Rusya, Pantsir-S1’in "drone savar" yeteneklerini güçlendiriyor

8 Haziran’da TASS haber ajansına verilen bir demece göre Rusya, ihracata yönelik olarak Pantsir-S1 (NATO adı: SA-22 Greyhound) hava savunma sistemleri (HSS)’nin anti-drone (drone savar) yeteneklerini geliştirmeye devam ediyor.

Kaynak, “Pantsir-S1 modernizasyonu, anti-drone yeteneğinin iyileştirilmesiyle devam ediyor” dedi. Kaynağa göre Pantsir S1’in mevcut kaynakları döner kanatlılar da dahil olmak üzere hem büyük hem de küçük İHA’lara karşı etkili.

Pantsir-S1 ailesi HSS’lerin Genel Tasarımcısı Valery Slugin, TASS’a, sistemin kompakt İHA’larla angaje olacak şekilde değiştirildiğini söyledi. HSS’nin güncel versiyonu, DJI Phantom’a (küçük bir drone) bile angaje olabildi. Söyledikleri kapsamında, Pantsir-S1 harp sahasında 100 kadar İHA imha etti.

Pantsir-S1’in Geçmişi

Pantsir-S1’in ilk varyantı 2000’lerin ortalarında ortaya çıktı ve Rus kaynaklarına göre o yıllarda dahi sistem İHA’lara angaje olabiliyordu. Bununla birlikte, o dönemin insansız hava araçları, büyük radar kesitleri olan orta ila yüksek hızlı, büyük hedeflerdi. Diğer adı Tazı (Greyhound) olan Pantsir-S1, bu tür insansız araçları vurmada iyiydi ve keşif uçakları için önemli bir tehdit oluşturuyordu. 2000’li yılların başından bu yana İHA’ların gelişimi büyük bir ivme kazandı ve drone’lar, hem istihbarat, gözetim ve keşif (ISR) alt sistemlerini hem de küçük silahları taşıyabilen kompakt hava platformlarına dönüştü.

Bunun ile birlikte Pantsir sistemi de bugüne kadar gelişim gösterdi. 2008 yılında HSS’nin geliştiricisi Tula tabanlı Araç Tasarım Bürosu (Rostec’in Yüksek Hassasiyetli Sistemlerin bir yan kuruluşu olan KBP) KAMAZ-6560 aracı üzerine inşa edilmiş döner radarlı Pantsir-S1 tanıtıldı. 2018 yılına kadar sistemin sensör paketi güncellendi. HSS iki eğimli piramit biçimli radara sahip oldu. Rus kaynaklarına göre menzili iki katına çıktı.

Kubinka yakınlarında düzenlenen Ordu 2019 savunma sergisinde KBP, Greyhound’un yeni bir sürümü tanıtıldı: Pantsir-S1M (veya SM). Sistem tamamen yeniden inşa edilmiş bir sensör paketi ve daha güçlü bir radar ile donatıldı. HSS şasisi KAMAZ-6560, iyi korunan bir mürettebat kabinine sahip Remdizel’in Tornado K-53958 8×8 tekerlekli şasi ile değiştirildi. Rusya ayrıca, temel modelin silahlanma paketini koruyan Pantsir-S1’in paletli bir modifikasyonunu da tanıttı.

Pantsir-S1

Pantsir S1’de 15 metre-15 kilometre irtifadaki, 1.2-20 kilometre mesafedeki hava hedeflerini imha etme kapasitesine sahip 12 adet 57E6E füzesi ve 2 adet 30 mm A38M uçaksavar topu bulunuyor.

Sahadaki Durumu

Libya ve Suriye’de çeşitli Pantsir-S1 hava savunma sistemleri Türkiye’nin ürettiği (Suriye’de ANKA İHA’da kullanıldı) Bayraktar TB2 SİHA’larca vuruldu. Sadece Libya’da 9-10 adet Pantsir S1 HSS’nin vurulduğu biliniyor.

Türk İHA’larının kullanıldığı bölgelerde ciddi bir elektronik harp gücü veya istihbari faaliyet olduğu düşünülüyor. Bu durum Pantsir kayıplarını kısmen makul gösterse dahi Pantsir mimarisinin eski olduğu ve güncel koşulları sağlamadığı gerçeği bulunmaktadır.

Son bir kaç yıla kadar oldukça tehlikeli olarak nitelendirilen Pantsir S1’lerin göründüğünden önemli dezavantajları vardır. Sistem RS1-E1 arama radarı (PESA), 1RS2-1E hedefleme radarı (PESA) ve elektro optik sistem tarafından hedefini teşhis ederek takip altına almaktadır. Sistemde kullanılan 57E6E füzelerinin herhangi bir “hedef arama” kabiliyeti bulunmamaktadır.

Sistemin işleyişi şu şekilde olmaktadır: Arama radarı hedefi tespit ediyor. Hedefleme radarı arama radarının tespit ettiği hedefe “kilitleniyor” yani hedefi izlemeye başlıyor. 57E6E füzesi hedefe fırlatılıyor. Hedefleme radarı 57E6E füzesini hedefin konumuna göre sürekli olarak yönlendiriyor. Füze yaklaşma tapası çalışana kadar sürekli -uzaktan kumanda ile yönetiliyor gibi- aydınlatılıyor. Veya Aydınlatmayı hedefi teşhis ederse elektro optik kamera yapıyor. 57E6E füzesinin içerisinde herhangi bir RF veya IR/IIR arayıcı başlık bulunmuyor. Yani 57E6E füzesi hedefe Command Off Line-Of-Sight (COLOS) denilen görüş hattı güdüm prensibi ile yönlendiriliyor.

Pantsir S1 için stand alone yani ağdan bağımsız çalışması avlanması için önemli bir sebep olarak gösterilse dahi avların hepsi aynı senaryo dahilinde değildir. Rus hava savunma sistemlerinin genel olarak ağ merkezli çalışma kabiliyetleri “zayıftır”. Pantsir S1 sisteminin ağ bağlantılı ve katmanlı bir sistem ile bağlantılı olarak çalıştığı bir senaryoda da bu bağlantının ne kadar güvenilir olacağı diğer sistemlere göre daha fazla soru işareti barındırmaktadır.

Sistemin kendi radarının EH ile bastırılması halinde Pantsir’de bulunan elektro optik sistem ile hedef görülse dahi füze ile sistem arasındaki iletişim ciddi anlamda tehlikededir. Füze-sistem arasındaki iletişim füzenin kat ettiği mesafe artığında daha çok riske girecektir.

Pantsir sistemi ağ merkezli çalışma ortamında daha riskli bir sistem olsa dahi modern bir “avcı kuvvet” karşısında çok güvenilir bir sistem değildir. Rusya da bunun farkında olarak Pantsir sistemlerini geliştirmeye çalışmaktadır.

Libya’da Pantsir S1 “avı” devam ediyor| Fatih Mehmet Küçük

Buna ek olarak özellikle Hmeymim üssündeki Rus Pantsir’lerinin drone saldırılarına karşı yeterli etkiyi gösteremediği çeşitli raporlarca bildirilmişti.

İlgili İçerik: