Rus bombardıman uçakları Finlandiya sınırında

Uydu görüntüleri, Rusya’nın kuzeybatısındaki Kola Yarımadası’nda bulunan Olenya hava üssünde Rus askeri uçaklarının önemli bir konuşlanma gerçekleştirdiğini ortaya koymakta. Bu bağlamda çekilen görüntülerde NATO tarafından Bear-H olarak bilinen 10 adet Tu-95MS bombardıman uçağı ile Backfire-C olarak adlandırılan 35 adet Tu-22M3 bombardıman uçağı görülüyor. Ayrıca, Cub olarak adlandırılan 5 adet An-12 nakliye uçağı, Crusty olarak adlandırılan 3 adet Tu-134UBL eğitim uçağı ve Hip olarak bilinen 4 adet Mi-8 helikopteri de aynı üs bölgesinde görülmekte.

45 adet uçağın tek bir üste toplanması, özellikle Ukrayna’da devam eden çatışma ve üssün NATO sınırlarına yakınlığı göz önüne alındığında, Rusya’nın niyetleri konusunda soru işaretlerine yol açmakta. Bulgarian Military tarafından yapılan habere göre Murmansk’ın yaklaşık 90 kilometre güneyinde bulunan Olenya hava üssü, uzun zamandır Rusya’nın stratejik havacılığı için önemli bir tesis. Ancak bu ölçekteki konuşlanma alışılmadık bir durum ve amacı konusunda merak uyandırıyor.

Olenya hava üssü, Rusya’nın uzun menzilli havacılığının merkezi olarak köklü bir geçmişe sahip. Bu kapsamda Kola Yarımadası’ndaki en uzun olan 3.500 metrelik pisti, onu geniş mesafeleri kat edebilen ağır uçakların çalıştırılması için ideal hale getirmekte.

Tarihsel olarak, Soğuk Savaş sırasında deniz keşif üssü olarak hizmet veren üs, 1960’larda ve 1970’lerde Moskova ile Havana arasındaki uçuşlar için yakıt ikmal durağı olarak bile görev yapmıştır. Daha yakın zamanda, Rusya’nın Ukrayna’ya tam ölçekli işgali Şubat 2022’de başladığından beri Olenya, Ukrayna hedeflerine füze saldırıları başlatmada önemli bir rol oynamıştır.

Bu bağlamda üste konuşlandırılmış Tu-95MS ve Tu-22M3 bombardıman uçakları bu operasyonlarda etkili olmuş, genellikle cephe hatlarından uzaktaki altyapıyı vurmak için kullanılan seyir füzelerini taşımışlardır. Ancak bu kadar çok sayıda bombardıman uçağının bu uzak kuzey karakolunda aniden toplanması yaygın bir görüntü değil ve Rusya’nın askeri hareketlerini izleyen gözlemcilerin dikkatini çekmekte.

Bu konuşlandırmanın önemini anlamak için geçmiş örüntülere bakmakta fayda var. Keza Mayıs 2023 uydu görüntüleri, Olenya’da 14 adet Tu-95MS bombardıman uçağı, 2 adet Tu-160 bombardıman uçağı ve 2 adet Tu-22M3 bombardıman uçağının yanı sıra nakliye uçakları ve helikopterler de dahil olmak üzere önemli bir uçak yoğunluğunu göstermişti. Bu birikim, Ukrayna şehirlerine yönelik bir dizi yoğunlaştırılmış hava saldırısının öncesinde gerçekleşti ve Olenya’daki büyük konuşlanmaların saldırı operasyonlarının öncüsü olabileceğini düşündürdü.

Bir diğer önemli zaman dilimi ise Mayıs 2024. Bahse konu tarihteki görüntülerde, üste 12 adet Tu-95MS ve 13 adet Tu-22M3 bombardıman uçağı görülmüştü. İngiliz ve Ukrayna istihbarat raporlarına göre bu uçaklar, o dönemde Rusya’nın savaşa hazır filosunun yaklaşık üçte birini temsil ediyordu. Yani bu durum da Olenya’nın stratejik havacılık varlıklarının önemli bir bölümüne ev sahipliği yaptığı anlamına gelmekte.

Bu birikimin ardından Rusya, Ukrayna enerji tesislerini hedef alan çok sayıda füze saldırısı başlatmıştı. Yani sonuç olarak bu tür yoğunlaşmalar, yakın bir eylem sinyali veren örüntüyü göstermekte. 45 bombardıman uçağının şu anki konuşlandırılması ise bu önceki örnekleri aşarak, savaş başladığından beri Olenya’da gözlemlenen en büyük konuşlanma oldu.

Batılı uzmanlar bu son konuşlandırmanın ne anlama gelebileceği konusunda çeşitli yorumlarda bulunmakta. Bu bağlamda bazı uzmanlar, bunu yeni bir saldırı dalgasına hazırlık için olası bir işaret olarak görmekte. Londra’daki Royal United Services Institute Eski Müdürü ve savunma analisti Michael Clarke, yakın zamanda verdiği bir röportajda, Rusya’nın bahar yaklaşırken Ukrayna’nın hava savunmasındaki zayıflıkları istismar etmek amacıyla koordineli bir saldırı başlatmak için hava varlıklarını birleştirmeye çalışıyor olabileceğini öne sürmekte.

Olenya, Ukrayna sınırının yaklaşık 1.800 kilometre kuzeyinde yer almakta ve bu mesafe bölgeyi çoğu Ukrayna’ya ait İHA ve konvansiyonel silahın erişemeyeceği bir mesafeye yerleştirmekte. Bu uzaklık, özellikle Ukrayna insansız hava aracı saldırılarının 2022 sonu ve 2023 başında Saratov bölgesindeki Engels gibi daha yakın üsleri vurmasının ardından, onu Rusya’nın bombardıman uçakları için güvenli bir liman haline getirmiştir.