Erdoğan-Trump görüşmesi: F-35, F-16 ve CAATSA yaptırımları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 16 Mart Pazar günü Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Erdoğan, savunma sanayii alanında ikili ilişkilerin güçlendirilmesi için bazı konularda ortak adımlar atılması gerektiğini ifade etti.

Konuyla ilgili İletişim Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’den yeni dönemde teröre mücadele konusunda, Türkiye’nin çıkarlarını gözeten bir anlayışla adımlar beklendiğini, savunma sanayii alanında iki ülkenin iş birliğini geliştirmek için CAATSA yaptırımlarının sonlandırılması, F-16 tedarik sürecinin neticelendirilmesi ve F-35 programına Türkiye’nin yeniden katılımı konularının sonuçlandırılmasının gerekli olduğunu belirtti.”

Geçtiğimiz süreçte Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, Bakanlığın 2025 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 26 Kasım 2024 tarihinde bakanlık faaliyetlerine ilişkin sunum yapmıştı. Bu bağlamda KAAN’ın uçuşunun ardından ABD’nin F-35 tutumunda değişiklik olduğunu belirten Güler, komisyonda yaptığı açıklamada şu ifadelere yer vermişti:

“F-35’lerle ilgili, 6 tane uçağımız var orada. Şimdi, Amerikalılar da bu F-35 konusunda… Tabii, biz KAAN uçağını şimdi yapacağımızı, yapabileceğimizi de uçtuğunu da görünce biraz düşünceleri de değişti. Onlar şimdi kendileri de F-35’i verebileceklerini ifade ediyorlar.”

Ayrıca komisyonda yöneltilen “Üretim aşamasına mı katılacağız yeniden, satın alma mı?” sorusuna ise Yaşar Güler, “Şimdi, biz hem üretim payımızın tekrar bize verilmesinde ısrar ediyoruz hem de toplam 40 tane de F-35’i almak için isteğimizi bildirdik.” demişti.

Öte yandan Erdoğan-Trump görüşmesinde Türkiye ile ABD ikili ilişkileri, bölgesel ve küresel konular ele alındığı belirtilirken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, iki müttefik olarak Türkiye ve ABD’nin iş birliğini yeni dönemde dayanışma içerisinde, sonuç odaklı ve samimi bir şekilde ilerleteceklerine inancının tam olduğunu ifade ettiği de aktarıldı.

Cumhurbaşkanlığı’ndan görüşmeyle ilgili yapılan paylaşımda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, bölgesel ve küresel gelişmelerin Türkiye ile ABD arasındaki istişareleri her konuda artırmayı gerekli kıldığını, ABD Başkanı Trump’ın Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın sona erdirilmesi için kararlı ve doğrudan inisiyatif alan adımlarını desteklediklerini, Türkiye’nin savaşın en başından beri adil ve kalıcı barış için gayret gösterdiğini ve buna devam edeceğini belirttiği de aktarıldı.

Bunlara ek olarak Erdoğan’ın görüşmede, Suriye’de istikrarın yeniden sağlanması, yeni yönetimin işlevsel kılınması ve normalleşme için Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılmasına birlikte katkı sunmalarının önemli olduğunu, bunun Suriyelilerin yeniden yurtlarına geri dönmelerine imkan sağlayacağını da ifade ettiği belirtildi.

Türkiye ve CAATSA yaptırımları

ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA), 2 Ağustos 2017 yılında ABD Başkanı Donald Trump’ın imzasıyla yürürlüğe girmişti. Yaptırımlar; İran, Rusya ve Kuzey Kore’yi hedef alsa da, bu ülkelere ve sektörlere yapılan doğrudan veya dolaylı destekler de yasa ile hedef alınabiliyor.

ABD yönetimi, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze sistemi alması halinde bu yaptırımları uygulayacağını açıklamış fakat uzun bir süre uygulamamıştı. ABD Senatosu; 740 milyar Dolar savunma bütçesi, Türkiye’ye yönelik yaptırımlar ve Türkiye’nin almış olduğu 6 adet F-35 savaş uçağının ABD Hava Kuvvetleri’ne verilmesini de içeren 2021 yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasasını (NDAA) onaylamıştı.

14 Aralık 2020 tarihinde ise ABD Hazine Bakanlığı Türkiye’ye yönelik yaptırım kararını açıklamıştı. Karara göre, Savunma Sanayii Başkanlığı ve dönemin Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir yaptırım listesine alınmıştı. Açıklanan yaptırım listesine ayrıca yine dönemin Savunma Sanayii Başkan Yardımcısı ve ROKETSAN Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Yiğit ile Savunma Sanayii Deniz Şube Müdürü Mustafa Deniz Alper ve Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu da eklenmişti.

Açıklanan yaptırım kararına göre Savunma Sanayii Başkanlığı’na CAATSA yaptırımlarından oluşan 12 maddelik yaptırım maddelerinden; İhracat yaptırımları, Uluslararası Finans Kuruluşları ile ABD’de bulunan finans kuruluşlarından kredi alma yasağı getirilmişti.

İlgili Olarak