Mini denizaltı pazarında kullanım ve proje çözümleri

Sığ denizlerde hareket kabiliyeti düşen konvansiyonel denizaltılar için bazı ülkeler mini denizaltılar tasarımını tercih etmiştir.

Seyir yapan bir gemi yada başka yüzer unsurda çalışan personelin duyduğunda, boğazındaki son tükürüğü yutkunmakta zorlanacak kadar heyecanlandıran, korkutan bazı kelimeler vardır. Bunlardan biri de “Denizaltı!” kelimesidir. Tüm donanmaların denizdeki bu görülmez tehditlere karşı çözüm geliştirme çabaları vardır. Devamlı olarak su üstü unsurlar ve sualtı unsurlar tehdit-karşıt çözüm çekişmesinde çözüm arayışları ile kendilerini geliştirerek görevlerini yerine getirmek ve milli çıkarları korumaya çalışırlar.

Deniz savaşlarında da coğrafya önemli bir yere sahiptir. Denizin sığ olduğu yerlerin bilinmesi hayatidir. Çoğu ülkelerin deniz sınırları da bu sığ denizlerinden geçmektedir. Bu denizlerde donanması ile bayrak göstermeye çalışan ülkeler yada istihbarat çalışmaları yapan unsurlar için kayalık ve sığ denizler büyük sorun teşkil eder. Bu denizlere örnek olarak: Adalar Denizi, Basra körfezi, Sarı Deniz (Japon Denizi), Baltık Denizi, Azak Denizi, Hazar Denizi vb. örnek gösterilebilir.

Denizaltılar için bu sığ alanlar çok daha risklidir. Belli bir derinlikten sonra denizaltılar havadan tespit edilme tehlikesi ile karşı karşıya kalırlar. Boyutları burada dezavantaj oluşturmaktadır. Çünkü belli bir derinlikten sonra güneş ışıkları suyun altına sızar. Yine de bu denizlere sahip olan ülkeler kendine tehdit olarak gördüğü ülkelere karşı üstünlüğü elde tutmak için denizaltı kullanmak isterler. İşte bu tip denizler için küçük denizaltılar ideal bir çözüm olabilir.

Normal bir konvansiyonel denizaltı 50m- 90m arası uzunlukta, 1000t ile 2000t arası tonaja ve 27 ile 90 arası personele sahiptir. Boyut ve ağırlık bakımından bu denizaltılar belli bir yerden sonra denizin aydınlık kısmında fark edilebilir olurlar. Bu tip denizaltıların hareket kabiliyetleri bu sığ denizlerde çok büyük oranda düşer. Buna karşın mini denizaltılar 20m-30m arası uzunluğa, 58t-250t arası tonaja, 4-19 mürettebata bazen de buna ek dalgıç timi / özel birlik taşıyabilmektedirler. Boyutları sayesinde bu denizaltılar sığ denizlerde daha yüksek hareket kabiliyetine, daha sığ alanlara girebilme kabiliyetine sahiptirler.

Yukarıda belirttiğimiz gibi mini denizaltılar küçük boyutları sayesinde sığ denizlerde daha yüksek hareket kabiliyetine sahip olabilir. Taşıdığı özel kuvvet timi yada dalgıç timi ile sürpriz asker çıkarması yapabilir. Söz konusu denizlerde istihbarat toplayabilir. Boyutları sayesinde üretim ve işletme maliyetleri konvansiyonel denizaltılara göre daha azdır. Bu sayede sayı bakımından daha fazla üretimi ve işletmesi yapılabilir. Bu açılardan baktığımız zaman sığ denizlerde mini denizaltıların kullanımının kullanıcı ülke için daha fazla “artı”lara sahip olabileceğini söylemek mümkündür.

Kuzey Kore’nin çözümü:

Yugo sınıfı denizaltılar

P-4 tipi olarak da bilinen bu denizaltılar 90 tonluk bir yüzey deplasmanına ve 110 tonluk bir batık deplasmana sahiptir. 20 m uzunlukta olan denizaltı 3,8m genişliğindedir. 12 knot yüzey hızına, 8 knot su altı hızına sahiptir. Silah yükü olarak ise iki adet 406 mm’lik torpido tüpü bulunmaktadır. Denizaltı 4 kişilik mürettebatın yanı sıra 6-7 dalgıç da taşıma kabiliyetine sahiptir.

Bu sınıftan 1 adet denizaltının İran donanmasına verildiği kayıtlarda geçmektedir. İran da bu denizaltıdan yola çıkarak kendi denizaltısını inşa etmiştir. Bunun dışında Vietnam’da bu denizaltılardan almıştır.

Bu denizaltılardan biri görev sırasında balık ağlarına dolandıktan sonra kurtulamadı. O sırada denizaltı Güney Kore’li birimler tarafından takip ediliyordu.. Mürettebat denizaltıyı batırdı ve intihar etti. ancak Güney Kore donanması tarafından denizaltı batığı çıkarılarak üzerinde değişiklikler yapılarak Güney Kore donanmasında hizmete girdi. Hizmeti bitirildikten sonra Busan’daki deniz üssüne sergilenmek üzere nakledildi.

SANG-0 Sınıfı

Shark, yani Köpek Balığı anlamına gelen Sang-0 sınıfı 256 ton yüzey deplasmanına, 277 ton batık deplasmana sahiptir. 35,5m uzunluğa sahip olan denizaltı 3,8m genişliğe sahiptir. 7,6 knot yüzey hızına, 8,8 knot su altı hızına sahiptir. 180m derinliğe kadar dalabilen denizaltı silah yükü olarak ise iki adet 533 mm’lik torpido tüpü bulunmaktadır. Denizaltı boyutlarından dolayı yeniden dolum yapabilecek yer yoktur. Bu yüzden yalnızca torpido tüplerinde bulunan torpidoları ateş unsuru olarak kullanabilmektedir. Bu da denizaltı için tam bir lojistik kabustur. Denizaltı 19 kişilik mürettebatın yanı sıra 6 dalgıç da taşıma kabiliyetine sahiptir. Denizaltının mayın dökme kabiliyeti yoktur.

Yugo sınıfı denizaltılardan daha büyük olan bu denizaltıların inşaatı 1991’de Doğu Sahili’ndeki Sinpo’da başladı. Daha sonra tasarım geliştirilerek Sang-0-II adıyla üretilmiştir. Sang-0-II sınıfında torpido yeniden yükleme sorunu çözülmüştür. Sang-0 tipi bir denizaltı 8 Eylül 1996’da Güney Kore açıklarında bir sızma görevi sırasında bilinmeyen bir hasar aldı. Olay sonrası Güney Koreli birimlerle çatışmaya giren personel etkisiz hale getirilmiş denizaltı da Güney Kore’nin eline geçmiştir. Yakalanan Sang-O şimdi Güney Kore’deki Tongil Park’ta sergileniyor.

Yono sınıfı

Yugo sınıfı denizaltıların daha büyük versiyonu olan Yono sınıfı denizaltılar 130 ton batık deplasmana sahiptir. 29m uzunluğa sahip olan denizaltı 2,75m genişliktedir. 10 knot yüzeyde, 4 knot su altında hız yapabilen denizaltıda 1 dizel motor, 1 adet de elektrikli motor bulunmaktadır. 2 adet 533mm torpido tüpü bulunan denizaltıda Sang-0 sınıfındaki gibi yeniden dolum imkanı yoktur. 7 kişilik mürettebata sahip olan denizaltıda 6 kişilik özel kuvvet ekibi de taşınabilmektedir. İran bu denizaltılardan 4 adet alarak IS-120 Ghadir adı altında kendi kopyalarını üretmiştir.

Güney Kore çözümü

Dalgorae sınıfı

150t yüzey deplasmanına 173t batık deplasmana sahip olan bu denizaltılar 9 knot yüzey hızına 6 knot batık hıza sahiptir. Silah yükü olarak 2 adet 406mm torpido tüpü bulunmaktadır. 6 mürettebat 8 dalgıç / özel kuvvet personeli taşıyabilmektedir. Bu sınıfın tek Kullanıcısı Güney Kore’dir. Şuan bu sınıfın tüm unsurları hizmetten çekilmiştir.

İran Çözümü

Ghadir sınıfı

IS-120 olarak da bilinen bu denizaltılar yüzeydeyken 117 ton, su altındayken 125 ton deplasmana sahiptir. 29 m uzunluğunda, 9m genişliğinde, 8.2m yüksekliktedir. Maksimum yüzey hızı 10 knot, maksimum su altı hızı 8 knot’dır. Dizel-elektrik makinelere sahip olan denizaltı 2 adet 533mm torpido kovanına sahiptir. Nicelikten çok niteliğe önem veren İran donanması bu sınıftan 20’ye yakın denizaltıya sahiptir.

Nahong Sınıfı

100t batık deplasmana sahip olan denizaltı 40 m boyundadır. 8knot deniz altı hızına sahip olan denizaltı 200m derinliğe sahiptir. 2 adet 533mm torpido kovanlarına sahiptir. 8 kişilik mürettebata sahip olan denizaltı da 6 kişilik dalgıç/ özel kuvvetler ekibi de taşınabilir. Bu sınıfın tek kullanıcısı İran olup 1 adetini hizmette tutmaktadır.

Fateh sınıfı

İran’ın kendi tasarımı olarak yaptığı ve operasyonel olarak kullandığı ilk denizaltıdır. Denizaltı 527t yüzey deplasmanına 593t batık deplasmana sahiptir. 48m uzunlukta 6m genişlikte olan denizaltı 11 knot azami hıza ulaşabilmektedir. denizaltının menzili ise 8 knot hızla 3600 deniz milidir. Denizaltı silah yükü olarak ise 4 adet 533mm torpido tüpünden torpido ateşleyebilmektedir. Bunun yanı sıra denizaltının mayın dökme kabiliyeti de vardır.

Denizaltının ilki Hazar Denizi’ne indirilmiş , ikincisi ise denize indirilmiş ve donatım aşamasındadır. Denizaltının genel olarak sonar ve diğer ekipmanları Çin’den ve sivil üretim teknolojilerinden elde edilmiş olduğu göze çarpmaktadır. Dizili sonar sistemi 11 ayrı sivil sonarın çeşitli açılar ile yerleştirilmesi ile elde edilmiş şekilde bulunmaktadır

Pakistan Çözümü

Cosmos sınıfı

70t yüzey deplasmanına 83t batık deplasmana sahip olan denizaltı sınıfı 25m boyunda 2,1m genişliğindedir. 9 knot yüzey hızına 6 knot batık hıza sahiptir. 2 adet 533mm torpido tüpüne sahip olan denizaltı 6 kişilik mürettebat tarafından idare edilebilir bunun yanında 8 adet dalgıç / Özel kuvvet timi taşıyabilmektedir.

Türkiye çözümü

STM 500 sınıfı (proje)

STM tarafından tasarlanan STM 500 sınıfı henüz proje aşamasındadır. Denizaltı sınıfı 485t yüzey deplasmanına 540t batık deplasmana sahiptir. 42m uzunlukta 8,5m genişliktedir. 18 knot maksimum hıza ulaşabilen denizaltı 5 knot ekonomik hıza sahiptir. 4 adet atışa hazır torpido kovanı ile toplamda 8 adet ağır torpido ve güdümlü füze atış kabiliyetine sahip denizaltının mayın dökme kabiliyeti de vardır. 18 kişilik mürettebatın yanında 6 kişilik özel kuvvetler timi de taşıyabilmektedir. denizaltıda sensör olarak:

Savaş Yönetim Sistemi
Seyir Radarı
Optronik Seyir ve Hücum Periskopları
Torpido Karşı Tedbir- Aldatıcılar Elektronik
Destek Tedbirleri (ESM)
Yüzer Anten (BWA)
Sonarlar: CAS, CTA, PRS, MAS, IDRS, ONA4

kullanılması planlanmaktadır.

L SUB 33 sınıfı (proje)

Dearsan tarafından Türk loydu klasmanına göre tasarlanan denizaltı sınıfıdır. 33.60 m uzunlukta, 3,05m genişliktedir. Su üstü azami hızı 6 knot, sualtı azami hızı 10 knot’dır. 1600 deniz mili menzili olan denizaltıda 6-8 kişilik mürettebat tarafından işletilmektedir. Bunun yanı sıra 8 özel kuvvetler personeli de taşıyabilmektedir. Silah yükü olarak 2 adet 533mm torpido kovanlarına sahip denizaltının 6 adete kadar mayın taşma ve bırakma kabiliyeti de vardır. Denizaltıda tahrik sistemi olarak ise 1 adet dizel- elektrik türbin, 1 adet de dizel jeneratör bulunmaktadır.