“Türkiye’nin zırhlı araç üretimi ve ihracatındaki istikrarı ve yükselen grafiği, sadece ekonomik bir
başarı olarak değil, aynı zamanda stratejik bir güç çarpanı olarak da değerlendirilmelidir.“
Yusuf Emir Işık
Birleşmiş Milletler Konvansiyonel Silah Kaydı raporları her yıl ülkelerin paylaştığı verilere göre yayımlanmaktadır. Birleşmiş Milletler Konvansiyonel Silah Kaydı (UNROCA) raporlarına göre Türkiye, 2024 yılında toplam 10 farklı ülkeye 627 adet zırhlı araç teslimatı, 2023 yılında 11 farklı ülkeye 501 adet zırhlı araç teslimatı ve 2022 yılında ise 14 ülkeye 549 adet zırhlı araç teslim edilmiştir.
Türkiye’nin zırhlı araç ihracatındaki genel trende bakıldığında, 2024 yılı teslimatları (627 adet), 2023 yılına (501 adet) kıyasla yaklaşık %27’lik bir artışı temsil etmektedir. Bu artış, önceki yıllardaki dalgalanmalara rağmen Türkiye’nin savunma sanayii ihracatındaki yükseliş ivmesini sürdürdüğünü göstermektedir.
Bu bağlamda 2022’de 549 adet, 2021’de 339 adet, 2020’de 279 adet ve 2019’da 259 adet zırhlı araç teslim edildiği göz önüne alındığında, 2024 yılı verileri önemli bir sıçramayı da temsil etmektedir. UNROCA tarafından açıklanan veriler bahse konu taraf ülkeler tarafından BM ile paylaşılmaktadır.
Dolayısı ile verilen bilgiler ülkelerin beyanatlarına göre hazırlanmaktadır. Türkiye ise UNROCA ile adet ve ülke bilgilerini paylaşırken araç modellerini ve firma bilgilerini genellikle paylaşmamaktadır. Devam eden satırlarda belirtilen ülke ve araç isimleri geçmişteki görüşme ve sözleşme açıklamaları üzerinden hazırlanmıştır.
Hangi Ülke Hangi Aracı Almıştı?
Azerbaycan’ın envanterinde OTOKAR üretimi COBRA II zırhlı araçlarının bulunduğu bilinmektedir. Her ne kadar Türkiye’nin Azerbaycan’a savunma ürünleri tedariki gittikçe artsa da Azerbaycan’a zırhlı araçların tedarikine yönelik bir bilgi basına yansımadı. Azerbaycan’a ek olarak Bangladeş de farklı Türk savunma sanayii ürünlerini envanterine katmaktadır. Bu bağlamda geçtiğimiz süreçte Bangladeş’e COBRA I ve II zırhlı araçlarının teslim edildiği bilgisi paylaşılmıştır.
Türkiye’den 3 Yılda Dev Zırhlı Araç Teslimatı çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 27′nci sayısında.
Çalışmanın tamamını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Bangladeş’in ilgili araçları tatbikatlarda ve güvenlik operasyonlarında aktif olarak kullandığı da bilinmektedir. 2023 yılında ise COBRA I araçlarının tedariki sosyal medyaya yansımıştır. Ayrıca Bangladeş’in OTOKAR üretimi TULPAR hafif tanka da ilgi gösterdiği geçtiğimiz süreçte basına yansımıştır.
Afrika ülkesi Çad’a çok sayıda zırhlı araç teslim edildiği bilgisi raporda yer almaktadır. 2022 yılında ise Twitter üzerinden paylaşılan videolarda Çad Geçici Askeri Konseyi Başkanı Mahamat Idriss Déby’in de bulunduğu konvoy YÖRÜK 4×4 TTZA (Taktik Tekerlekli Zırhlı Araç) eşliğinde Çad’ın Mongo şehrine giderken görüntülenmiş ve Şubat 2022’de YÖRÜK 4×4 zırhlı aracının Çad’a ihraç edildiği aktarılmıştır.
YÖRÜK’e ek olarak EJDER YALÇIN zırhlı araçları da Çad’ın envanterinde bulundurmaktadır. 2023 ve 2024 yılında teslim edilen araçlarla ilgili olarak ise herhangi bir bilgi basına yansımamıştır. Geçtiğimiz süreçte Fildişi Sahili’ne yapılan zırhlı araç teslimatları ile ilgili bir bilgi bulunmamaktaydı. Ancak 2022 yılında sosyal medyada yayımlanan videolarda OTOKAR ve Nurol Makina tarafından üretilen zırhlı araçlar Fildişi Sahili’nde görüntülenmiştir. Araçların geçit töreni hazırlıklarında görüntülendiği aktarılmıştır. Bu kapsamda OTOKAR COBRA II ve Nurol Ilgaz zırhlı araçlarına ek olarak ABD merkezli TAG tarafından üretilen LT-79 ve Çin üretimi WZ-551 zırhlı araçları da görülmüştür. Ayrıca Fildişi Sahili’ne teslim edilen COBRA II TTZA’lar Afrika Uluslar Kupası’nda görev almıştır. 2023 ve 2024 yılında ise Fildişi Sahili’ne yapılan teslimatlar ile ilgili bir bilgi paylaşılmamıştır.
Tarih, uluslararası ilişkiler ve savunma sanayii araştırmacısı