4++ ve 4.5’uncu nesil uçakların devri bitti mi?

5. Nesil Savaş Uçakları yaygınlaşırken 4. ve 4.5’uncu nesil savaş uçaklarına olan yönelim azalmıyor. Aksine çeşitli ülkelerce yeni siparişler verilmeye devam ediyor.

Çeşitli Avrupa ülkeleri ise şimdiden 6. Nesil Savaş Uçağı üretimi noktasında projelere girişiyor.

4. ve 4.5’uncu Nesil Jet Savaş Uçakları

4. nesil uçaklar: 1970’li yılların başından yaklaşık 1980’li yılların sonuna kadar olan süreçte geliştirilen jet uçaklarıdır. Dördüncü nesil jet uçakları çoklu rollerde kullanılacak şekilde geliştirildiği bu dönemde jet uçakları çok karmaşık aviyonik sistemler ve silahlar ile donatılmaya başlandı. “Fly-by-wire” yöntemli uçuş kontrol sistemlerinin, biraz kararsız olarak dizayn edilen F-16 Falcon gibi jet uçaklarında kullanılması sayesinde, çok etkin bir manevra kabiliyeti de yine bu dönemde elde edildi. Analog aviyonik sistemler ise bu dönemde yerini artık dijital aviyonik sistemlere bırakmaya başladı. Pilotların durumsal farkındalıkların artırılması açısından dijital aviyonikler daha az oto-kontrol gerektirmekteydi ve pilotların çevresel duyularını daha fazla kullanma imkânı sunmaktaydı.

4.5’uncu nesil uçaklar: 1990’lı yılların başından günümüze kadar olan süreçte geliştirilen jet uçaklarıdır. Soğuk savaşın bitmesiyle birlikte başlayan yeni süreçte askeri harcamalar önemli ölçüde kısıtlandı. Buna paralel olarak birçok araştırma ve geliştirme programı ya durduruldu ya da yavaşlatılarak evirildi. Yeni uçakların dizayn edilmesinden ziyade dördüncü nesil uçaklar üzerinde iyileştirme ve geliştirmeler yapıldı. Mikroçip ve yarı iletken teknolojileri sayesinde bilgisayarların, aviyonik sistemlerinin ve diğer uçuş sistemlerinin kabiliyetleri bu süreçte önemli miktarda artırıldı.  Bu dönemde en çok ilerleme sağlanan bir diğer teknoloji ise “görünmezlik” yani “stealth” teknolojisi oldu. Görünmezlik teknolojisinin gelişiminde özellikle radar kesit alanının azaltılmasına yönelik olarak radar emici (absorbe edici) malzeme ve tekniklerinin kullanılmasına odaklanıldı.  Bu dönemde jet uçaklarına AESA yani aktif tarama radarlarının entegrasyonu yapıldı. Ayrıca bu dönemde motor trastının yönlendirilmesi tekniği kullanılmaya başlandı.

Nesillerine Göre Jet Savaş Uçaklarının Sınıflandırılması | Ahmet Alemdar

4., 4++ ve 4.5’uncu nesil savaş uçaklarının devri bitti mi? Bu uçakları 5. nesil savaş uçakları ile birlikte görecek miyiz? 6. Nesil savaş uçağı hedefleri gerçekçi mi? Tüm bunları Savunma Sanayii Araştırmacısı Arda Mevlütoğlu değerlendiriyor.

Fatih Mehmet

Defence Turk Genel Yayın Yönetmeni. Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı mezunu ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv ve uluslararası ilişkiler meraklısı. Savunma sanayii araştırmacısı.