Kanada, Türkiye’nin Suriye’de terör örgütü PKK/YPG’ye karşı başlattığı “Barış Pınarı Harekâtı” nedeniyle Ekim 2019’dan bu yana uyguladığı silah ambargosu altında olan ve Bayraktar TB2 S/İHA’larda kullanılan İHA optiklerinin Türkiye’ye satışını onayladığını açıkladı.
ABD gibi bazı ülkelerin Türkiye’ye uyguladığı silah ambargosunu aylar önce durdurmasına rağmen Kanada nisan ayında hiçbir açıklama yapmadan uyguladığı silah ambargosunu uzattığını açıklamıştı.
Türkiye’nin ana İHA üreticilerinden Baykar ve TUSAŞ, silahlı ve silahsız insansız hava araçları için Kanadalı yapımcı Wescam’in elektro-optik (EO) ve kızılötesi (IR) kamera sistemlerini kullanıyor. Baykar tarafından üretilen Bayraktar TB2 İHA‘larda kullanılırken TUSAŞ’ta ise ANKA İHA‘larda kullanılmaktadır.
Kanada’nın bu kararının ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun da aralarında bulunduğu üst düzey yetkililer, Kanada ile olan mevcut sorunu çözmek için meslektaşları ile telefon görüşmeleri gerçekleştirmişti.
Anonimlik koşulu ile Middle East Eye (MEE) haber ajansına konuşan bir Türk yetkili, “Kanada, diplomatik değişimlerden sonra bu askeri düzey optikler için muafiyet kararı verdi.” dedi.
Optikler Bu Ay Türkiye’ye Teslim Edilecek
Açıklamada bulunan Türk yetkili bahsi geçen optiklerin bu ay teslim edilmesinin beklendiğini belirtti.
Kanada Dışişleri Bakanlığı MEE’ye yaptığı açıklamada, Kanada’nın çeşitli koşullara bağlı olarak askeri ürünler için ihracat izni verebileceğini söyledi.
Global Affairs Kanada sözcüsü, “Nisan 2020’de Kanada, kontrole tabi ürünlerin Türkiye’ye ihracatına ilişkin politikasının kapsamını önemli ölçüde daralttı.” dedi.
Sözcü, “Türkiye’ye yapılan askeri ürünlerin ihracatındaki kısıtlamalar geçerli olmaya devam ederken Kanada, ihracatta istisnai durumlar olup olmadığını vaka bazında değerlendirecek.” ifadelerini paylaştı.
Sözcü, 11 Ekim 2019 tarihinden önce Türkiye için benzer ürünler için izni verilen ürünlerin ihracatçılarına geçerlilik süresi boyunca ihracat yapmaya devam edebileceklerini söyledi.
Defence Turk yazarı Kadir Doğan‘ın gelişmeler ile ilgili yorumları şu şekilde:
“Wescam aslında görüntüleme sistemleri geliştiren bir şirket. Geliştirdiği, Wescam MX-15D hem Anka hem de TB2’de kullanılan bir ürün. Stabilize bir şekilde EO/IR görüntü aktarımı sağlıyor. Yüksek çözünürlükte görüntü elde edilen kamera, bir gimbal yardımı ile stabilize ediliyor. İçerisindeki Gimbal yapısı ile birlikte 2 eksende dönüş sağlayan sistem, konfigürasyon yapısına göre 4 veya 5 motor ile kontrol ediliyor. Pitch (Yunuslama) yönünde ve Roll (Yatış) yönünde hareketi sağlayan bu motorlar, senkron bir şekilde çok hassas görüntü elde edilmesini sağlıyor. Yine içerisinde yer alan IMU sayesinde, filtrelemelerden geçirilen veriler Otopilot yapısına aktarılıyor. Bu şekilde, işaretlenen objenin otomatik bir şekilde takip edilmesine olanak sağlıyor. Görüntü kısmında ise çok yüksek çözünürlükte görüntü elde edilebiliyor. Kamera içerisinde yer alan 9 farklı sensör ile elde edilen veriler, bir GPU yardımı ile işlenip aktarılıyor. Aynı zaman da Termal Görüntüleme imkanı da sunan bu ürün, termal olamayan kameradan da, yapay zeka desteği ile yüksek hassasiyet ile termal görüntü elde edilmesine olanak sağlıyor. Bu şirkete ait benzer ürünlerin Akıncı’da da kullanılması bekleniyor. Otonom Hava Sistemleri için çok kritik olan, görüntüleme sistemleri alanında uygulanan ambargo neticesinde bir miktar sıkıntı çekiliyordu. Bunun ortadan kalkması elimizi güçlendirecek. Aynı zamanda ASELSAN bu ürünleri yerlileştirmek için çalışmalar yürütüyor. Yerli olarak ASELSAN CATS elektro optik kamera kullanılsa da Kanada’dan alınan sistemin bazı teknik farklılıkları bulunuyor.”
Kanada’nın En Büyük Üçüncü İhracatçısı Türkiye
En büyük üçüncü alıcı ülke olan Türk yetkililer hâlâ Kanada’nın neden silah satış yasağının Nisan ayında genişletildiğini bilmiyor. Kanada Suudi Arabistan’a benzer bir silah satışı yasağını kaldırdı bu vesile ile Kanada ile Suudi Arabistan arasında milyarlarca dolarlık bir silah anlaşması imzalanması amaçlanıyor.
Kanadalı yetkililer verdikleri demeçte Türkiye uygulanan silah satışının kısıtlanmasına dair bir sebep sunmayı reddeti. Ancak yetkililer, Türkiye’ye halihazırda satışı yasaklanan diğer Kanada menşeili askeri ürünlerin ve eğitimler konusunda endişe duymaya devam ediyor.
Geçtiğimiz yıl Türkiye, HAVA SOJ projesi kapsamında kullanılmak üzere 4 adet Kanada yapımı Bombardier Global 6000 tipi uçak teslim aldı.
Konuya ilişkin açıklamada bulunan bir Türk yetkili, “Uçaklar Türkiye’de ancak Kanadalılar bu kısıtlamalar nedeniyle gerekli eğitim ve bilgi transferini sağlayamayacaklar” dedi.
Yetkili ayrıca, “Bir Kanadalı firma da MILGEM projesi kapsamında gerekli olan helikopter platformunu tedarik etmeyi bıraktı.” dedi.
Baykar Wescam Yetkili Servis Merkezi
Türkiye’deki tek ve dünyadaki 12 Wescam lisanslı teknik tesisinden biri olan Baykar, hem yurtiçi hem de yurtdışı ortaklarına gimbal kamera modellerinin bakım-onarım, yazılım güncelleme, donanım eklentileri ve saha desteği hizmeti veriyor. L3 Wescam fabrika eğitiminden geçmiş, sertifikalı uzman mühendis ve teknisyenlerden oluşan Baykar WASC Ekibi, MX-15D ve CMX-15D modellerine yönelik her türlü bakım-onarım görevini tam teknik donanımla yerine getiriyor.
Türkiye’nin Kanada’dan ithal ettiği askeri ürünler
Türkiye, Kanadalı Wescam firmasından bazı İHA’larda kullanmak üzere elektro-optik kamera sistemi temin ediyor. Türkiye elektro-optik kamera sistemi temini konusunda uzun yıllardır sorun yaşıyor. Resmi ambargo öncesinde dahi örtülü ambargo altında kalan Türkiye elektro-optik kamera temini konusunda çeşitli girişimlerde bulunmuş ve yerli elektro-optik kamera üretimi konusunda çalışmalarını hızlandırmıştı.
Aselsan bu ihtiyaca yönelik olarak CATS sistemini geliştirdi. Aselsan daha sonra yine bu ihtiyaca yönelik ASELFLIR 400 ve DASS elektro-optik kamera sistemlerini internet sitesi üzerinden sergiledi.
Türkiye’nin Kanada’dan aldığı bir diğer önemli ürün; Hürkuş eğitim uçaklarında kullanılan, Pratt & Whitney Canada tarafından üretilen ve sivil ürünlerde de kullanılan PT6 turboprop motorlar. 750 shp’den 1250 sph’ye kadar güç aralığında farklı modelleri bulunan bu motorlar sivil ve askeri platformlarda oldukça yaygın olarak kullanılıyor. Ayrıca TSK’da farklı uçaklarda da yer alıyor.
Çok yaygın olan bu motorların temininde bir sıkıntı olmayacağını değerlendiriyoruz.
İlgili Olarak
Kanada, Türkiye’ye uyguladığı silah ambargosunu süresiz uzattığını açıkladı
Çukurova Üniversitesi Gazetecilik Öğrencisi, savunma sanayii ve global askeri teknolojilerle ilgileniyor.
