Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı (NORAD), Rus Il-20M uçağının Alaska Hava Savunma Tanımlama Bölgesi’nde tespit ettiğini ve izlediğini duyurdu.
20 Ağustos 2025 tarihinde, Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı (NORAD), NATO kod adıyla “Coot-A” olarak adlandırılan bir Rus Il-20M keşif uçağının Alaska Hava Savunma Tanımlama Bölgesi’nde (ADIZ) faaliyet gösterdiğini tespit ettiğini ve izlediğini duyurdu. Olayda Rus uçağının uluslararası hava sahasında kaldığı ve ABD ya da Kanada’nın egemen hava sahasına girmediği aktarıldı. NORAD, Alaska Hava Savunma Tanımlama Bölgesi’ndeki bu Rus faaliyetinin düzenli olarak gerçekleştiğini ve bir tehdit olarak görülmediğini de belirtti.
Ardından NORAD, 2 adet F-16 savaş uçağı ve 1 adet KC-135 tanker uçağının, bölgedeki uçuşu sırasında Rus uçağını durdurmak, tanımlamak ve eşlik etmek üzere görevlendirildiğini bildirdi. Belirlenmiş prosedürlere göre gerçekleştirilen operasyonun, Kuzey Amerika hava sahasının korunmasından sorumlu hava kuvvetlerinin hazır olduğunu gösterdiği ifade edildi. Ayrıca komuta, ADIZ’ın ulusal makamların güvenlik ve egemenliği sağlamak için uçakların tanımlanmasını gerektiren uluslararası hava sahasının bir parçası olması nedeniyle, bu tür görevlerin uluslararası kurallara uygun olarak yürütüldüğünü vurguladı.

ADIZ, egemen hava sahasının bittiği yerde başlar ve ulusal güvenlik çıkarları gereği tüm uçakların hızlı bir şekilde tanımlanmasını gerektiren, tanımlanmış bir uluslararası hava sahasıdır. Bir diğer tabirle Hava Savunma Tanımlama Bölgesi, ulusal hava sahasını temsil etmez, daha çok sınırların ötesinde oluşturulan bir önleyici tedbirdir. İşlevi, egemen hava sahasına yaklaşabilecek uçakları erken aşamada izlemektir.
Söz konusu tedbirlerin kıtanın güvenliği için gerekli olduğunu düşünen Kuzey Amerika yetkilileri, bölgenin şüpheli olarak değerlendirilebilecek yabancı askeri uçuşların erken aşamada tespit edilmesini ve tanımlanmasını sağladığını belirtmektedir. NORAD tarafından yapılan basın açıklamasında şu ifadeler de yer aldı:
“NORAD, uçakları tespit etmek, izlemek ve uygun önlemleri almak için uydu, kara ve hava tabanlı radarları ile savaş uçaklarından oluşan çok katmanlı bir savunma ağı kullanmaktadır. NORAD, Kuzey Amerika’yı savunmak için bir dizi müdahale seçeneğini kullanmaya hazırdır.”
Il-20M
Elektronik keşif ve istihbarat görevleri için tasarlanmış özel bir uçak olan Il-20M’nin varlığı, Moskova ve Washington arasındaki askeri etkileşimlerde Kuzey Kutbu ve Alaska’nın stratejik önemini vurgulamaktadır. Uçak, ileri düzey sinyal istihbarat (SIGINT) ekipmanlarıyla donatılmış bir elektronik casus uçağı olarak bilinmektedir. Radar ve iletişim sinyallerini tespit etme amacıyla kullanılan Il-20M, özellikle NATO sınırlarına yakın bölgelerde istihbarat toplamak için tercih ediliyor.

Il-20M, Il-18 yolcu uçağından türetilmiş olup, SRS-4 Romb keşif sistemi, A-87P panoramik kameraları ve çeşitli antenlerle donatılmıştır. Uçakta görev yapan ekip, anlık sinyal toplama ve analiz görevlerini gerçekleştirmektedir. Uçak, uzun süreli görev kabiliyetine sahip olup, Rusya’nın elektronik harp ve istihbarat altyapısının önemli unsurlarından biri konumundadır.
İlgili Olarak
İngiliz Eurofighter savaş uçaklarından Rus uçaklarına önleme
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümü öğrencisi. Uluslararası İlişkiler ve Savunma Sanayii araştırmacısı.