TEI'nin katmanlı imalat kabiliyeti ve projeleri

Katmanlı imalatın gerek üretim gerekse tasarım alanında sıralanan çok sayıda avantajı havacılık ve savunma teknolojilerindeki kullanım oranlarını artırmaktadır. Bu kapsamda dünya çapında ürünler sağlayan büyük havacılık firmaları, konuya yüksek araştırma bütçeleri ayırarak, alışılagelmiş üretim tekniklerinin kullanıldığı kritik komponentleri, katmanlı imalat ile üretmek için projeler geliştirmektedir. Bu konuya gereken önemi vererek yatırımlar yapan TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) 12 Kasım 2018’de Katmanlı İmalat Atölyesi’nin açılışını gerçekleştirmişti.

GE Additive ile işbirliği anlaşması

53. Uluslararası Paris Air Show fuarı 23 Haziran 2019 tarihine kadar Fransa’da Le Bourget şehrinde Le Bourget Sergi Merkezi’nde gerçekleşecek. Dünyanın farklı bölgelerinden önemli savunma sanayii firmalarının ürünlerini tanıttığı ve sergilediği fuara Türkiye’den TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. de katılım gösteriyor.

TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. fuarda: gerçek ölçülerinde hazırlanan TEI-TS1400 turboşaft motor maketi, TEI-PD170 turbodizel havacılık motoru ile TEI-TJ90 turbojet motorunu, 5 kademe blisk ve katmanlı imalat kabiliyetlerini sergiliyor.

TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş.’nin twitter üzerinden yaptığı paylaşımında: “Paris Air Show 2019 ‘da GE Additive ile katmanlı imalat tezgah alım ve işbirliği anlaşması imzaladık. Bu anlaşmayla katmanlı imalat alanında Türkiye’deki lider pozisyonumuzu perçinledik.” ifadesine yer verildi.

GE Additive’nin twitter üzerinden yaptığı paylaşımında ise: “GE Additive, Paris Air Show‘da TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. ile katmanlı imalat için iş birliği anlaşması imzaladı. Anlaşma kapsamında, GE Additive’in iki M Line sistemi ve iki adet M2 makinesi, TEI’nin Eskişehir’deki genel merkezine kurulacak.” ifadeleri yer aldı.

Katmanlı imalat teknolojisi

Katmanlı imalat teknolojisi genellikle tel, toz veya sac malzemenin katmanlar halinde birbiri üzerine ergitilerek katılaştırılması ile parça imalatı prensibine dayanmaktadır. Günümüz geleneksel imalat yöntemlerine kıyasla yüksek tasarım özgürlüğü sunması, ağırlık ve maliyet azaltımına olanak sağlaması gibi avantajları nedeniyle yeni sanayi devrimi olarak görülmektedir.

YAKUT : Havacılıkta Kullanılan Nikel Alaşım ‘KATMANLI İMALAT’ Teknolojisi Geliştirilmesi Projesi

Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) tarafından desteklenmekte olan YAKUT Projesi ile Lazerle Metal Toz Ergitme (LAM) sürecinin uçak motorlarındaki yüksek basınç ve sıcaklık gibi zorlayıcı şartlar altında çalışabilen yüksek mekanik özelliklere sahip fonksiyonel parça imalatına yönelik olarak süreç modelleme kabiliyeti ile birlikte kazanılması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda proje kapsamında TEI TJ90 turbojet motoruna ait 9 alt parçadan oluşan yanma odasının UNS N06625 nikel süperalaşım malzemeden mekanik isterleri sağlayacak şekilde katmanlı imalat yöntemi ile tek parça olarak imalatı yapılacaktır.

YAKUT Projesi ile elde edilecek bilgi birikimi ve tecrübe sayesinde orta ve uzun vadede, TEI’nin kendi motorlarında katmanlı imalat yöntemi kullanarak parça imalatı yapabilen ana motor üretici firmaları arasındaki yerini alması hedeflenmektedir.

ATOM Projesi

Havacılık sektöründe kullanılan türbinli motorlardaki yüksek yükleme ile sıcaklık koşullarında görev yapan nikel alaşım parçaların, katmanlı imalat yöntemi ile üretilmesi için ihtiyaç duyulan ihraç lisansına tabi nikel alaşım tozlar geliştirilecektir. Proje kapsamında; LAM (lazer katmanlı imalat) işlemine uygun nikel alaşım Inconel 718 ve Inconel 625 tozları ile, EBM (elektron ışını ile ergitme) işlemine uygun nikel alaşım Inconel 718 tozunun atomizasyon yöntemi ile üretimi, karakterizasyonu ve numuneler üzerinden doğrulanma faaliyetleri gerçekleştirilecektir.

Ülkemizin köklü tezgâh geliştiren ve üreten firmalarından Ermaksan, ATOM Projesi’ne ana alt yüklenici olarak katılmıştır. Geçtiğimiz yıl, toz yatağında lazer ile metal ergitme işlemini kullanan ENA 250 modeli tezgâhının tanıtımını yapan Ermaksan, toz üretimi için üretim altyapısını geliştirecek ve pilot ölçekte toz imalatını gerçekleştirecektir. 12.04.18 tarihinde başlayan ATOM Projesi, 38 ay sürecektir.

Katmanlı imalat teknolojisinin gelişimi ve kullanım alanlarına yönelik detaylı bir çalışma yakında defenceturk.net ‘te olacak.