Çin hava savunma sistemlerini tercih eden ülkeler artıyor

Özbekistan’ın, Çin üretimi kısa menzilli FM-90 ve orta-uzun menzilli KS-1C hava savunma sistemleri görüntülendi.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, 21 Şubat 2025 tarihinde askeri ve çift kullanımlı teknolojilerdeki üretim kabiliyetlerini ve gelişmeleri değerlendirmek üzere Savunma Sanayii Ajansı Yenilikçi Teknolojiler Merkezi’ni ziyaret gerçekleştirdi. Söz konusu ziyaret, hükümetin savunma sektörünü teknolojik yeniliklerle modernize etme ve ülkenin güvenlik sorunlarına cevap verebilecek yerel bir savunma sanayii geliştirme çabalarının bir parçası olarak görülmektedir.

Bu kapsamda Army Recognition tarafından yapılan habere göre ziyaret esnasında görüntülenen Çin’in KS-1C ve FM-90 hava savunma sistemlerinin, Özbekistan’ın envanterine entegre ettiğini düşündürmüştür. Bahse konu kara-hava füze sistemlerinin satın alınması, ülkenin savunma tedarikinin çeşitlendirilmesinde bir değişimi temsil etmektedir. Ayrıca tarihsel olarak Sovyet ve daha sonra Rus ekipmanlarına bağımlı olan Özbekistan’ın, son zamanlarda Çin ile de askeri iş birliğini genişlettiği gözlemlenmektedir.

Bu bağlamda son görüntüler, düşman uçaklarını ve füzelerini kısa ve orta menzillerde durdurmak için tasarlanan Çin üretimi KS-1C ve FM-90 hava savunma sistemlerinin artık Özbek Silahlı Kuvvetleri bünyesinde operasyonel olduğunu göstermekte. Özbekistan’ın Çin sistemlerini tedariki, ülkenin Batı ve Rus ekipmanlarına bağımlılığını azaltırken savunma yeteneklerini güçlendirme niyetini yansıtmaktadır.

Yakın zamana kadar Özbek ordusu öncelikle Rusya’nın yardımıyla modernize edilen Sovyet dönemi sistemlerini kullanıyordu. Ancak son yıllarda ülke silah tedarikçilerini aktif bir şekilde çeşitlendirerek Türkiye ve Çin’den ekipmanlar satın aldı. Savunma atılımlarıyla birlikte ihracatlarını da arttıran Çin, Sırbistan’a da hava savunma sistemi tedarik etmiş olup, Sırbistan 2025 yılının başlarında FK-3 hava savunma sistemlerinin operasyonel konuşlandırmasını tamamladığını bildirmişti.

Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Yenilikçi Teknolojiler Merkezi’ne yaptığı ziyaret sırasında, yeni ürünler geliştirerek ve yapay zeka ve robotik gibi ileri teknolojileri bünyesine katarak savunma sektörünün rekabet gücünü güçlendirmenin önemini vurguladı. Merkez, şu anda yaklaşık 80 çeşit askeri ve çift kullanımlı ekipman üretiyor ve savunma sanayii teknolojisinde ileri araştırma projelerini destekliyor.

Bununla birlikte Özbekistan’ın savunma sanayii uluslararası alandaki varlığını da genişletiyor. BAE’nin başkenti Abu Dabi’de gerçekleştirilen IDEX 2025 Fuarı’nda Özbekistan, 100’den fazla yerli üretim askeri teçhizat modelini sergiledi. Bunlar arasında “Arslan 8×8” ve “Arslan 6×6” zırhlı araçları ile “Tofon” kundağı motorlu obüs, yabancı ortakların ilgisini çekmiştir.

KS-1C ve FM-90 hava savunma sistemleri

KS-1C ve FM-90 hava savunma sistemlerinin gelişen tehditlere uygun olarak Özbekistan’a modern hava savunma yetenekleri sağlaması beklenmektedir. Bu kapsamda HQ-12’nin geliştirilmiş bir versiyonu olan KS-1C, 500 metre ile 25 kilometre arasında bir önleme irtifası ve 5 ile 50 km arasında değişen mesafelerde hava hedeflerini vurabilen orta menzilli kara tabanlı bir hava savunma sistemidir.

Sistem, yarı aktif radar güdüm ve radyo-komuta güdüm özelliklerine sahip olup, 70 km menzilde birden fazla hedefi aynı anda takip edebilen bir H-200 pasif faz dizi radarı kullanmaktadır. Army Recognition tarafından yapılan habere göre 900 kg ağırlığında ve 100 kg harp başlığı taşıyan füze 1.200 m/s, yani yaklaşık Mach 3 hıza ulaşarak savaş uçakları, helikopterler ve seyir füzelerine karşı etkili olabilmektedir.

HQ-7B’nin ihraç versiyonu olan FM-90 ise alçak irtifa hava tehditlerine karşı tasarlanmış kısa menzilli bir hava savunma sistemidir. Fransız Crotale füze sistemine dayanan bu sistem, kızılötesi veya komuta güdümü kullanmaktadır. Ayrıca sistemin füzesi, yüksek hızlara ulaşmasını sağlayan katı yakıtlı bir roket motoru ile güçlendirilmiştir.

Operasyonel menzili 8 ile 15 km arasında olan FM-90, savaş uçakları ve insansız hava araçları da dahil olmak üzere hızlı hareket eden ve manevra kabiliyeti yüksek hedeflerin etkili bir şekilde önlenmesi amacıyla geliştirilmiştir. Hem kısa hem de orta menzilli tehditleri kapsayan bu iki sistemin entegrasyonu, Özbekistan’ın hava savunma kabiliyetlerini önemli ölçüde geliştirerek çeşitli hava tehditlerine karşı koyma kabiliyetini arttıracaktır.

İlgili Olarak

Özbekistan’ın nakliye uçağı tedarik edeceği iddiası

Hamza Kürşat Akburak

Trakya Elektrik Elektronik Mühendisiliği Bölümü öğrencisi. Savunma sanayii meraklısı.