Ukrayna NASA'nın ARTEMİS programında yerini aldı

Ukrayna basını tarafından Ukrayna Ulusal Uzay Ajansının ABD liderliğinde yürütülen ARTEMİS Ay programına katılmak için bir sözleşme imzaladığı duyuruldu. Geçtiğimiz ağustos ayında da ajansın yerleşik Ay üssünün tasarımına ilişkin programa katıldığı duyurulmuştu.

Bilindiği üzere ABD’nin son insanlı Ay programı Apollo-17 1972 yılında sonlandı. Esasında programın başlamasının da bitmesinin de siyasi sebebi büyük. SSCB’nin uzaya ilk insanlı uçuşu gerçekleştirmesiyle oluşan rekabet ortamına 1969’da ABD Ay’a astronot götürerek katıldı. Amerika’nın Ay’a gittiğine inanılsın inanılmasın o vakitlerde SSCB’nin de dağılmasıyla uzay çalışmalarında öncü olarak ABD anılmaya başlandı.

Son zamanlarda ise özellikle Çin tarafından başlatılan insanlı/insansız Ay programları ABD’nin de bu alanda sesini çıkarmasına sebep oldu. Elbette burada tek parametre başka başka ülkelerin etkisi değil. Fakat Ay’a gitmek en başından beri uzay gücü olarak anılmaya sebep olduğu için göze ilk çarpan etken olması gayet yerinde. ABD tarafından “sürdürülen” Ay projelerine bakacak olursak bu konunun sürekli çalkantıda olduğu açık. Böylesi büyük maliyet (on milyarlarca dolar) ve yüksek teknoloji gerektiren görevlerin sürdürülebilir olması su götürmez bir gerçekken ABD’de değişen başkanların yönetimiyle Ay programlarının rafa kaldırılması veya revize edilmesi sebebiyle NASA Ay’a gidecek teknolojiye sahip olmasına rağmen bürokratik etkenler sonucu bunu gerçekleştirmemiştir.

ARTEMİS Programı

ARTEMİS ilk hedefi Ay olan sonrasında da Mars programlarına hız ve yetkinlik katması hedeflenen bir program. İsmini mitolojideki Apollo’nun kız kardeşi Artemis’ten alır. Program kapsamında Ay’a 3 erkek 1 kadın astronot gidecek.

ARTEMİS programında astronotların Ay yörüngesine inşa edilecek bir istasyona ulaşması, oradan da modüllerle Ay yüzeyine inmesi hedefleniyor. Geçtiğimiz nisan ayında Ay’a inişte kullanılacak aracı geliştirmesi için çalışacak 3 şirket açıklandı.

ARTEMİS Ay programı Ukrayna ile birlikte 9 ülke ortaklığında gerçekleşecek bir proje olacak. Bu ülkeler Avustralya, Kanada, BAE, İtalya, Japonya, Lüksemburg ve İngiltere. Programın temel bileşenleri ise şu şekilde; yer sistemleri, yeni ve güçlü taşıyıcı roketler (SLS), faydalı yükler için uzay aracı (Orion), geçit kapısı, Ay’a inecek araçlar ve Ay ortamına uygun kıyafetler.

Ay’da zararlı ışınları engelleyecek manyetik alan olmaması ve yüzeyinin elektronik bileşenlere zarar verecek toz toprakla kaplı olması ürünler için oldukça zorlayıcı bir koşul.

Programın 2022 yılında ilk insanlı uçuşu gerçekleştirmesi ve 2024’te astronotları Ay yüzeyine indirmesi hedefleniyor.