ABD İran’ın nükleer tesislerini vurdu

İsrail ile İran arasındaki çatışmalar 9’uncu gününde karşılıklı saldırılarla devam ederken, ABD ilk defa savaşa fiilen ve resmen dahil oldu.

ABD Başkanı Donald Trump, 22 Haziran Pazar gününün ilk saatlerinde ABD’nin İran’daki 3 nükleer tesise “başarılı” bir bombardıman saldırısı düzenlediğini ve bu tesislerin “yok edildiğini” duyurdu. İsrail, saldırıların planlanmasında ABD ile “tam bir koordinasyon” içinde olduklarını söylerken İranlı yetkililer de tesislerin vurulduğunu doğruladı.

Henüz bağımsız bir hasar değerlendirmesi yapılmasa da İran Atom Enerjisi Kurumu Fordo, İsfahan ve Natanz tesislerine saldırı düzenlendiğini doğruladı ancak nükleer programının durdurulmayacağını vurguladı. İran ve BM nükleer gözlemcisi, saldırıların ardından üç noktada radyoaktif kirlenme olduğuna dair herhangi bir işaret bulunmadığını söyledi.

AP haber ajansı tarafından yapılan habere göre Trump, Kongre’den yetki almadan harekete geçti ve Tahran’ın ABD güçlerine misilleme yapması halinde yeni saldırılar düzenleneceği uyarısında da bulundu. “Ya barış olacak ya da İran için trajedi olacak.” diyen Trump, resmi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Fordo tesisine bir bombalama gerçekleştirdik. Tüm uçaklarımız şu an İran hava sahasının dışındadır. Uçaklarımız evlerine dönmektedir.” ifadelerini kullandı.

İran Dışişleri Bakanlığı ise Washington’un İsrail’i desteklemek için askeri saldırılarla “diplomasiye ihanet ettiğini” söyledi ve “ABD’nin kendisi İran’a karşı tehlikeli bir savaş başlattı.” dendi. Bakanlıktan yapılan uzun açıklamada “İran İslam Cumhuriyeti, ABD’nin askeri saldırganlığına ve bu haydut rejimin işlediği suçlara karşı tam güçle direnme ve İran’ın güvenliğini ve ulusal çıkarlarını savunma hakkını saklı tutar.” ifadeleri kullanıldı.

ABD İran’ın nükleer tesislerini nasıl vurdu?

İsrail ve ABD’nin İran’daki hedeflerinden biri, İran’ın nükleer programı için hayati önem taşıyan, ücra bir dağın yamacına gizlenmiş bir uranyum zenginleştirme tesisi olan Fordo’ydu. Tesisteki hasarın tam boyutu henüz bilinmemekle beraber Fordo hariç ABD’nin Natanz ve İsfahan’daki diğer iki nükleer tesisi de vurduğu biliniyor.

BBC tarafından yapılan habere göre Tahran’ın güneyindeki bir dağın yamacına gizlenmiş olan Fordo’nun, Birleşik Krallık ve Fransa’yı birbirine bağlayan Manş Tüneli’nden daha derinde olduğuna inanılıyor. Bu bağlamda Fordo’nun yerin altındaki derinliği nedeniyle sadece ABD’nin elinde bu tesisi yok edebilecek büyüklükte bir “sığınak delici” bomba bulunduğu aktarılıyor. Tesislerin vurulmasında rol alan bomba ise GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP).

B-2 Spirit bombardıman uçağı tarafından atılan 13.000 kg (30.000 lb) ağırlığındaki GBU-57’nin patlamadan önce yaklaşık 18 metre (60 ft) beton ya da 61 metre (200 ft) toprak delebildiği biliniyor. Fordo tünellerinin derinlikleri nedeniyle saldırılarda ağırlıklı olarak GBU-57’lerin kullanıldığı belirtiliyor. ABD Hava Kuvvetleri’ne göre her B-2 bombardıman uçağı 2 adet GBU-57 taşıyabilmektedir.

ABD’nin İran’a düzenlediği saldırı hakkında ayrıntılar hala sınırlı olsa da Trump, Fox News’ten Sean Hannity’ye, ana hedef olan Fordo’ya toplam 6 adet GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP) atıldığını söyledi. Aktarıldığı üzere Natanz ve İsfahan tesislerinin ise bombardıman uçakları tarafından vurulmadığı, bunun yerine ABD denizaltıları tarafından ateşlenen 30 adet BGM-109 Tomahawk (TLAM) ile saldırıya uğradığı belirtildi.

İlgili Olarak

İran İsrail’i vurdu

ABD’den yoğun B-2 bombardıman uçağı sevkiyatı

Olgun Yılmaz

Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümü öğrencisi.  Uluslararası İlişkiler ve Savunma Sanayii araştırmacısı.