Prof. Dr. İsmail Demir’den F-35 açıklaması: “Program maliyeti yükselecek”

Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir TRT World’e F-35 programı ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Demir Türkiye’nin ve Türk firmalarının programdan çıkarılması ile programa gelebilecek ek maliyetlere dikkat çekti. Demir Türkiye’nin diyaloğa açık olduğunu belirtti.

Demir, …kendi ifadelerinden ve açıklamalarından da bunun programa ekstra maliyet katacağı çok açıktı, bunun yanı sıra teslimat programını da sekteye uğratacak. Bu biliniyordu ve bir şekilde hiçbir sebep olmadan kabul edildi. Her zaman pozisyonumuzu vurguladık ve şimdi de aynı şeyi yapıyoruz. Kararın yanlış olduğunu ve mantığı bulunmadığını ve Türk sanayisinin programdaki yeri ile S-400 sisteminin Rusya’dan alınması arasında hiçbir ilişki olmaması gerektiğini vurguladık. Yani, bu iki konu, tamamen ayrı iki konu olmalıydı, ama böyle ele alınmadı. Ve yine bu kararın programa gerçekten zarar verdiği ve gelecekte de zarara yol açacağı konusunda ısrar ediyoruz.” dedi.

Maliyet artışına dikkat çekti

Demir özellikle F-35 programında maliyet artışı yaşanacağı konusuna dikkat çekti. Halihazırda Türkiye’nin programdaki üretimi kesilmediği halde F-35 projesinde çeşitli maliyet artışları yaşanıyor.

Geçtiğimiz hafta bildirilen haberlere göre son beş ayda F-35B motorlarının maliyetlerinde her bir motor için 3.7 milyon dolara tekabül eden  %15 artış yaşanmıştı. Bu oranın ABD’deki yıllık enflasyon oranının 10 katına geldiği belirtilmişti.

İsmail Demir’in açıklamasının devamı:

Kendi bakış açımıza ve hesaplamalarımıza göre, bunun, her bir uçağın maliyetini yuvarlak hesap olarak 8-10 milyon dolar kadar artıracağını ifade etmiştik. ABD Savunma Bakanlığı’nın kendi ifadelerinde de geçtiği üzere, bu kararın programa 500-600 milyon ek maliyeti olacak. Peki bu maliyet, ortaklar tarafından neden hatırlanmamalıdır?

Türkiye’de bu programa dahildi ve hep programın içinde bulundu, aynı zamanda hep başarılıydı, başarılı bir ortaktı. Birçok kez Türk savunma sanayiinin performansının, maliyet ve kalite açısından mükemmel olduğu, ve her şeyin eksiksiz yürüdüğü kesinkes vurgulandı. Sanırım bu karar, tüm program ve ittifaklar, ortaklar vs. fazla düşünülmeden alındı. Onun için yine de bunu anlayabiliyoruz ve bu kararın geri alınacağını umuyoruz. Ortak bir zeminde buluşmak için her zaman diyaloglara açığız. Bu kararın iptal edilip edilmeyeceği ABD tarafına kalmış. Tarafımız söz konusu olduğunda ise her zaman programa bağlı bulunduğumuzu belirttik. Başarılı bir ortağız ve hem üretim sürecinde hem de alıcı olarak ortaklık yapmak istiyoruz. Yani bütün bunlar masada. Türkiye tarafından bu isteklilik her zaman ifade edilmiştir ve bunu yeniden tekrarlıyoruz. Konumumuz her zaman olumlu ve yapıcıdır. Ve eğer diğer taraf da aynı şeyi yapmaya istekli ise biz buna açığız. Geçmişte neler olduğu vs. hakkında herhangi bir soruna sebebiyet vermeyeceğiz. Bugün bile şirketlerimiz tamamıyla kararlılar ve programda çalışıyorlar. Üretim süreçlerine devam ediyorlar ve zamanında teslim için programlarını sürdürüyorlar. Hiçbir şirketimiz bu karar yüzünden işi durdurmayı veya yavaşlatmayı ya da başka bir şey yapmayı tercih etmedi. Tam aksine bizim öncülüğümüzde , ürünleri üretmeye ve teslim etmeye devam ettiler.

İsmail Demir önceki günlerde katıldığı bir online programda farklı bir uçak alımının düşünülmediğini belirtmişti. Demir tarafından yapılan son açıklamada “Geçmişte neler olduğu vs. hakkında herhangi bir soruna sebebiyet vermeyeceğiz.” cümlesi Türkiye’nin  programa dair ümitlerinin devam ettiği ve pazarlıkların süregeldiği imajını güçlendiriyor.

Türk firmaları üretime devam ediyor

Türkiye’nin Mart 2020’de programdan tamamen izole edileceği ABD’li yetkililerce açıklama yapılmıştı. İsmail Demir geçtiğimiz haftalarda yaptığı farklı bir konuşmasında Türkiye’nin programdan çıkarılmasına ilişkin yapılan bu yorumlara karşı seslerin çıkmaya başladığı ve Türkiye’nin programdaki konumunun önemini vurgulamıştı. Türk firmalarının ise F-35 programındaki yükümlülüklerini yerine getirmeye devam ettiğini ifade eden Demir Türkiye Cumhuriyeti’nin yükümlülüklerini geçmişte olduğu gibi bugün de yerine getirmeye devam edeceğini söylemişti.

F-35B motorlarının fiyatı 5 ayda %15 artarak 27.8 milyon dolar oldu

Fatih Mehmet

Defence Turk Genel Yayın Yönetmeni. Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı mezunu ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv ve uluslararası ilişkiler meraklısı. Savunma sanayii araştırmacısı.