Artan Güneş aktivitesi uydulara zarar verebilir

Secure World Foundation tarafından düzenlenen “36. Küçük Uydu Konferansı”nda (İng. Small Satellite Conference) gündem maddelerinden biri de uzayın hava durumuydu. Uzayın hava koşullarını ve Güneş aktivitesini uzun yıllardır takip eden Uzay Hava Tahmin Merkezi (İng. Space Weather Prediction Center) yetkilileri de bu konferansta yer aldı.

Ortalama 11 yılda bir tekrar eden Güneş Döngüsü’nün 25.si 2019 yılının sonlarına doğru başladı. Güneş döngüsünün en aktif zamanlarında şiddet ve sayı bakımından artan Güneş patlamaları ve fırtınaları uzay araçlarını olumsuz anlamda etkileyebilir.

Artan Güneş aktivitesiyle birlikte patlama ve fırtına sonucu yayılan yüklü parçacıklar atmosferce soğuruluyor. Atmosferin bu davranışı radyasyondan Dünya’yı görece korurken parçacık soğurmanın sonucu olarak şişiyor. Artan parçacık yoğunluğu ve şişme dolayısıyla uydular normal şartlardan daha fazla sürtünmeye maruz kalıyor. Artan bu sürtünme uydu operatörleri içinde bir farklılığa yol açıyor.

Her zamankinden farklı görev konseptleri gerektiren bu durum için SWPC bilim adamları “Geçtiğimiz iki yılda deneyimlediğimiz hiçbir şey önemli değil çünkü önümüzdeki beş yıl boyunca uygulanmayacak.” ifadelerini kullandı. Bunda şüphesiz bir önceki döngü olan 24. döngünün önceki döngülere göre daha pasif geçmesi ve dolayısıyla operatörlük konusunda yeterli tecrübenin edinilememiş olması gibi bir kaygıda söz konusu.

Güneş patlamaları ve fırtınaları uydu görevlerini tehlikeye atarken bunu kalıcı bir şekilde, yani uydunun bileşenlerine zarar vererek de yapabilir. Özellikle uzay teknolojilerinin de son dönemlerinde yaygınlaşan COTS bileşenler, Güneş aktivitesinden olumsuz etkilenebilir. Bu olumsuzluk kalıcı veya geçici hasar olarak bileşenler üzerinde görülebilir.

SWPC SpaceX ile çalışıyor

Geçtiğimiz Şubat ayında yaşanan bir Güneş fırtınasının etkisi Starlık uydularında görülmüştü. Yeni fırlatılmış 49 Starlink uydusunun 38’i atmosferik sürtünmeye karşı koyamamış ve atmosfere düşmüştü. Mevcut uydulara görece daha az maliyetli ve daha düşük güvenilirlik oranıyla üretildiği düşünülen Starlink uyduları, atmosferik sürtünmeye karşı koyacak yeterlilikte işleyen bir itki sistemine sahip değildi.

Yaşanan fırtınanın görece küçük bir fırtına olmasına karşın sebep olduğu durum dolayısıyla SWPC ve SpaceX birlikte çalışıyor ve yakın zamanda olaya dair bulguları özetleyen bir makalenin yayınlanacağı biliniyor.

İlgili Olarak

Hindistan’ın Mikro Uydu Fırlatma Sisteminin ilk denemesi başarısız oldu

Fırlatılan Starlink internet uydularının sayısı 3000’i geçti

Hatice Bilge İspir

Uzay ve roket teknolojilerine pek meraklı mühendislik öğrencisi, defenceturk.net te savunma sanayii araştırmacısı.