmıştı.
Eylül 2019’da ise ABD Dışişleri Bakanlığı, Yabancı Askeri Satışlar (FMS) kanalı ile Polonya’ya 6.5 milyar dolar tahmini maliyet ile 32 adet F-35 savaş uçağı satışını onaylamıştı. Savunma Güvenliği İşbirliği Ajansı (DSCA), olası satışı 10 Eylül 2019’da Kongre’ye bildiren gerekli sertifikayı vermişti. En nihayetinde ise anlaşmanın Polonya’ya toplam maliyeti 4.6 milyar dolar olmuştur. Sipariş edilen uçakların 2030 yılına kadar Polonya’ya teslim edilmesi hedefleniyor.
Onay verilen paketin içeriğinde ise;
- 32 adet F-35A savaş uçağı
- 33 adet Pratt & Whitney F-135 motor
- Elektronik Harp Sistemleri
- Komuta Kontrol, İletişim, Bilgisayar (C4I) ve İstihbarat/Komünikasyon / Navigasyon ve Tanımlama (CNI) sistemi
- Otonom Küresel Lojistik Destek Sistemi (ALGS)
- Otonom Lojistik Bilgi Sistemi (ALIS)
- F-35 Performansa Dayalı Lojistik sistemi
- Yazılım geliştirme ve entegrasyon
- İletişim ekipmanları
ABD devlet ve müteahhit mühendislik, teknik ve lojistik destek hizmetleri ve lojistik ve program desteğinin diğer ilgili unsurlar yer almaktaydı.
İlgili Olarak
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Tarih Bölümü öğrencisi. Tarih, uluslararası ilişkiler ve savunma sanayii araştırmacısı