Danimarka’nın F-35 ortaklığı tehlikeye girebilir

ABD Başkanı Trump’ın Grönland açıklamaları, Danimarka ile kriz yarattı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Grönland hakkında yaptığı tartışmalı açıklamalar, NATO’nun müttefiklerinden Danimarka ile gerilime neden oldu. Defence Blog tarafından yapılan habere göre bu durum, ABD’nin en büyük savunma projelerinden biri olan F-35 programının geleceğini de riske atabilir.

Geçtiğimiz hafta Trump, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ile yaptığı 45 dakikalık telefon görüşmesinde sert ve çatışmacı bir tutum sergilemişti. Financial Times’a konuşan 5 Avrupa’lı yetkiliye göre görüşme gergin geçti ve Trump, Danimarka’ya karşı yaptırım tehditlerinde bulundu.

Trump, Danimarka’nın Grönland’daki askeri varlığını güçlendirme çabalarıyla alay ederek, ülkenin bölgeye “iki kızaklı devriye ekibi” gönderdiğini söyledi. “Gerçekten de Grönland’ı alacağımıza inanıyorum çünkü bu, dünya özgürlüğüyle ilgili bir konu,” diyen Trump, Danimarka’nın bölgeyi koruma kapasitesine sahip olmadığını iddia etti.

Danimarka’nın F-35 ortaklığı risk altında

Danimarka, 2002 yılından bu yana F-35 savaş uçağı programının bir ortağı ve mevcut F-16 filosunu değiştirmek için 27 adet F-35 siparişi vermiş durumda. Ülke aynı zamanda bu programın üretim, geliştirme ve bakım faaliyetlerinde de önemli bir rol oynuyor. Ancak, Grönland nedeniyle yaşanan diplomatik kriz, bu ortaklığın geleceğini tehlikeye sokabilir.

Bazı analistler, ABD’nin Danimarka’nın F-35 programındaki rolünü dondurabileceğini veya tamamen iptal edebileceğini öne sürüyor. Benzer bir senaryo, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının ardından F-35 programından çıkarılmasıyla yaşanmıştı.

Trump yönetimi içinde F-35 programına yönelik eleştiriler de giderek artıyor. ABD Hükümet Verimliliği Departmanı Eş Başkanı ve Tesla CEO’su Elon Musk, F-35’in tasarım kusurlarına dikkat çekerek, “F-35, gereksinim aşamasında yanlış tasarlandı. Çok fazla farklı rolü üstlenmeye çalıştı ve bu da onu pahalı ve karmaşık bir uçak haline getirdi. Başarı ihtimali en baştan itibaren yoktu. İnsansız hava araçlarının çağında insanlı savaş uçakları gereksiz ve pilotları sadece ölüme gönderiyoruz,” ifadelerini kullandı.

Bu eleştiriler, F-35 programının sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri yaratırken, küresel ortaklar da alternatif arayışlarına girmiş durumda. Suudi Arabistan, Japonya, Güney Kore ve İtalya gibi ülkeler, kendi savaş uçağı projelerine yatırım yapmayı değerlendiriyor.

Danimarka açısından, F-35 programından çıkarılmak, ülkenin savunma modernizasyon planlarını sekteye uğratabilir ve NATO içindeki taahhütlerini zorlaştırabilir. ABD için ise, böylesi bir karar müttefikleriyle olan savunma iş birliği konusunda güvenilirliğini sorgulatabilir.

İlgili Olarak

Danimarka’ya F-35 savaş uçağı teslimatı

Yusuf Emir Işık

Gaziantep Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi. Savunma Sanayii ve Uluslararası İlişkiler Meraklısı