Roketsan İleri Teknoloji ve Sistemler (İTS) Genel Müdür Yardımcılığı İleri Teknolojiler Direktörlüğü, 2017’de başladığı yıldız takipli navigasyon sistemi geliştirme çalışmaları sonucunda titreşim, yüksek dönü hızı gibi dinamik koşullarda da çalışabilen, Türkiye’de geliştirilen yıldız takipli navigasyon sistemleri arasındaki tek sistemi üretti.
Yıldız Takipli Navigasyon Sistemleri (YTNS)
Yıldız Takipli Navigasyon Sistemleri (YTNS) yüksek doğrulukta yönelim bilgisi oluşturan navigasyon sistemleridir. YTNS’ler sahip oldukları optik bileşenler ve dedektörleri ile aldıkları görüntülerdeki yıldızları tespit eder, yıldızların birbirlerine göre konumlarını bilinen yıldız haritalarındaki konumlarla karşılaştırır ve derece altı doğrulukta hassas yönelim bilgisi oluşturur. [Roketsan Dergi Ocak 2020]
Proje ile iligli detaylar Roketsan Dergi Ocak 2020 sayısında bulunan ve Roketsan mühendisleri Selva Sargın Güçlü, Aslı Doğan ve Mehmet Akif Koca tarafından yazılan Yıldız Takipli Navigasyon Sistemleri yazısında paylaşıldı.
Roketsan proje kapsamında optik, mekanik ve algoritma tasarımı yapılan sistemin, doğrulama çalışmalarına devam ediyor. Doğrulama çalışmalarının tamamlanması ile birlikte <60 arc saniye açı doğruluğuna sahip, <6 kg ağırlıkta, 10 saniyeden kısa sürede ilk yönelim bilgisini oluşturan hassas bir yönelim sistemi navigasyon sistemine dâhil edilecek.
Roketsan çalışma kapsamında birden fazla dedektörü tedarik ederek test etti. Optik tasarım çalışmaları ile eş zamanlı olarak dinamik platformlarda kullanıma uygun YTNS geliştirilmesi için yıldız merkezi belirleme, yıldız eşleştirme ve yönelim belirleme aşamalarında alternatif algoritma tasarım çalışmaları yapıldı.
Tasarım çalışmalarından sonra üretimi yaptırılan optik elemanların montajı gerçekleştirilmiş, algoritmanın ve yıldız haritalarının bulunduğu yazılımlar elektronik karta gömülerek gece testlerine başlanıldı.
Belirtilen YTNS tasarım ve test süreçleri sürerken hedeflenen ürünün navigasyon sisteminin bir bileşeni olarak ANS ve KKS alıcısı ile tümleştirme çalışmaları gerçekleştirildi. Bu çalışma ile YTNS’nin takılacağı platformun başarımına etkisini, modelleme benzetim ortamında gözlemek mümkün oldu.
Roketsan’ın Yıldız Takipli Navigasyon Sistemi çözümü; titreşim, yüksek dönü hızı gibi dinamik koşullarda da çalışabilen, Türkiye’de geliştirilen yıldız takipli navigasyon sistemleri arasındaki tek sistem olarak karşımıza çıkıyor. YTNS’nin gelecek dönemde çeşitli projeler kapsamında kullanılması planlanıyor.
YTNS’ler nerelerde kullanılır?
YTNS sistemi yüzyıllar boyunca denizlerde yön tayini belirlemek için kullanılan yıldızların elektronik olarak bir güdüm sistemi gibi kullanıldığı sistemdir. 1950’li yıllardan itibaren bilhassa uzun menzilli mühimmatarda yıldız takipli navigasyon sistemleri kullanılmaya başlanmış olup bu sistemler hareketli ve tek bir yıldızı takip eder özelliktedir.
Eski sistemler dönemlerine göre oldukça pahalı sistemlerken, teknolojinin gelişmesi ile maliyetler düştü. Ucuzlayan dedektör ve işlemci maliyetleri ile YTNS’ler neredeyse tüm uydularda, uydu fırlatma sistemlerinde, çeşitli uçaklarda ve çeşitli askerî uygulamalarda kullanılır hale gelmişlerdir.
YTNS’ler özellikle uzun menzilli (800-1000 km üstü) mühimmatlarda önem arz ediyor. Bu mühimmatlarda ataletsel navigasyon sistemi ANS/INS’nin hassasiyetinin yetersiz olması ve KKS/GPS’in elektronik harp ile sinyallerinden etkilenmesi nedeni YTNS’ler de kullanılıyor. YTNS’ler optik sistem üzerinden çalıştığı için elektronik harpten etkilenmeyebiliyor.
Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı Mezunu ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv, uluslararası ilişkiler ve savunma sanayii meraklısı. Savunma sanayii araştırmacısı.
