Amerika Birleşik Devletleri önderliğinde öncelikli olarak ABD’nin ihtiyaçları göz önüne alınarak bir çok ülkenin katılımı ile yürütülen Müşterek Taarruz Uçağı (JSF) programında en az iki partner ülke ABD’yi programdan çıkmakla tehdit etti. Defence News’in aktardığına göre Partner ülkeler ABD’den F-35 savaş uçaklarına ait verilerin ABD Ordusunun erişimine engel olmanın bir yolunu bulmalarını veya müşteri kaybetmeyi göze almalarını istedi. İki ülke konu ile ilgili ABD Savunma Bakanlığı’na ültimatom verdi.
JSF Programının büyük bilinmeyeni: ALIS
Partner ülkelerin itirazına konu olan sistem daha önce de birçok tartışmaya neden olan Otonom Lojistik Bilgi Sistemi (Autonomic Logistics Information System-ALIS). JSF programının başından beri çok fazla eleştiriye sebep olan ALIS sistemi, partner ülkelerin uçağa olan güvenini zedeliyor. ALIS , F-35 operatörleri tarafından F-35’i uçurmanın ve sürdürmenin neredeyse her aşamasında kullanılıyor. Sistem, görevleri planlamak ve sorgulamak, yedek parça siparişi vermek, tamircileri tamir konusunda yönlendirmek, teknik verileri ve iş emirlerini görüntülemek için kullanılıyor.
F-35 programındaki bazı ortaklar, ALIS’ten Lockheed Martin’e akan verinin, ABD ordusuna ve Amerikan savunma şirketine, F-35’lerinin ne zaman ve nerede uçtukları dahil olmak üzere o ülkenin uçuş operasyonlarına bir pencere açabileceğinden endişe duyuyor.
Birkaç yabancı F-35 müşterisi, ALIS üzerinden geçen egemen verilerle ilgili endişeleri açıkça dile getirmiş olsa da, bu rapor ilk kez, bu endişelerin çok sayıda ülkenin programdan çekilmekle tehdit ettiği kadar şiddetli olduğunu açıkladı. “Ülkeler, eğer bağımsız veriler ele alınmazsa, ABD’ye herhangi bir veri göndermeyi durduracaklarını ve F-35 programından çıkacaklarını” belirterek tehdit etti.
Program Direktörü: “Kimse çıkmıyor”
Defence News’in elde ettiği “Yalnızca resmi kullanım için” olarak işaretlenen belgeler, hangi ülkelerin bırakmayı düşündüğünü belirtmemektedir. 2017’den beri F-35 Program Direktörü Koramiral Mat Winter, herhangi bir ülkenin bu tür tehditlerde bulunduğunu bilmediğini söyledi. Mat Winter “Bunun nereden geldiğini, belki politikadan, bilmiyorum ama kimse çekip çıkmıyor” dedi ve “Kimse bu sözleri bana söylemedi ve tüm ortaklarımı düzenli olarak görüyorum.” diye ekledi.
Lockheed Martin geçmişteki itirazlar üzerine sözleşme imzalamıştı
17 Ağustos 2018’de ABD Savunma Bakanlığı, Lockheed Martin ile yabancı ortakların kendi verilerini daha sıkı kontrol etmelerine ve korumalarına olanak tanıyacak bir “ALIS Sovereign Data Management” (ALIS Ülke Veri Yönetimi) sistemini geliştirmek ve test etmek için bir sözleşme imzaladı.
Winter, bu çabanın meyvelerini verdiğini ve bazı ortak ülkelerin bu yılın başlarında ortaya çıkan yeni veri korumasını kullanmaya başladığını söyledi. “Egemen veri yönetimi, uçağı olanlara yöneliktir. Norveç’te var. İsrail’de var. İngiltere’de var. İtalya’da var. Winter, şimdi burada Asya-Pasifik’e ulaştırıyoruz ”dedi. Lockheed’in F-35 program başkanı Greg Ulmer’e göre, uluslararası müşterilerden gelen erken geribildirim olumlu.
Defense News tarafından elde edilen belgeler ayrıca, 2020’de ALIS 3.6 olarak bilinen yazılımın gelecekteki bir sürümünde bulunabilecek olan yönetim sisteminin, ülkelerin her mesajda verileri “paylaşılabilir” ve “paylaşılamaz” olarak filtrelemelerine izin vermesi bekleniyor.
Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı Öğrencisi ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv, uluslararası ilişkiler ve savunma sanayii meraklısı. Amatör savunma sanayii araştırmacısı
