Japonya’nın ilk F-35B savaş uçağı hizmete girmeden önce ABD’nin Teksas eyaletinde ilk uçuş testlerine başladı.
Gherardo Fontana tarafından 12 Mayıs 2025 tarihinde aktarıldığı üzere, Japonya’nın ilk F-35B’si olan BX-1 adlı uçak Kuzey Teksas üzerinde ilk test uçuşunu gerçekleştirdi. Söz konusu gelişme, toplam 42 adet F-35B tedarik etmeyi planlayan Japonya tarafından satın alınan Kısa Kalkış Dikey İniş (STOVL) varyantı için operasyonel test sürecinin başlangıcı anlamına gelmekte.
Japonya, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve İtalya’nın ardından F-35 savaş uçağının B varyantı kullanan 4. ülke oldu. F-35B tedariki, Japonya’nın modernize edilmiş Izumo sınıfı helikopter gemisi gibi deniz platformlarından hava operasyonları yürütme kabiliyetini arttırma ve uzak adaların savunmasında tepki verme kabiliyetini arttırma stratejisinin bir parçasıdır.
Japonya’nın F-35 serüveni
Japonya’nın F-35 programına katılımı, başlangıçta onu geliştirme aşaması faaliyetlerinin dışında bırakan, uzun süredir devam eden silah ihracatı kısıtlamaları tarafından şekillendirilmiştir. Söz konusu sınırlamalar, Japon savunma sanayiinin rekabet gücünün azalmasına katkıda bulunmuştur. Army Recognition tarafından yapılan habere göre Lockheed Martin başlangıçta Japon sanayisi için nihai montaj ve bakım kabiliyetleri önermiş, daha sonra ABD hükümetinin gizli teknolojileri Japon firmalarıyla paylaşma yetkisi vermesinin ardından Ekim 2011’de teklifini parça üretimi ve motor montajını da içerecek şekilde genişletmiştir.
20 Aralık 2011’de Japon hükümeti, F-4 Phantom II’nin yerini almak üzere 2016 yılında teslimatları başlayacak şekilde yaklaşık 8 milyar Dolar karşılığında 42 adet F-35A tedarik etme niyetini açıklamıştı. Mayıs 2012’de ise ABD Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı (DSCA) 42 uçağı kapsayan 10 milyar Dolar’lık Yabancı Askeri Satış (FMS) anlaşması için Kongre’ye bir bildirim sunmuştu.
Aralık 2017’ye gelindiğinde ise Japon Yomiuri Shimbun gazetesi, Japonya’nın Izumo sınıfı helikopter gemilerini yaklaşık 10 adet F-35B savaş uçağını konuşlandırabilecek şekilde modernize etmeyi düşündüğünü bildirmişti. Aynı zamanda ABD Deniz Piyadeleri uçaklarının bu gemilerden operasyon yapma olasılığı da dahil olmak üzere çeşitli seçenekler değerlendirilmiştir. Söz konusu dönemde Çinli hükümet yetkilileri, potansiyel hamleyle ilgili endişelerini dile getirerek dikkatli olunması çağrısında bulunmuştu.
Ardından Şubat 2018’de Yomiuri Shimbun gazetesi Japonya’nın dış adaların savunması için F-35B tedarikini değerlendirdiğini, teslimatın ve operasyonel kabiliyetin sırasıyla 2024 ve 2026 yıllarında başlayabileceğini bildirmişti. Kasım 2018’de Nikkei Asian Review, Japonya’nın hem F-35A hem de F-35B varyantları dahil olmak üzere ilave 100 adet F-35 sipariş etmeye hazırlandığını ve F-35B’nin gemi konuşlu operasyonları desteklemesinin beklendiğini belirtmişti. Aralık 2018’de ise Japonya, 63 adet F-35A ve 42 adet F-35B olmak üzere 105 uçağın daha satın alınmasını resmen onaylayarak planlanan toplam filoyu 147’ye çıkardı.
İlgili Olarak
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümü öğrencisi. Uluslararası İlişkiler ve Savunma Sanayii araştırmacısı.
