Amerika Birleşik Devletleri; Türkiye’nin hava savunma ihtiyacını gidermek için Rusya Federasyonu’ndan tedarik ettiği S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma sistemi sebebiyle, Türkiye’ye CAATSA (Amerika’nın hasımlarıyla yaptırımlar yoluyla mücadele etme yasası) çerçevesince yaptırım uygulama kararı aldı.
15 Aralık tarihinde Milli Savunma Bakanlığı; Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda, Amerika Birleşik Devletleri’nin aldığı yaptırım kararını kınadı ve bazı açıklamalarda bulundu. Paylaşımda:
“ABD’nin, ülkemizin S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma sistemi tedariki nedeniyle müttefiklikle, mevcut askerî, politik gerçeklerle ve NATO ittifakının güvenliği ile bağdaşmayan yaptırım kararını kınıyoruz. Bir NATO üyesi ülkeye yaptırım uygulanmasının müttefiklik ruhuna zarar vermenin ötesinde müttefikler arasındaki güveni kökünden sarsacağı açıktır. Ciddi bir hava ve füze tehdidi altındaki ülkemizin ve 83 milyon vatandaşımızın hava ve füze savunması dâhil güvenliği için gerekli her türlü tedbir alınmakta ve alınacaktır. Bunu yaparken başta NATO olmak üzere tüm müttefiklerimize karşı taahhütlerimizi de eksiksiz olarak yerine getirmekteyiz. Müttefiklerimizden de ülkemizin ve milletimizin güvenlik ihtiyaçlarını görmelerini, anlamalarını beklemek hakkımızdır.“
ifadeleri yer verildi.
Çözüm önerisi teklif edilmişti
Bakanlıktan yapılan paylaşımın devamında, Türkiye’nin S-400 tedarik etmesinin bir tercih değil, zorunluluk olduğu aktarılırken;
“S-400’ün NATO sistemlerine veya NATO sistemlerine bağlı millî sistemlere entegre edilmeyeceği ve diğer NATO ülkelerinde bulunan Rus menşeli sistemler gibi kullanılacağı müttefiklerimize bildirilmiştir. S-400’ler ile F-35’lerin etkileşiminin gerektiğinde NATO’nun da dâhil olacağı bir çalışma grubunda görüşülmesi teklifimiz hâlen masadadır. Sorunun çözümünün tartışılması yerine yaptırım uygulanmasının seçilmesinin çözüme değil çözümsüzlüğe doğru atılan bir adım olduğu iyi görülmelidir.”
ifadelerine yer verildi.
Yaptırım kararının Türkiye ve ABD ittifakını sarstığı, ancak Türkiye’nin savunma ve güvenlik alanındaki çalışmalara azim ve kararlılıkla devam edeceği aktarılırken;
“Kore Savaşı’ndan bu yana müttefikimiz olan ABD ile mevcut askerî, politik durum çerçevesinde bölgesel ve küresel savunma ve güvenlik konularında iş birliği ve dayanışmaya dönülmesi, ülkelerimiz yararına olduğu gibi bölgesel ve küresel barış ve güvenliğe de önemli katkılar sağlayacaktır.” ifadesi ile açıklama son buldu.
CAATSA Yaptırımları
CAATSA, 12 maddelik farklı yaptırım seçeneklerini içermektedir. Başkan bu yaptırımlardan en az 5 tanesini seçmek durumundadır. 12 Madde şunları içermektedir:
- İhracat-İthalat Bankası kredileri ve yardımlarının yasaklanması,
- İhracat ile ilgili yaptırımlar,
- ABD’de bulunan mali kurumlardan kredi alımının yasaklanması,
- Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi uluslararası organizasyonlardan alınan kredilerin bloke edilmesi,
- Finansal kuruluşlara ilişkin yasaklar,
- Mal ve hizmet tedarikine ilişkin yaptırımlar
- Kambiyo yasakları (döviz),
- Bankacılık işlemlerine ilişkin yasaklar,
- Mülkiyet işlemlerine ilişkin yasaklar,
- ABD’deki kişi ve kurumların, yaptırım uygulanan kişi veya kurumlarla sermaye ve borç alışverişi ya da yatırım yapmasına ilişkin yaptırımlar,
- Yaptırım kapsamına alınan kurumlarda çalışan yetkililere vize yasağı uygulanması,
- Yaptırım kapsamına alınan kuruluşların üst düzey yetkililerine yaptırım uygulanmasıdır.
Türkiye ve S-400
Eski Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama döneminde Türkiye’nin ilgilendiği “Patriot” sisteminin satışı Türkiye’ye gerçekleştirilmemişti. Bunun üzerine Türkiye, Rusya Federasyonu ile görüşmelere başlamıştı.
Rusya, Eylül 2017’de Türkiye ile S-400 sistemlerinin Ankara’ya teslimatı için 2,5 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladığını açıklamıştı. Anlaşmaya göre Ankara, S-400 hava savunma füze sistemlerini alacaktı. S-400 sistemlerinin Türkiye’ye teslimatları 12 Temmuz 2019’da başlamıştı. Türkiye, S-400 hava savunma füze sistemlerini Rusya’dan satın alan ilk NATO üyesi devlettir.
S-400 Hava Savunma Füze Sistemi, 2007 yılında Rusya’da hizmete giren en gelişmiş uzun menzilli hava savunma füze sistemidir. Orta menzilli silahlar da dahil olmak üzere uçak, seyir füzelerini ve balistik füzeleri yok etmek için tasarlanmıştır. S-400, 400 km mesafe ve 30 km yüksekliğe kadar hedeflere önleme yapabilmektedir.
İlgili Olarak
Rusya: İkinci parti S-400 teslimatı için Türkiye’nin kararını bekliyoruz
ODTÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası ilişkiler bölümü öğrencisi. Savunma politikaları ve savunma sanayii meraklısı.