Suriye'nin yeni yönetimi Rusya ile yapılan anlaşmayı iptal etti

Suriye’nin yeni hükümeti, Rusya’nın Tartus Limanı üzerindeki 49 yıllık işletme hakkını iptal etti. Bu karar, Doğu Akdeniz’deki on yıllar süren Rus deniz varlığını sona erdirebilecek önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

The Maritime Executive tarafından yapılan habere göre Rusya’ya ait bir askeri kargo gemisi, günlerdir Suriye kıyılarında bekledikten sonra Tartus’taki Rus donanma iskelesine yanaştı. Burada, tahliye için hazırlandığı düşünülen askeri araç ve ekipmanlar bulunuyor. Yerel haber ajansı Levant24, Tartus Gümrük Müdürlüğü’ne dayandırdığı haberinde, “Rus şirketiyle yapılan Tartus Limanı’na ilişkin anlaşma iptal edildi ve tüm gelirler artık Suriye devletine ait olacak.” ifadelerini kullandı.

2024 yılının Aralık ayında, Hay’at Tahrir el-Şam (HTS), Suriye diktatörü Beşar Esad’ı devirmişti. Esad rejiminin yıkılmasıyla, Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığı Tartus ve Hmeymim üslerine çekilmişti. Beşar Esad döneminde, Rusya Tartus Limanı’nda 49 yıllık bir kira yenileme anlaşması yapmıştı. Ancak HTS’nin yönetimi ele geçirmesi, bu uzun vadeli anlaşmayı belirsiz bir duruma soktu. Rusya’nın Suriye’deki iç savaş boyunca muhaliflere ve müttefiklerine yönelik hava bombardımanları gerçekleştirdiği biliniyor.

Rus donanmasının Akdeniz Filosu, Aralık ayında Tartus’tan ayrılarak kıyı açıklarında konuşlanmıştı. Ocak ayında, Sparta ve Sparta II isimli Rus askeri kargo gemileri bu filoya katılmış ve haftalar boyunca bölgedeki varlıklarını korumuştu. Ancak Rusya’nın Tartus’ta biriken askeri ekipmanları tahliye etmekte zorlandığı öne sürülmekte.

Ukrayna Askeri İstihbarat Ajansı (HUR) ise Suriye’nin yeni yönetiminin Rusya’ya limandaki ekipmanları tahliye etme izni vermediğini iddia etmekte. Tartus Limanı’nda, S-400 hava savunma sistemleri gibi gelişmiş askeri ekipmanların yanı sıra yüzlerce askeri aracın biriktiği bildiriliyor.

Suriye’nin Tartus kentindeki Rus deniz üssünden ayrılan ‘Veliky Ustyug’ korveti. (Görsel: AP)

Rusya’nın Tartus’taki uzun vadeli kira anlaşmasının iptal edildiği haberi duyurulduktan hemen sonra, Sparta II gemisi limanın iç kısmına girerek ekipmanların toplandığı alana yanaştı. Uydu görüntüleri, geminin ekipmanları yükleyip yüklemediğini doğrulamak için bekleniyor. bu bağlamda geminin Rusya veya Akdeniz’in başka bir bölgesine gidebileceği de iddialar arasında.

Rusya için Tartus’un stratejik önemi

Birleşik Krallık askeri istihbaratının yaptığı açıklamada, “Rusya’nın bölgedeki Tartus üssüne eşdeğer bir alternatif üssü yok. Bu üssün kaybı, Afrika’daki özel askeri operasyonlarının lojistik desteğini ve Suriye’deki yenilgiden kaynaklanan itibar zedelenmesini önemli ölçüde etkileyebilir.” ifadeleri yer almıştı.

Buna ek olarak Rusya’nın bölgede bulunan varlıklarını Libya’ya kaydırmaya çalıştığı da basına yansımıştı. Rusya’nın Suriye’deki askeri varlıklarını Libya’ya kaydırdığını belirten İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, bu durumun Akdeniz’de ciddi bir güvenlik riski oluşturduğunu açıklamış ve şu ifadelere yer vermişti:

“Moskova, Tartus’taki Suriye üssünden kaynaklarını Libya’ya taşıyor. Bu, bizim için iyi bir haber değil. Rusya’nın Akdeniz’deki gemi ve denizaltıları her zaman bir endişe kaynağıdır. Ancak bu varlıkların bin kilometre uzakta değil de hemen yanı başımızda olması çok daha büyük bir tehdit”