Türk Hava Kuvvetleri için üretilen 5'inci F-35 savaş uçağı ilk uçuşunu yaptı

Türk Hava Kuvvetleri için Lockheed Martin’in Forth Worth/Teksas tesislerinde üretimi tamamlanan 18-0005 kuyruk numaralı F-35 savaş uçağı ilk uçuşunu 1 Ekimde gerçekleştirdi.

Amerikalı pilotlar tarafından yapılan ilk uçuşun ardından testlerin tamamlanması ile F-35, diğer Türk uçaklarının da bulunduğu Arizona’daki Luke Hava Üssü’ne götürülecek.

Türkiye’nin hava savunma sistemi olarak Rusya’dan S-400 füzelerini teslim almaya başlamasıyla birlikte ABD, F-35 programında Türkiye’nin üyeliğini dondurdu. Üretildikten sonra Türkiye’ye ABD’de teslim edilen Luke Hava Üssü’ndeki F-35’ler uçuştan çekilirken, eğitim programı için Arizona’da bulunan Türk pilot ve bakım ekibi de geri döndü.

F-35 için Görüşmeler Devam Ediyor

Son dönemde tekrar hızlanan ABD-Türkiye görüşmelerinde ana konulardan biri de F-35 ve Patriot sistemleri oldu.

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, 24 Eylül’de ABD’de verdiği röportajda Türkiye’nin F-35’te müşteri değil ortak olduğunu belirterek, şu şekilde açıklamada bulundu: “Şu ana kadar 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık. Kaldı ki F-35’lerin bazı parçalarını Türkiye’de üretiyoruz. Bunun yanında şu anda Türkiye’ye verilmesinden vazgeçilen her uçak için bu sistemin kaybı 7 milyon dolardır.” Takvime göre Türkiye’ye ilk iki uçak kasım ayında teslim edilecek ve Malatya Erhaç’ta konuşlanacaktı. Türkiye toplam 100 adet F-35A almayı planlıyordu.

ABD’nin itirazları ve F-35 Projesi

İlk kez resmi ağızdan Türkiye’nin S-400 alımının F-35 alımını etkileyeceği, Kasım 2017’de ABD Hava Kuvvetleri Uluslararası İlişkiler Müsteşar Yardımcısı Heidi Grant tarafından dile getirildi. Heidi Grant o tarihte “Buna devam edeceklerse gelecekte nasıl birlikte çalışabileceğimize bakmaya başlamamız gerekecek. Ancak şu anda, politikalarımızın bu sistemle birlikte çalışmamıza izin vermediğini söyleyebilirim. ”açıklamalarında bulunmuştu.

Haziran 2018’de Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk F-35’i için Fort Worth/ABD’de gerçekleştirilen Teslimat Töreni ile teslim alındı. Teslim alınan savaş uçağı planlandığı gibi Arizona’daki Luke Hava Üssüne gönderildi ve Türk pilotları eğitime başladı.

ABD Kongresi Temmuz 2018’de ordunun 2019 bütçesi ile birlikte Pentagon bir rapor hazırlayana kadar Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının teslimatının durdurulması (Kasım 2018’e kadar) kararını da onayladı. ABD Başkanı D. Trump bu tasarıyı Ağustos 2018’de onayladı.

Nisan 2019’da ABD, Türkiye’ye F-35 teçhizatlarının sevkıyatını durdurdu. ABD Haziran 2019’da ise Türk F-35 personellerinin eğitimini durdurdu. ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’ın Haziran 2019’da yolladığı mektuba göre F-35 projesinde 2020’den itibaren Türk şirketlerine yeni sipariş verilmeyecek ve Türk şirketlerinin işleri alternatif kaynaklara kaydırılacak.