Ukrayna silah ihracatına tekrar başlayabilir

Rusya’nın işgalinin başlangıcından bu yana Ukrayna, silah ihracatını yasakladı ancak artık yasakların kalkması gerektiği vurgulanıyor.

Rusya’nın tam ölçekli işgalinin başlangıcından bu yana Ukrayna, silah ihracatını yasakladı ve doğal olarak tüm tedarikleri Moskova’nın saldırısını püskürtmek için kendi çabasını sürdürmeye yönlendirdi. Şimdi ise kısıtlamaların kaldırılması gerektiğini vurgulayan sesler giderek artıyor.

Ekim 2024’te Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov, bazı ülkelerin Ukrayna füzeleri, insansız hava araçları ve diğer silahları satın almaya ilgi göstermiş olması nedeniyle savunma ihracatına yeşil ışık yakmayı düşündüğünü söylemişti. Ancak Ukraynalı Bakan’a göre bu durum, devlet liderliğinin toplu kararına bağlı.

Tartışmalar ise çoğu zaman ihracatın en azından Ukrayna’nın kendi insansız sistemlerinin ihracatına izin verilmesi etrafında dönüyor. EDS tarafından yapılan habere göre bunun nedenlerinden biri, insansız hava araçlarının (İHA’lar) savaşın bu aşamasında düşman insan gücüne ve zırhlı araçlarına karşı en ölümcül araçlardan biri haline gelmiş olması. Ancak bu, aynı zamanda seri üretime ihtiyaç duyulduğu anlamına geliyor, çünkü bu alanda Rusya’nın savunma üretimine ayak uydurmak oldukça zor.

İhracatın potansiyel olarak yardımcı olabileceği ve üretimi daha da artırmak için finansal kaynaklar sağlayabileceği yer de aynı şekilde burası olarak düşünülüyor. Ancak Ukrayna’daki bazı üreticilerin şu anda tam kapasitede çalışamadığını da belirtmekte fayda var. Çünkü hükümet, üretim hacimlerinin %100’ünü karşılayamıyor. Bazı üreticilerin belirttiği gibi hükümet, gerekli tüm silah sistemlerini satın almak ve daha fazla Ar-Ge faaliyetlerini finanse etmek için paradan yoksunken, Ukrayna Ordusu etkili bir şekilde performans gösterebilmek için sürekli olarak çeşitli İHA tiplerine daha fazla ihtiyaç duyuyor.

Teoride Ukrayna şirketleri yılda 20 milyar Dolar değerinde silah üretebilirken, devlet yalnızca 6 milyar Dolar’lık silahlara ödeme yapabiliyor. Bu koşullar altında üreticiler, üretim ve modernizasyon için ek kaynaklar elde etmek amacıyla ürün ihraç etme fırsatlarını araştırıyorlar. Parlamento ekonomi alt komitesi başkanı Oleksandr Marikovsky’ye göre sadece İHA’ların ihracatı Ukrayna’ya yıllık 20 milyar Dolar’a kadar gelir sağlayabilir.

İHA üreticileriyle ilgili durum özellikle anlamlı çünkü ürünlerini ihraç etme yeteneği olmadan İHA üreticileri, hatta oldukça büyük olanlar bile, kapasiteyi Ukrayna dışına, özellikle Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerine taşımaya başlıyor. Yasak yürürlükte kalırsa bu süreç hızlanabilir çünkü tam ölçekli bir savaş sırasında tasarlanıp uyarlanan ve Avrupa ve ABD’li rakiplerinin sunduklarına kıyasla daha düşük bir fiyata satılan Ukrayna ürünlerine olan talebin düşmesi önümüzdeki süreçte pek de olası görünmüyor.

GYURZA-O2 zırhlı aracı (Görsel: Defence Blog)

Yani ihracat yasağının kaldırılması mantıklı görünüyor, ancak yalnızca doğru şekilde yapılırsa. EDS’ye göre Ukrayna Savunma Sanayii Ulusal Birliği Yöneticisi Serhiy Honcharov da bu görüşü paylaşıyor. Yani silah ihracatının yeniden başlatılması gerekiyor ancak bu durumun ciddi kontrol süreçleri ile yürütülmesi gerekiyor. Bu kapsamda savaş devam ederken Rusya’nın müttefiklerine ürün satmak söz konusu olmadığından bunun müttefik ülkelere sunulması gerekiyor.

Her durumda Ukrayna hükümeti, Ukrayna’nın uzun bir aradan sonra uluslararası silah pazarında bir yer edinebilmesi için ihracat fırsatlarını mümkün olan en kısa sürede araştırmaya başlamalı. Bu bağlamda savunma sistemlerinin tedarik süreci zaman alan karmaşık bir süreç ve elbette bu süreçte Ukrayna silahlarının ihracatının taşıyabileceği belirli riskleri, bu tür silahların düşmanların eline geçme tehdidini de hesaba katmak gerekmekte.

Ukrayna İnsansız Sistemler Kuvvetleri Komutanı Vadym Sukharevsky’ye göre ise silah ihracatı sınırlı sayıda ülkeye yeniden açılmalı. Bir yaklaşım, satış stratejileri oluşturmak, ihracat için uygun silah türlerini belirlemek ve bunların satılabileceği ülkelerin bir listesini derlemeyi sağlayacak.

İlgili Olarak