ABD, uzun yıllardır askerî operasyon icra ettiği Irak topraklarından çekilme kararı aldı
ABD’nin Orta Doğu’da bulunan bazı ülkelerin sınırları içerisinde yürüttüğü askerî operasyonların sonlandırılması ve ABD’nin Orta Doğu’ya girmesinden itibaren aktif olarak görev icra edilen bölgelerde sadece danışmanlık ve destek hizmetinin verilmesi stratejisine Irak devleti de dahil oldu. 11 Eylül 2001 El Kaide terörist saldırıları itibari ile yaklaşık 20 yıldır Orta Doğu’da askerî operasyonlar icra eden ve 2003 yılında Irak hükümetinin güvenlik tehdidi oluşturduğunu öne sürerek Irak topraklarına giren ABD için 18 yıllık sürecin sonuna gelindi.
ABD’nin Irak’taki askerî operasyonları durdurması ve askerî personelin çekilmesi üzerine yapılacak görüşme için 26 Temmuz günü içerisinde Irak Başbakanı Mustafa el-Kadhimi ABD’ye resmi ziyarette bulundu. Beyaz Saray’da görüşen Joe Biden ve Mustafa el-Kadhimi, görüşme akabinde gerçekleştirilen basın toplantısında uzlaşılan konulara değindi. The Guardian’ın da aktardığı üzere yapılan basın toplantısında 2021 yılının sonuna dek ABD’nin Irak’taki muharebe misyonunun tamamen son bulacağı açıklandı. Kendisine yöneltilen sorulara cevap verirken Biden,
“Irak’ta işlerin iyi gittiğine inanıyorum. Bu durum çerçevesinde Irak’taki rolümüz; gerektiği takdirde hazır bulunmak, eğitim faaliyetlerine devam etmek, yardımlar yapmak, ortaya çıktığında IŞİD ile başa çıkmak şeklinde olacak ama yıl sonuna kadar askerî görev icra etmeyeceğiz.”
açıklamalarında bulundu.

Şu anda Irak’ta IŞİD’in kalıntılarına karşı koymaya odaklanan 2500 ABD askeri bulunmakta. Bu resmi görüşme sonrasında artık ABD’nin Irak’taki rolü, tamamen Irak Ordusu bünyesindeki personele eğitim ve tavsiye vermeye dönüşecek. Ancak ABD’nin, Irak güçlerini eğitmeye odaklanmaya yöneldiği ve bu değişimin büyük bir etkisinin olmayacağı aktarıldı. Yıl sonuna kadar Irak topraklarında kaç askerî personelin kalacağı ise belirtilmedi.
Resmi ziyaret ile ilgili olarak Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin de açıklamalarda bulundu. The Wall Street Journal’in aktardığı üzere Fuad Hüseyin “Daha fazla savaşçıya ihtiyacımız yok çünkü bunlara sahibiz. Neye ihtiyacımız var? İstihbarat alanında iş birliğine ihtiyacımız var. Eğitim konusunda yardıma ihtiyacımız var. Havada bize yardım edecek birliklere ihtiyacımız var.” ifadelerine yer verdi.
ABD-Irak görüşmesi ardından sağlık, enerji ve diğer konularla ilgili bir dizi askerî olmayan anlaşmaların da detaylandırılması bekleniyor. Bununla ilgili olarak ABD’nin, küresel COVAX aşı paylaşım programı kapsamında Irak’a 500.000 doz Pfizer/BioNTech Covid-19 aşısı sağlamayı planladığı ve gerekli dozların birkaç hafta içinde ulaşması gerektiği Biden tarafından belirtildi.

Belirsizlik ve ikilem
Kazımi’nin Amerika Birleşik Devletleri’ne yapmış olduğu resmi ziyarette dostane bir yaklaşım sergilendi. Belirli bir süredir Irak, mücadele ettiği milislere karşı bölge hakimiyeti ve güç çarpanını yüksek oranda lehine çevirmek için mücadele içerisinde. Ancak yapılan mücadele ve diploması birbirini destekler nitelikte gözükmüyor. Bu bağlamda Irak hükümeti, Haziran ayı sonlarında Suriye sınırındaki İran yanlısı milislere yönelik organize edilen ABD hava saldırısını kınamıştı ve bunu Irak egemenliğinin ihlali olarak nitelendirmişti.
Yapılan görüşme ile ABD’nin Afganistan’daki askerî varlığının düzenli bir şekilde azaltılması stratejisi, Irak için de atılmış oldu. ABD başkanı Joe Biden’in daha önceki bir tarihte almış olduğu karar neticesinde Afganistan topraklarında bulunan ABD askerî personellerinin, 31 Ağustos 2021 tarihine kadar geri çekileceği aktarılmıştı.
ABD’nin en uzun savaşı olarak nitelendirilen Afganistan ve 18 yıllık Irak mücadelesinin askerî ayağının son bulmaya yaklaşması, uluslararası alanda yeni güvenlik tehditlerine sebebiyet verebilir. Öyle ki, ABD’nin Orta Doğu bölgesindeki ulusal çıkarları doğrultusunda; Kuşak-Yol projesi ile yükselişte olan Çin, Orta Doğu’da aktif bulunan Rusya Federasyonu, İran ve çeşitli terör unsurları ile rekabetinin ne ölçüde değişeceği; Afganistan ve Irak devletlerinin ABD çekilmesinin oluşturacağı kaçınılmaz güç boşluğunu ne oranda doldurabileceği ve yeni bir politik krizin ortaya çıkıp çıkmayacağı belirli değil.
İlgili Olarak:
ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık askerî varlığı son buluyor
ODTÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası ilişkiler bölümü öğrencisi. Savunma politikaları ve savunma sanayii meraklısı.