Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri Özel Harekâtlar Kuvvetleri, halk arasında Özel Harekâtlar Kuvvetleri olarak bilinir, Özel Harekatlar Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı stratejik düzeydeki özel eğitimli birlikleridir. Özel Harekatlar Kuvvetleri olacak ilk birlikler, devam eden 2008 Rus askeri reformu kapsamında 2009 yılında GRU’dan transfer edildi. Özel Harekatlar Kuvvetleri Komutanlığı 2012 yılında kuruldu ve Mart 2013’te Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov tarafından ilan edildi. Gerasimov’a göre SSO, KSSO’nun stratejik düzeydeki bir varlık, elit özel harekat birlikleri olarak tasarlandı ve birincil misyonları, yayılma karşıtı, yabancı iç savunma operasyonları ve Rusya Federasyonu’nun çıkarlarını korumak için en karmaşık özel operasyonları ve gizli misyonları üstlenmek de dahil olmak üzere dış müdahaleler olacaktır.
SSO, 2010 yılına kadar Ana İstihbarat Direktörlüğü altında olan ve sonraki emri belirsiz kalan kararın geri alındığı ve tekrar GRU otoritesine yerleştiği Spetsnaz GRU’dan farklıdır. 26 Şubat 2015’te Devlet Başkanı Vladimir Putin, 27 Şubat’ın, Kırım’ın Simferopol kentindeki Kırım Özerk Cumhuriyeti Yüksek Konseyi’nin inşası üzerinde Rusya’nın kontrolünün kurulmasına işaret etmek için, birden fazla Rus resmi haber ajansına göre (resmi olarak kabul etmese de) 27 Şubat’ın SSO Günü olmasına karar verdi.
SSO Görevleri ve Yöntemleri
Özel Harekatlar Kuvvetleri, Rusya Savunma Bakanlığı’nın son derece hareketli, iyi eğitimli ve donanımlı, sürekli savaşa hazır özel bir özel operasyon gücüdür. Belirli görevleri yerine getirmek için tasarlanan SSO, hem ülke içinde hem de yurt dışında, barış zamanında ve savaş zamanında (zorunlu olarak askeri güç uygulamasıyla) çalışabilme yeteneğine sahiptir.
Rusya Savunma Bakanlığı “özel harekâtlar” terimini “konvansiyonel güçlerin karakteristik olmayan yöntem ve mücadele yöntemleri ve yolları: keşif ve sabotaj, yok etme, terörle mücadele, karşı sabotaj, karşı istihbarat, gerilla ve diğer faaliyetler” olarak tanımlıyor.
SSO öncelikle Suriye’de yer aldı, hava saldırıları düzenleyen Rus Hava Kuvvetleri savaş uçakları ve Rus Donanması denizden fırlatılan seyir füzesi saldırıları için hedef alımı gerçekleştirdi, Suriye hükümet birliklerini eğiten askeri danışmanlar olarak görev yaptı, kritik düşman nesnelerini arayıp yok etti, pusular yoluyla düşman hatlarının gerisinde kesintiye uğradı, yüksek değerli hedefli suikastlar ve belirli savaşçı gruplarına karşı misilleme saldırıları düzenledi.
Tarihçe
Rusya Federasyonu içinde: 2009 yılında, Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri’nin kapsamlı reformunun bir parçası olarak, doğrudan Genelkurmay Başkanı’na bağlı Özel Operasyonlar Direktörlüğü, GRU’nun Moskova bölgesindeki özel misyonlar birliği Senezh temelinde oluşturuldu. Birlik Kafkasya bölgesinde kapsamlı bir eylem gördü ve Çeçenistan’da görev yaparken birliğe atanan askerlere verilen bir takma ad olan podsolnukhi (ayçiçeği) takma adını kazandı. Daha sonra Askeri-Sanayi Komisyonu yönetim kurulu personeli olan Albay Oleg Martianov’un 2009-2013 yılları arasında SSO’nun kurucularından ve birinci komutanı olduğu bildirildi.
2012 yılında Özel Harekatlar Komutanlığı olarak yeniden düzenlenen Özel Harekatlar Komutanlığı’nda, 9 özel maksat tugayı kadar insan gücünün büyütünceye yönelik planlar takip edildi.
6 Mart 2013’te General Valery Gerasimov Özel Harekatlar Kuvvetleri’nin kurulduğunu duyurdu. Moskova’daki yabancı askeri ataşelere konuşurken şunları söyledi: “Dünyanın önde gelen ülkelerinde özel harekatlar kuvvetlerinin oluşumu, eğitimi ve kullanımı uygulamalarını gözden geçirdikten sonra, Rusya Savunma Bakanlığı da bunları… Planlama çalışmaları yapan ve Silahlı Kuvvetlerin eğitim planını uygulayan ilgili bir komut oluşturuldu… Bu güçlerin gelişim yönünü, eğitim yöntemlerini ve uygulamalarını belirlemek için bir dizi belge zaten detaylandırılmıştır.”.
Nisan 2013 sonunda Özel Harekatlar Kuvvetleri’ne ait birlikler, 4 bin 500 metre yükseklikteki Elbrus dağlarında özel taktik tatbikatı gerçekleştirdi. Tatbikat, SSO birliklerinden birinin askeri nakliye havacılığı ve ordu havacılığı tarafından taşınmasının yanı sıra personel ve kargoların hedef bölgeye hava yoluyla yerleştirilmesine adanmıştır.
Barış zamanında, SSO bazı özel iç güvenlik operasyonlarını yürütmek için de çağrılabilir. Mayıs 2013’te Genelkurmay, birliğin Soçi’deki 2014 Kış Olimpiyat Oyunları’nın güvenliğiyle görevlendirileceğini ve SSO’nun artık hava ve deniz bileşenlerinden oluştuğunu söyledi. Yine, Rusya 2018 FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yaptığında, SSO ve FSB özel eğitimli birlikleri güvenliği sağlamakla ilgilendi.
SSO, Kuzey Kafkasya bölgesindeki isyan sırasında diğer Spetsnaz birlikleri kılığında terörle mücadele ve özel operasyonlar da düzenledi.
2 Aralık 2017’de, Kuzey Osetya-Alania Cumhuriyeti’nin Irafsky Bölgesi’ndeki Sudor sırtında bulunan 3.939 metre yüksekliğindeki isimsiz bir dağa “Özel Harekatlar Kuvvetleri Dağı” adı verildi.
Rusya Federasyonu dışında: SSO, Aden Körfezi’ndeki korsanlıkla mücadele operasyonlarında da yer alarak Somalili korsanlarla çatıştı. Şubat 2014’ün sonlarında, diğer Rus birliklerinin yanı sıra bilinmeyen sayıda SSO personelleri Kırım’a “küçük yeşil adamlar” kılığında girdi ve Kırım Parlamentosu’na girdi ve ayrıca yarımadadaki diğer önemli ve stratejik bölgelerin ablukasına ve ele geçirilmesini başladı
Suriye’de 2015’in sonlarında gizlice başlayan SSO savaş operasyonları Başarılı Lazkiye taarruzuyla Ocak 2016’ya kadar daha görünür hale geldi. Palmira taarruzunda çok önemli bir rol oynadılar, Rakka’yı geri almaya çalışan Suriye Ordusu’na destek sağladılar, DEAŞ’ın Palmira’ya yönelik saldırısını püskürttüler.
2017’deki İkinci Palmira savaşı sırasında geri döndüler ve yıl boyunca Doğu Humus taarruzu, Kuzey Hama taarruzu, Büyük Şafak Operasyonu, Doğu Hama taarruzu, Khuzam Operasyonu, İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki bir Rus Askeri Polis birliğinin tamamını kurtardılar. SSO, 2018 yılında Rif Dımaşk ve 2019 yılında İdlib’in Şafak Operasyonu’nunda da başarıya ulaştı.
11 Aralık 2017’de SSO birlikleri, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye’ye Khmeimim Hava Üssü’nde yaptığı habersiz ziyaret için deniz, hava ve karadan en tehlikeli yönleri ele alarak üst düzey güvenlik sağladı. Vladimir Putin ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu daha sonra görevdeki örnek performansları için ilgili tüm askeri personele bizzat teşekkür ettiler
SSO Yapı ve Organizasyon
Resmi sayılar sınıflandırılırken, “Senezh” Özel Amaçlı Merkezi ile “Kubinka-2” Özel Harekatlar Merkezi’ndeki karargah arasında, analistler büyüklüğün 2 ila 2 bin 500 toplam personel civarında olduğuna inanıyorlar. Komuta, savaş desteği ve savaş hizmeti destek işlevleri sağlayan destekleyici unsurlara sahiptir. Torzhok’taki savaş havacılığı varlıklarını doğrudan kontrol eden özel bir özel havacılık tugayı ve Tver yakınlarındaki Migalovo havaalanında bir Ilyushin Il-76 nakliye uçağı filosu vardır.
Özel Harekatlar Kuvvetleri Komutanlığı, ABD Müşterek Özel Operasyonlar Komutanlığı’na benzer. Komutanlık daha sonra 2013 yılında tam operasyonel kapasiteye ulaştı ve aynı zamanda doğrudan Genelkurmay’a bağlı olan tüm SSO yapısı için merkezi komuta otoritesi olarak görev yapıyor.
SSO Eğitim
Personel alımı özel personellerinin eğitimi, Ryazan Muhafızları Yüksek Hava İndirme Komuta Okulu – RVVDKU (özel ve askeri istihbarat bölümü ve özel harekatların kullanımı bölümü) ve Novosibirsk Yüksek Askeri Komuta Okulu – NVVKU’da (özel istihbarat bölümü ve özel keşif ve hava eğitimi başkanı) gerçekleştirilir. “Senezh”te potansiyel personeller paraşütle atlama, dağcılık, yüzme ve askeri dalış ve kentsel savaş gibi konularda eğitim alırken, “Kubinka-2” deniz operasyonları ve keşif konularına odaklanıyor ve çok sayıda deniz özel harekatlar müfrezesini komuta ediyor.
Elbrus Dağı’nda “Terskol” kod adlı Kabardey-Balkarya’da soğuk hava/dağcılık eğitim merkezi ve Vladikavkaz, Kuzey Osetya-Alania’daki 54’üncü Özel Keşif Merkezi bulunmaktadır. SSO personelleri eğitmek için uzmanlaşmış birkaç hassas merkez daha askeri gizlilik içinde bulunmaktadır. Personellerin hazırlandığı veya uzmanlaştırılmakta olduğu bireysel görevlere bağlı olarak, eğitim değişir.
SSO harp eğitim merkezleri ve tesisleri:
- Özel Harekatlar Merkezi “Kubinka-2”
- Özel Amaçlı Merkez “Senezh”
- 561. Deniz Kurtarma Merkezi
- 344. Ordu Havacılık Savaş Merkezi
- Özel Amaçlı Merkez “Terskol”
- 54. Özel Keşif Merkezi
SSO Bilinen Operasyonlar
- 2014 yılında, kimliği belirsiz silahlı adamlar Kırım’daki Ukrayna üslerini ablukaya geçirmeye başladılar ve 27 Şubat’ta Kırım parlamentosunu ele geçirdiler. Yerel bir milis olduğunu iddia ederken, bu iyi silahlanmış ve son derece profesyonel birlik, Rusya’nın özel personellerinin ilk konuşlandırılması olduğu ortaya çıktı. 18 Mart’ta gizli ajanlar Simferopol’deki başka bir askeri üssü ele geçirdiler. Rus kaynaklara göre, SSO komutanı Tümgeneral Alexey Dyumin Kırım’da bizzat operasyon düzenledi. Albay Alexander Popov, SSO’nun müfreze komutanı olarak görev yaptı ve Rusya Federasyonu Kahramanı onursal unvanını aldığı etkinliklerde doğrudan yer aldı.
- SSO, Kasım 2015’te Rusya’nın düşürülen Su-24M’nin uçuş kaydedicisini kurtarmakla görevlendirildi, aynı gün Suriye Türkmen Tugayı militanları tarafından Su-24’ün mürettebatını arayan bir CSAR operasyonunda düşürülen iki Mi-8AMTsh helikopterinden birinin hayatta kalan mürettebatını kurtarmakla görevlendirildi.
- Mart 2016’daki Palmyra Savaşı sırasında, Kıdemli teğmen Alexander Prokhorenko, IŞİD savaşçıları tarafından kuşatıldıktan ve cephanesi bittikten sonra bulunduğu yere hava saldırısı emri verdikten sonra öldürüldü. Ölümünden sonra, kahramanca başarılarından dolayı Rusya Federasyonu Kahramanı onursal unvanını aldı.
- 10 Mayıs 2017’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’deki teröristlerle mücadelede olağanüstü cesaret gösterdiği için SSO’nun dört subayına bizzat madalya verdi. 300’den fazla cihatçı tarafından gerçekleştirilen saldırıları kayıp vermeden başarıyla püskürtmeyi başaran 16 kişilik özel harekatlar müfreze birliğinin bir parçasıydılar. Birliğin komutanı Yarbay Danilo’ya Rusya Federasyonu Kahramanı onursal unvanı verildi.
- 16 Ağustos 2017’de, 4-5 kişilik bir SSO birliği Akerbat kasabasında 40 İslam Devleti teröristi tarafından pusuya düşürüldü ve Suriye askerleri tarafından terk edildi. Komutan ve ikinci subay da dahil olmak üzere birliğinin diğer tüm personelleri yaralandıktan sonra, Onbaşı Denis Portnyagin tüm işi kendisi üstlendi ve bu süreçte 14 teröristi öldürdü ve hatta yakalanmalarını önlemek için el bombalarını patlatmaya hazırdı. Bu başarısından dolayı Rusya Federasyonu Kahramanı onursal unvanını aldı.
- 20 Eylül 2017’de Rusya Genelkurmay Başkanlığı, cihatçı militanların İdlib’deki gerginliği azaltma bölgesinde ateşkesi izleyen Rus askeri polisinin 29 kişilik bir birliği iki gün önce ele geçirmeye çalıştığını söyledi. Kapana kısılan birlik birkaç saat savaştı ve sonunda SSO’nun yanında Suriye ve Rus Hava Kuvvetleri’ni içeren ortak bir görev gücü tarafından özel bir operasyonla kurtarıldı. Üç SSO personeli yaralandı. 29 adam da herhangi bir can kaybı olmadan sağ salim geri çekildi. 21 Eylül’e kadar yüzlerce cihatçı misilleme hava saldırılarında öldürüldü.
- 26 Eylül 2017’de Rusya Savunma Bakanlığı, Rusya’nın Deir ez-Zor ve İdlib’de önemli IŞİD ve El Nusra Cephesi hedeflerini yok eden büyük seyir füzesi saldırıları düzenlediğini açıkladı. 27 Eylül 2017’de İdlib vilayetinde 32 militanla birlikte düzenlenen hava saldırısında 5 El Nusra saha komutanı öldürüldü. 3 Ekim 2017’de düzenlenen bir başka hava saldırısında, El Nusra’nın güvenlik servisi şefi Ahmad al-Ghizai ve Suriye’de açıklanmayan bir yerde en az 50 militan dahil olmak üzere 12 El Nusra saha komutanı öldürüldü. Savunma Bakanlığı, militan mevzilerine yönelik hedefli saldırılarda “özel önlemler” kullanılmasına işaret ederek, Rus özel harekatlarının operasyonlara katılımını gösterdi.
- 12 Ocak 2018’de Rusya Savunma Bakanlığı, 31 Aralık 2017’de Suriye’deki Khmeimim Hava Üssü’nü hedef alan ve iki Rus askerinin ölümüne yol açan büyük bir havan saldırısından sorumlu militan grubunun özel bir operasyon sırasında tasfiye edildiğini açıkladı. SSO personelleri militanları İdlib sınırı yakınlarındaki üs kamplarına kadar takip ettiler ve üsten ayrılmak için bir minibüse binerken tüm grubu krasnopol mermisiyle yok ettiler. Militanların hangi gruba bağlı olduklarına dair bir söz verilmedi. Ayrı bir gelişmede, İdlib ilinde bulunan militanların İHA depolanması da imha edildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, 25 Mart 2019’da SSO ve Rus Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen özel bir operasyonda 30’dan fazla teröristten oluşan bir grubun tespit edildikten sonra ortadan kaldırıldığını açıkladı. Operasyon, Şubat 2019’un sonlarında 3 Rus servis görevlisinin ölümüne yol açan terör saldırısına bir misillemeydi. Teröristlerin yeri ve bağlantısı açıklanmadı.
- İdlib’in Şafağı Operasyonu sırasında SSO’nun, özellikle İdlib vilayetinde düşman hatlarının arkasına düzenlenen ve aralarında Ahrar el Şam ve Ceyş el Nasr’ın iki önemli komutanının da bulunduğu çok sayıda isyancı savaşçıyı öldüren birden fazla başarılı saldırıdan sorumlu olduğundan şüphelenildi. Öldürülen diğer kişiler Suqour Al-Sham, Hurras Al-Din ve diğer çeşitli isyancı gruplardandı.
- Rusya Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada, 25 Ağustos 2020’de Rus ve Suriye havacılığının topçu ve SSO’nun desteğiyle ortak bir operasyon gerçekleştirdiği ve Suriye çölü boyunca 18-24 Ağustos tarihleri arasında 327 militanın öldürüldüğü ve IŞİD’e ait 134 sığınak, 17 gözlem noktası, 7 mühimmat deposu ve 5 yeraltı depolama tesisinin imha edildiği belirtildi. Operasyon, 18 Ağustos’ta Deir ez-Zor yakınlarında Tümgeneral Vyaçeslav Gladkikh’in ölümüne ve 3 Rus askerinin yaralanmasına yol açan bir IED patlamasına tepki olarak gerçekleşti.
SSO Kayıplar
Rusya Savunma Bakanlığı’nın Şubat 2019 itibarıyla yaptığı açıklamaya göre, Suriye’deki SSO personellerinin çatışmada öldürüldüğü doğrulanan on personel bulunuyor. Eylül 2019 itibarıyla statüleri öldürüldüğü tahmin edilen dört personel hala belirsizliğini koruyor.
SSO Ün Kazanmış Personeller
- Albay Alexander Popov
- Albay Vadim Baykulov
- Yarbay Danilo
- Binbaşı Alexey Goynyak
- Teğmen Alexander Prokhorenko
- Onbaşı Denis Portnyagin
SSO Envanteri
Tabancalar
- APS
- PYa
- Glock 17
- SPP-1 sualtı tabancası
- PB
- PSS sessiz tabanca
- Makarov
Makineli tabancalar
- Vityaz
- MP5
Saldırı tüfekleri
- AS Val
- AK-74M
- AN-94
- AK-105
- AK-103
- AK-104
- AKS-74U
- AK-12
Keskin nişancı tüfekleri
- VSS Vintorez
- Orsis T-5000
- SV-98
- Dragunov SVD
- OSV-96
- ASVK-M Kord-M
- Steyr SSG 08
- Steyr SSG 04
Makineli tüfekler
- PKM
- Pecheneg
Patlayıcı silahlar
- GP-34
- GM-94
- RShG-2
- RPG-27
- RPO PDM-A
- 9K111 “Fagot”
- PZT-50
- RGO
- RGN
Kamuflajlar
- Arcteryx LEAF kiti
- Son derece sıcak iklimler için Özel Harekatlar Kuvvetleri kiti
- Propper Multicam BDU
- Taktik Performans ATACS FG Taktik Saha Ceketi/Taktik Savaş Pantolonu
- Taktik Performans ATACS FG Battle Strike Uniform Coat/Pantolon
- Taktik Performans Multicam Taktik Saha Ceketi/Taktik Savaş Pantolonu
- Taktik Performans Multicam Ceket/Pantolon
- Taktik Performans Multicam Taktik Savaş Forması
- Hayalet özel termal iç çamaşırı
- Ratnik VKBO EMR kamuflaj savaş üniformaları
- Arktik raid suit “Nanuk,” düşük sıcaklıklar için diğer özel ekipman
Başlıklar
- 6B7-1M
- Voin-Kiver RSP
- LSHZ 1+
- 6B47
- 5,45 Design Spartan 1
- 5,45 Design Spartan 2
- 5,45 Design Spartan 3
Plaka Taşıyıcıları
- 6Sh112 LBV
- 6Sh117 LBV
- 6B43
- 6B45
- 6B46
- Redut-M
- STICH PROFI Loading
- STICH PROFI Lightweight
- FORT Defender 2
- 5.11 Tactec Plate Carrier
- ARS ARMA Tactec Plate Carrier
- Raidgear & MBC Phantom
- Raidgear & MBC MBSVest Type 2 ve 3
- Various Crye Precision, Survival corps, SSO/SPSON, Gear Craft, Wartech, FORT, ANA Tactical, ARSARMA, Armocom
- FORT Gladiator-A
Diğer
- FORT OVR-3SH Combat Kiti
- FORT Fortres K14 koruyucu giysi
- FORT Raid-L koruyucu giysi
- PMK gaz maskesi
- GKN-7 dalış kıyafeti
- Aqualung Amphora
- Veer-6 balistik kalkan
- PT-2 termal monoküler
- Peltor Com Tac XP kulaklık
- NRS-2 özel izci bıçağı
- ZALA İHA
- Strelets keşif, kontrol ve iletişim sistemi
- Arbalet paraşüt sistemi
Ulaşım araçları
Kara araçları
- Yamaha Grizzly 700 ATV
- Iveco LMV “Rys”
- GAZ-2330 “Tigr”
- Toyota Hilux
- Land Rover Defender 110
Havayolu araçları
- Mi-8MTV-5 ve Mi-8AMTSh
- An-26
Deniz araçları
- BRP SEA-DOO GTX LTD PWC
- BRP SEA-DOO RTX-215 PWC
- RBS BlackShadow DPVs
İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa | Özel Operasyonlar Kuvvetleri (SOF) yönleri ve uygulamaları