Milli Muharip Uçak projesinin yöneticilerinden açıklamalar

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ș. (TUSAŞ) ilk uçuşunu 2025 yılında yapması planlanan Millî Muharip Uçak (MMU) projesinin yöneticilerinin açıklamalarına TUSAŞ Mag Dergisinin 111. sayısında yer verdi.

“Hızlı çalıșmamız ve bașarmamız gerekli”

MMU Genel Müdür Yardımcısı/Proje Baș Mühendisi Prof. Dr. Mustafa Cavcar: Șu anda proje önceden belirlenmiș olan takvimine uygun olarak ilerliyor. Uçağın farklı çözümleri üzerinde çalıșmalar sürdürülüyor.  Bu arada bir kısım rüzgâr tüneli testleri yapıldı. Bașlangıç testlerinden gayet güzel sonuçlar alındı. Rüzgâr tüneli testleri sonuçlarına göre uçak üzerindeki çalıșmaların biraz daha ilerlemesi gibi bir durum doğdu. Șu anda tasarım çalıșmaları bu doğrultuda devam ediyor. Uçağın tasarımının yanı sıra uçak üzerinde kullanılacak birçok sistemin tasarımı da oldukça önemli.

Projenin bașlangıcında ASELSAN ve TÜBİTAK gibi șirket ve kurumlarımızla sözleșmeler yapılmıștı. Proje içerisinde yer alan tüm șirketler çalıșmalarını planlanan takvime göre yürütmeye devam ediyorlar. Uçağın bir de alt sistemler diye tabir ettiğimiz iniș takımı, hidrolik ve elektrik sistemi gibi pek çok yan sistemleri var. Bunlardan çok azı yurt içinde tasarlanıp üretilebiliyor.Bu nedenle yabancı firmaları yerli savunma sanayi șirketlerimizle bir araya getirerek; teknoloji transferi yoluyla yerlileștirme planlamaları yapıyor ve yabancılarla görüșmelerimizi bu çerçevede yürütüyoruz.

Hedefimiz uçağın ilk uçușunun 2025 yılında yapılmasını sağlamaktır. Buna göre planlama yapıyor ve çalıșıyoruz. 2016 yılında imzalanan sözleșmede ön tasarım așaması 48 ay olarak belirlenmiști, bu ay içerisinde yapılan toplantıda bu süreyi 36 aya indirdik yani, ön tasarım așamasında bir yıllık bir kısaltmaya gidiyoruz. Bununla ilgili planlama çalıșmalarımızı yürütüyoruz. Hızlı çalışmamız ve başarmamız gerekli. Geçmiște böyle bir uçak yapma fikrine sahip olmayan Türkiye temelleri 2010 yılında atılan bir kararla bir anda çağ atladı.Şu anda böyle bir uçak yapabilen ülke sayısı çok az. Bazı ülkeler böyle bir projeyi iș birliği içerisinde yapıyorlar. Biz tek bașımıza böyle bir projeyi hayata geçirmek için yola çıktık. Bu uzun soluklu bir proje ve tüm gayretimizle çalışmamız gerekiyor.

“Uluslararası arenada söz sahibi olacağız”

MMU Program Direktör Vekili Oğuz Tubay: TF-X Projesi; kapsamı ve yüksek teknoloji isterleri, ihtiyaç duyulan geliștirme bütçesi ve yetișmiș insan kaynağı, kompleks organizasyon yapısı gibi yönleriyle Cumhuriyet tarihimizin en büyük savunma projesi olarak öne çıkmaktadır. Proje kapsamında, düșük görünürlük, dâhili silah yuvası, yüksek manevra kabiliyeti, artırılmıș durumsal farkındalık ve sensör füzyonu vb. teknoloji alanlarında gerçekleștirilecek çalıșmalar ve kazanımlar sonucunda ülkemiz dünyada 5. nesil muharip uçak teknoloji ve alt yapısına sahip sayılı ülkelerden birisi olacaktır.

TF-X Projesinde güçlü matris organizasyonu temel alınarak “Integrated Product Team (IPT)”ler olușturulmuștur. Proje bașlangıcından bugüne kadar geçen zamanda Yönetim Planları hazırlanmıș, İș Dağılım Ağacı (IDA) bazlı Entegre Proje Takvimi, Risk ve Fırsatlar Veri Tabanı, IDA bazlı Program Bütçesi olușturulmasıyla birlikte “Performance Measurement Baseline (PMB)” belirlenmiștir. PMB, ülkemizde ilk defa gerçekleștirilen “Integrated Baseline Review (IBR)” ile Proje dıșından kurum içi ve kurum dıșı uzmanlar tarafından gözden geçirilmiștir.

Gelecekte ülke savunmasında önemli rol oynayacak Milli Muharip Uçağımızın geliștirilmesine yönelik bașlatılan TF-X Projesinde görev almanın sorumluluğu ve onuruyla çalıșmalarımızı sürdürüyoruz.

Çıktığımız bu uzun ve zorlu yolda; milletimizin, devletimizin, kurumumuzun ve paydașlarımızın desteği ile âdeta seferberlik ruhuyla hedefimize ulașacağımıza inancımız sonsuzdur.

“MMU Projesi bir üst sınıfa atlamak için önemli bir fırsat”

MMU Mühendislik Direktör Vekili Kılıç Ali Temiz:  MMU Projesi’nde șu anda kavramsal tasarım așamasındayız. Bu așamada, müșterimizin ve kullanıcımızın isteklerine göre en uygun ürünü olușturmak için gereken üst seviye ve ana sistemlerin genel parametrelerinin neler olduğunu belirlemeye, aynı zamanda farklı seçenekler olușturmaya ve bunların ürüne nasıl katma değer getireceklerini belirlemeye çalıșıyoruz.

Bilindiği üzere projemizde 48 aylık ön tasarım fazını kapsayan bir sözleșmemiz var. Yönetimimizin değerlendirmeleri sonucu bu ilk așamayı 36 aya indirmeyi hedefliyoruz. Bu karar ile uçağımızın literatürde Roll-Out diye bilinen hangardan çıkıș tarihini 2023 tarihinde gerçekleștirebileceğiz. Bunun projemizde önemli bir așama olacağını düșünüyoruz. Bu așama sayesinde Genel Müdürümüzün vurguladığı ilk uçuș tarihini 2025 yılına çekebileceğiz.

Kurumumuz ve bizler için en büyük ve en heyecan verici projelerden biri. Bir mühendis olarak çok az sayıda kișinin böyle bir projede çalıșma șansını yakalayabileceğini düșünüyorum. Bu proje șu ana kadar ülkemizin ve şirketimizin ulaștığı düzeyi göstermek ve bir üst sınıfa atlamak için önemli bir fırsat. Bilindiği üzere Șirketimiz F16 uçaklarının imalatı ve montajı için kurulmuștu. Uzun zamandır farklı ürünleri tasarlayarak üretebilir durumdayız. MMU Projesi, platform sahibi ve üreticisi olarak sürdürdüğümüz gelișim zincirinin en önemli halkası olacaktır. Gittikçe karmașıklașan ürünleri hayata geçirebilmek için geniș bir ekosisteme ihtiyaç var. Bu nedenle şirketimizde ve yurt içindeki savunma sanayi ekosistemin parçası olan firmalara istihdam, teknolojik ve ticari büyüme, farklılașma ve uzmanlașma șeklinde katkıda bulunacaktır.

Genel Nitelikler

Operasyonel Kabiliyetler

– Çoklu rol & Değişken rol
– Hava Hakimiyeti
– Görünen Menzil Ötesi
– Görünen Menzil İçinde
– Her Görev İçin Tek Uçak
– Eşsiz Kabiliyet
– Filo Etkinliği
– Sürekli İyileşme

Tasarım Özellikleri

– Düşük Görünürlülük
– Dahili Silah Yuvası
– Büyümeye Göre Tasarlanmış
– Artırılmış Durumsal Farkındalık
– Yüksek Hız
– Sensör Birleştirme

Aviyonik ve Sensörler

– Tümleşik Radyo Frekans Sistemi (Aktif Elektronik Taramalı Anten, Eletronik Harp)
– İleri Seyrüsefer Özellikleri (Tümleşik Haberleşme Seyrüsefer Bilgi Sistemleri)
– Tümleşik Elektro Optik Sistemler (Kızılötesi Arama ve İzleme, Elektro Optik Hedef Bulma Sistemi)
– HMI İleri Kokpit / İnsan Makine Arayüzü

TUSAŞ MAG Dergisi 111. sayısından alınmıştır.

Gülşen Sakarya