Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI)’nın Uluslararası Silah Transfer Trendleri 2019 Raporu yayınlandı. Rapor uluslararası silah ticaretindeki değişimleri gözler önüne seriyor.
Global ölçekte silah transferlerinde 2015-2019 döneminde 2010-2014 dönemine göre %5,5 oranında artış gözlendi. 2010-2014 döneminde ise 2005-2009 dönemine göre %20 oranında artış yaşanmıştı.
2015-2019 döneminde dünyanın en büyük beş silah ihracatçısı sırasıyla ABD, Rusya, Fransa, Almanya ve Çin olurken en büyük beş ithalatçısı Suudi Arabistan, Hindistan, Mısır, Avustralya ve Çin oldu.
ABD silah satışlarındaki rolünü artırırken Rusya’nın rolü ise geriliyor. Fransa, İsrail ve Güney Kore ise rekor denilebilecek seviyede ilerleme kaydederek pazar payını artırıyor.
İlk beş büyümeye devam ediyor
2015-2019 döneminde ABD, Rusya, Fransa, Almanya ve Çin tüm silah ihracatının %76’sını oluşturuyor. 2015-2019 dönemindeki ilk beş ile 2010-2014 dönemindeki ilk beş aynı ancak bu beşlinin toplam büyük silah ihracatı %9,5 daha yükseldi.
Kuzey Amerika ve Avrupa’daki ülkeler tüm silah ihracatının %87’sini oluşturuyor.
En çok silah ihracatı yapan ülkeler
| İhracatçı | Silah ihracatının payı (%) | 2010-2014 > 2015-2019 dönemindeki değişim | Ana Müşteriler (İhracattaki Payları %) 2015-2019 | ||||||
| 2015-2019 | 2010-2014 | 1. | 2. | 3. | |||||
| 1 | ABD | 36 | 31 | 23 | Suudi Arabistan (25) | Avustralya (9.1) | BAE (6.4) | ||
| 2 | Rusya | 21 | 27 | -18 | Hindistan (25) | Çin (16) | Cezayir (14) | ||
| 3 | Fransa | 7.9 | 4.8 | 72 | Mısır (26) | Katar (14) | Hindistan (14) | ||
| 4 | Almanya | 5.8 | 5.3 | 17 | Güney Kore (18) | Yunanistan (10) | Cezayir (8.1) | ||
| 5 | Çin | 5.5 | 5.5 | 6.3 | Pakistan (35) | Bangladeş (20) | Cezayir (9.9) | ||
| 6 | Birleşik Krallık (BK) | 3.7 | 4.6 | -15 | Suudi Arabistan (41) | Umman (14) | ABD (9.1) | ||
| 7 | İspanya | 3.1 | 2.9 | 13 | Avustralya (33) | Singapur (13) | Türkiye (11) | ||
| 8 | İsrail | 3.0 | 1.8 | 77 | Hindistan (45) | Azerbaycan (17) | Vietnam (8.5) | ||
| 9 | İtalya | 2.1 | 2.7 | -17 | Türkiye (20) | Pakistan (7.5) | Suudi Arabistan (7.2) | ||
| 10 | Güney Kore | 2.1 | 0.9 | 143 | BK (17) | Irak (14) | Endonezya (13) | ||
| 11 | Hollanda | 1.9 | 2.0 | -2.8 | Endonezya (17) | ABD (14) | Ürdün (13) | ||
| 12 | Ukrayna | 1.0 | 2.8 | -63 | Çin (31) | Rusya (20) | Tayland (17) | ||
| 13 | İsviçre | 0.9 | 0.9 | 2.6 | Avustralya (18) | Çin (14) | Suudi Arabistan (14) | ||
| 14 | Türkiye | 0.8 | 0.5 | 86 | Türkmenistan (25) | Umman (12) | Pakistan (12) | ||
| 15 | İsveç | 0.6 | 1.8 | -65 | ABD (22) | Cezayir (12) | BAE (10) | ||
| 16 | Kanada | 0.6 | 0.9 | -33 | Suudi Arabistan (34) | Hindistan (11) | BAE (10) | ||
| 17 | Norveç | 0.4 | 0.6 | -30 | Umman (35) | ABD (20) | Finlandiya (14) | ||
| 18 | BAE | 0.4 | 0.2 | 86 | Mısır (41) | Cezayir (13) | Tanımlanamayan Ülke (12) | ||
| 19 | Avustralya | 0.3 | 0.3 | 11 | ABD (42) | Endonezya (18) | Kanada (18) | ||
| 20 | Belarus | 0.3 | 0.5 | -23 | Vietnam (31) | Sudan (16) | Sırbısitan (15) | ||
| 21 | Çekya | 0.3 | 0.1 | 453 | Irak (39) | ABD (17) | Ukrayna (9.0) | ||
| 22 | Güney Afrika | 0.3 | 0.5 | -36 | ABD (23) | BAE (20) | Malezya (11) | ||
| 23 | Hindistan | 0.2 | 0.0 | 426 | Myanmar (46) | Sri Lanka (25) | Mauritius (14) | ||
| 24 | Brezilya | 0.2 | 0.2 | 6.8 | Afganistan (38) | Endonezya (17) | Lübnan (11) | ||
| 25 | Portekis | 0.2 | 0.0 | 1 239 | Romanya (95) | Uruguay (2.9) | Cabo Verde (1.2) | ||
ABD’nin payı büyümeye devam ediyor
ABD, 2015-2019 döneminde en büyük ihracatçı olarak 96 ülkeye silah ihraç etti. ABD 2015-2019 döneminde 2010-2014 dönemine kıyasla %23 büyümüş küresel silah ihracatı içindeki payını %31’den %36’ya yükselmiştir.
2015-2019 döneminde ABD’nin silah ihracatının %51’ini Orta Doğu pazarı oluşturdu. ABD’nin bölgeye olan ihracatı bir önceki döneme göre %79 arttı. Suudi Arabistan’a gerçekleştirilen satışlar tek başına ABD silah ihracatının %25’ini oluşturuyor. ABD’nin sadece 2019 yılında Suudi Arabistan’a 59 bin güdümlü mühimmatın satışına izin verdiği tahmin ediliyor.
ABD’nin Asya ve Okyanusya kıtalarındaki ihracat oranında Japonya ve Avustralya dışındaki ülkelerde ciddi düşüş gerçekleşti. ABD’nin Pakistan’a olan ihracatı 2015-2019 döneminde %91 oranında düştü. Aynı dönemde Japonya’ya olan silah ihracatı ise %85 oranında artış gösterdi.
ABD’nin en çok silah ihracı yaptığı ülkeler sırasıyla; Suudi Arabistan, Avustralya ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE).
Rusya’nın payında ciddi oranda küçülme var
Rusya, 2015-2019 döneminde ikinci büyük silah ihracatçısı olmayı sürdürdü. Ancak küresel silah ihracatındaki 2010-2014 dönemindeki payı %27 seviyesinden 2015-2019 döneminde %21’e geriledi.
Rusya 2015-2019 döneminde 47 ülkeye silah satışı gerçekleştirdi. Rusya silah ihracatının %55’ini Hindistan, Çin ve Cezayir’e gerçekleştirdi.
Avrupa’da hem küçülme hem de büyüme
Avrupa Birliği ve Batı Avrupa ülkeleri kombine silah ihracatı 2015-2019 döneminde kürese silah satışının %26’sını oluşturdu. Fransa, Almanya, Birleşik Krallık, İspanya ve İtalya, 2010-2014 döneminde küresel silah ihracatının %20’sini oluştururken 2015-2019 döneminde %23’ünü oluşturuyorlar.
Önceki döneme göre Fransa, Almanya ve İspanya’nın ihracatı artarken İngiltere ve İtalya’nın ihracatı azaldı.
Fransa’nın ihracatında 2005-2009 döneminin ardından 2010-2014 döneminde %31’lik düşüş gerçekleşmişti. Fransa’nın silah ihracatında 2015-2019 döneminde 2010-2014 döneminde göre %71’lik bir artış yaşanarak 1990 yılından bu yana herhangi bir beş yıllık dönemde en yüksek seviyesine ulaşmış ve küresel toplamın yüzde 7,9’unu oluşturmuş oldu. Bu artışta Fransa’nın Rafale savaş uçaklarının Mısır, Katar ve Hindistan’a satışı ile birlikte Güney Amerika, Orta Doğu ve Pasifik bölgesine yönelik gerçekleştirdiği gemi ihracatlarının önemli bir payı var.
Almanya’nın silah ihracatı önceki döneme göre %17 yükselerek küresel toplamın %5,8’ini oluşturdu. Almanya 2015–2019 döneminde Güney Kore’ye 4, Mısır ve Yunanistan’a 3, Kolombiya ve İtalya’ya 2 ve İsrail’e bir adet denizaltı teslim etti. Bu teslimatlar Alman silah ihracatının %39’unu oluşturdu.
İngiltere gerilemede
İngiltere’nin silah ihracatı bir önceki döneme göre %15 oranında azaldı. İngiltere’nin küresel silah ihracatındaki payı %3,7’ye geriledi. Bu gerilemedeki ana neden olarak İngiltere’nin Suudi Arabistan, Hindistan ve ABD’ye gerçekleştirdiği ihracatın azalması olarak belirtiliyor.
Asya’nın yükselenleri
Kuzey Amerika ve Avrupa dışında 2015-2019 döneminde ilk 10 silah ihracatçısı arasında ülke var: Çin, İsrail ve Güney Kore
Çin 2015-2019 döneminde dünyanın 5’inci büyük silah ihrcatçısı oldu. Çin’in silah ihracatı 2010-2014 döneminde 2005-2009 dönemine göre %133 büyüme gerçekleştirmişti. 2015-2019 döneminde ise 2010-2014 dönemine göre sadece %6,3 büyüyerek küresel silah ihracatının %5,5’ini oluşturdu.
İsrail küresel silah ihracatında 8. sırada yer alıyor. İsrail’in silah ihracatı 2015-2019 döneminde 2010-2014 dönemine göre %77 arttı.
Güney Kore, 2015–2019 döneminde küresel toplamın %2,1’lik payı ile 10. büyük silah ihracatçısı oldu. Güney Kore’nin silah ihracatı 2015-2019 döneminde 2010-2014 dönemine göre %143 arttı.
Güney Kore’nin silah satışı gerçekleştirdiği ülke sayısı 7’den 17’ye yükseldi. 2010-2014 döneminde Güney Kore’nin silah ihracatının yarısından fazlasını gerçekleştirdiği ülke olarak en yüksek pay Türkiye’ye aitti. 2015-2019 döneminde silah ihracatını daha eş dağılımlı hale getiren Güney Kore’nin en büyük alıcısı %17’lik pay ile Birleşik Krallık oldu.
Türkiye’nin ihracatı
Türkiye %86 büyüme ile global silah ihracatındaki payını 2010-2014 yıllarında %0,5’ten 2015-2019 döneminde %0,8’e yükseltti. Türkiye’nin en çok silah ihraç ettiği ülkeler ve ihracattaki payları ise şu şekilde:
- Türkmenistan (%25)
- Umman (%12)
- Pakistan (%12)
Türkiye’nin silah ihracat ve ithalat durumunu aşağıdaki bağlantıdan inceleyebilirsiniz:
Defence Turk Genel Yayın Yönetmeni. Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı mezunu ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv ve uluslararası ilişkiler meraklısı. Savunma sanayii araştırmacısı.
