Uluslararası Uzay ve Havacılık Federasyonu (IAF) öncülüğünde ve Rusya Federal Uzay Ajansı (ROSCOSMOS) ev sahipliğinde organize edilen “Global Space Exploration Conference- GLEX 2021” 14-18 Haziran 2021 tarihleri arasında Rusya’nın St. Petersburg şehrinde düzenlendi.
Uzay teknolojileri alanında faaliyet gösteren uluslararası şirketlerin yanı sıra astronotların, bilim adamlarının ve uzay ajansları temsilcilerinin bir araya geldiği GLEX2021’de; Ay çalışmaları, Mars çalışmaları, uluslararası ilişkiler, uzayın keşfi, uzaya erişim, uzayda madencilik gibi bir çok konuda hazırlanan teknik sunumlarla eş zamanlı olarak düzenlenen sektör temsilcilerinin konuşmaları ve ikili görüşmelerin yer aldığı program verimli ve yoğun bir biçimde gerçekleştirildiği aktarıldı.
GLEX 2021’e Ajans Başkanı Serdar H. Yıldırım ile birlikte Uzay Sistemleri ve Araçları Daire Başkanı Ali Baygeldi, Dış İlişkiler Şube Müdürü Ayhan İncirci ve Elektrik-Elektronik Mühendisi Selman Demirkesen ile katılım sağladı.
Ajans Başkanı Serdar H. Yıldırım ve beraberindeki heyet konferans süresi boyunca çok önemli görüşmeler gerçekleştirme imkânı bulduğu Ajans tarafından aktarılan bilgiler arasında. IAF Başkanı Pascale Ehrenfreund, IAF Genel Müdürü Christian Feichtinger, IAF Başkan Yardımcısı Dominique Tilmans, Rusya, Polonya ve Norveç Uzay Ajansları Başkanları ile Japonya, Hindistan Uzay Ajansları temsilcileriyle ayrı ayrı ikili görüşmeler gerçekleştirildi.
Milli Uzay Programında yer alan hedeflerde iş birliği fırsatlarını değerlendirmek üzere özellikle Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İtalya ve İngiltere’den katılan şirketler ile temaslar kuruldu, fuar alanında açılan şirket stantlarında önemli bilgiler alındı.
Konferansın üçüncü gününde ise Serdar H. Yıldırım Türkiye’nin Milli Uzay Programını katılımcılara anlattı. Canlı yayınlanan ve tüm dünyada ilgiyle takip edilen sunumda Türkiye’nin gelecek 10 yılda hedeflediği 10 önemli hedefin ayrıntıları paylaşılmış oldu.
Başkan Yıldırım New Defence Order Strategy ile röportaj gerçekleştirdi
Sn. Yıldırım’ın, Rusya merkezli New Defence Order Strategy adlı dergi için Reem Mohamed ile gerçekleştirdiği röportajda Milli Uzay Programı hedeflerine yönelik soruları cevaplarken daha önce 2028’de gerçekleşeceği duyurulan Ay’a yumuşak iniş hedefinin 2028 sonunda veya 2029 başında gerçekleşebileceğini ifade etti. 2023’te gerçekleşmesi beklenen Ay’a sert iniş hedefine yönelik çalışmaların da henüz kamuoyuna duyurulmadığını göz önünde bulundurursak Ay’a yumuşak iniş hedefinin de ileri bir tarihe ertelenmesi gayet olası ve normal olarak değerlendirilebiliriz.
Röportajda yer alan bir diğer yeni gelişme ise Çin-Rusya ortaklığıyla başlanan Uluslararası Ay Araştırmaları İstasyonu’na (ILRS) Türkiye’nin katılım yönünde olan ilgisiydi. GLEX 2021 kapsamında ILRS için duyurulan yol haritasında da uluslararası ortaklıklara açık oldukları ifade edildi.
Yıldırım’ın röportajında yer alan bir diğer yenilikse Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilecek ve deneyler gerçekleştirecek astronota ilişkin gerekli çalışmaların en fazla 2 ay içerisinde duyurulacağıydı. Yani en fazla 2 ay sonra Ajans, astronot seçme sürecine başlayacak ve en az 1 yıl sürecek eğitimin ardından 2023 yılında hedefe ulaşılmış olacak.
Yöneltilen kadın astronot seçme potansiyeline yönelik soruya Yıldırım, seçilecek kişinin bilimsel bir geçmişe, mesleki deneyime, iyi psikolojik ve fiziksel sağlık koşullarına sahip olması gerekiyor, cinsiyet seçim sürecinde ana kriter değil diyerek cevap verdi.
Röportaj ve GLEX 2021 kapsamında Ajans, uzayın barışçıl ve uluslararası bir alan olarak kullanılması gerektiğini ve bu yönde çalışmalar sürdüreceğini ifade etti.
TUA’nın GLEX 2021 sunumuna buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
ILRS tamamlandığında Ay yörüngesinde bir uzay istasyonu, yüzeyinde bir üs ve gezicilerden (rover), akıllı zıplayabilen robotlardan oluşması hedefleniyor. GLEX 2021’de sunulan yol haritası, 2021’de başlayacak bir keşif aşamasıyla başlıyor. 2025’e gelindiğinde uzay ajansları yüzeyde Ay üssü için bir yer seçeceği ve 2026’dan 2035’e kadar inşasının tamamlanması planlana üsse ilerleyen süreçte astronot gönderileceği ifade ediliyor. Fakat tarafların belirttiği üzere önümüzdeki 10 yıl içerisinde Ay’a astronot gönderimi olmayacak.
ILRS, faaliyete geçmesiyle birlikte Ay topografyası, jeomorfoloji, kimya, jeoloji ve Ayın iç yapısını incelemek için bir dizi bilimsel tesis ve ekipman sağlayarak ve Ay’ın yüzeyinden Uzay ve Dünya gözlemlerini mümkün kılmayı amaçlıyor.
İlgili proje yetkililerinin GLEX 2021 kapsamında yaptıkları açıklamada Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Tayland, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan da dahil olmak üzere uluslararası partnerlerle müzakerelerde bulunduklarını ifade ettiler.
uzay ve savunma sanayii teknolojileri meraklısı, defenceturk.net te araştırmacısı.