Güney Afrika, 2020'nin ilk çeyreğinde 500 milyon randlık silah ihracatını onayladı

Güney Afrika Ulusal Konvansiyonel Silah Kontrol Komitesi (NCACC), 2020 yılının ilk çeyreğinde, toplamda 500 milyon rand (Güney Afrika para birimi) değerinin üzerinde, 137 adet ihracat iznini onayladı ve komşu Mozambik’e silah tedariki için onay verdi.

Parlamento’nun Müşterek Savunma Daimi Komitesi’nin (JSCD) bu hafta Komite Başkanı, Cumhurbaşkanlığı Bakanı Jackson Mthembu tarafından yapılan toplantısında açıklanan bir rapora göre son durum bu. Mthembu, komiteye NCACC’nin yasa yoluyla Parlamento’ya rapor etmek için bildirildiğini ve gözetim komitesine yapılan sunumun davetle yapıldığını söyledi.

Mthembu, Güney Afrika’nın Mozambik’e silah sağladığını ancak hangi silahların dahil olduğunu veya miktarlarını açıklamadığını söyledi. Cabo Delgado eyaletindeki isyandan bahsederek, “Mozambik’te, teröristlerin saldırısı altında meşru bir hükümet olduğunu inkâr edemeyiz.” dedi.

Jackson Mthembu’nun açıklamaları

Mthembu’nun sunumu, Güney Afrika savunma sanayii tarafından üretilen malların NCACC tarafından onaylanan 42 ülkeye gittiğini veya gideceğini gösterdi. 2020 yılının ilk çeyreğinde toplamda 500 milyon rand değerinin üzerinde, 137 adet ihracat izni verildi.

2020 yılının ilk çeyreğinde izin verilen sözleşmelerin toplam değeri 7 milyar rand olup 17 ülke için 20 izin verilmiştir.

Mthemthu’nun sunumu, hangi ürün ve hizmetlerin sağlandığını, sözleşmesinin imzalandığını veya hangi ülkelerin Güney Afrika’nın savunma uzmanlığından en geniş anlamda faydalanacağı hakkında bilgi vermemektedir.

NCACC, 2020 yılının ilk çeyreğinde 97 iznin altında 24 ülkeden 1.183.736.441 rand (yaklaşık 68.421.539,48 ABD doları) değerinde savunma ekipmanı ithalatına izin verdi.

Mthembu, JSCD’ye sunumunda “çift kullanımlı mal teknolojileri” ihracatı olarak adlandırılanları da listeledi. Burada, ilk çeyrekte toplamda 1.790.193 rand değerinde altı ülkeye sekiz izin onaylandı.

Toplantıda ayrıca NCACC’nin Libya’ya giden Güney Afrika silahlarını araştırdığı söylendi. NCACC, hangi silahların dahil olduğunu belirtmedi, ancak Kuzey Afrika ülkesindeki Güney Afrika keskin nişancı tüfekleri ve Mbombe zırhlı personel taşıyıcılarının fotoğrafları ortaya çıktı. Mbombe araçlarının Ürdün üzerinden teslim edildiği düşünülüyor.

Tartışma konusu sevkiyat sonrası denetimlerle ilgili yeniden düzenlenmiş son kullanıcı sertifikaları (EUC) idi. NCACC, daha önce uygunluğu doğrulamak için müşteri ülkelerinin tesislerini denetlemesine izin verilmesini ve ülkelerin üçüncü taraflara silah satmama sözü veren son kullanıcı sertifikalarını imzalamaları gerektiğini söylemişti. Güney Afrika’nın en büyük silah müşterileri Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri sertifikaları imzalamayı reddetti ve sonuç olarak ihracatı durdurdular.

Son kullanıcı gereksinimlerini değiştirildi

Şubat ayında NCACC, son kullanıcı gereksinimlerini şu şekilde değiştirdiğini söyledi: “Kontrollü öğelerin yerinde doğrulanmasının diplomatik süreçle yapılabileceği kabul edildi.” Orijinal ifade şu ise şekildeydi: “Kontrollü maddelerin yerinde doğrulanmasının, Kanun’un 9. Bölümü uyarınca Bakan tarafından belirlenen bir müfettiş tarafından yapılabileceğine karar verilmiştir.”

Mthembu, değişikliğin Mayıs ayında yayınlandığını söyledi ve “Sertifikalarla ilgili olarak zamanında hareket ettik.” diyerek savunma yaptı. Değişiklik ilan edildiğinden beri NCACC emirlerde bir değişiklik görmedi, “Gördüğümüz uygulamalar açısından bir fark yoktu.” dendi. NCACC, koronavirüs pandemisinin etkisi nedeniyle 2020’nin üçüncü veya son çeyreğinde bir fark görmeyi beklemektedir.

Uluslararası İlişkiler ve İşbirliği Bakanı ve bir NCACC üyesi olan Naledi Pandor, Güney Afrika’nın savunma sanayiine büyük hayranlık duyuyor. Pandor, “Dünyanın birçok yerine kıyasla otoriter taraftayız. Üyelerin Güney Afrika’da olduğu gibi sorgulanması nadirdir. Güney Afrika yüksek bir bakım standardına sahiptir… sanayii, bazen kanunlardan ziyade hoşgörülü olmanın engelleyici olduğuna, izinlerin ve onayların gerekli olduğuna inanıyor.” açıklamalarında bulundu.

Güney Afrika’ya yardım malzemesi taşıyan TSK’ya ait A400M’ler askeri teçhizatla döndü

Güney Afrika’nın Covid-19’la mücadelesine yardımcı olmak için tıbbi malzeme bağışında bulunan Türkiye’nin gönderdiği askeri kargo uçakları, askeri teçhizat yükü ile geri döndü. 30 Nisan 2020 Perşembe günü Güney Afrika’ya tıbbi malzeme taşıyan TSK’ya ait bir A400M askeri nakliye uçağı Cape Town’a vardı. Uçak, Türkiye’ye dönmeden önce sadece birkaç saat yerde kaldı. O gün içinde ikinci uçak, ardından da cumartesi günü üçüncü ve dördüncü uçaklar geldi. Ertesi gün en az bir uçağın daha Rheinmetall Denel Munition’dan (RDM) satın alınan, Türkiye Büyükelçisi Elif Ülgen’in “Bir tür askeri mühimmat” olarak açıkladığı yükü alıp Türkiye’ye döndü. Ülgen, detayların farkında olmadığını, ancak giden kargoların çoğunun Türk ordusu tarafından tatbikatlarda kullanılacak mühimmatlar olduğunu söyledi. Ülgen, Türkiye’nin iki yıl önce RDM ile çalışmaya başladığını da söylemişti.