Habertürk kanalına konuk olan Temel Kotil, Milli Muharip Uçak projesi hakkında önemli açıklamalarda bulundu
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, Habertürk’ün Teke Tek Bilim programında yürütülen projeler, şirketin durumu ve geleceği hakkında bilgi verdi.
MMU üzerinde 1000 mühendis çalışıyor
Temel Kotil, MMU için şu an 1000; helikopterler, İHA’lar ve diğer sabit kanatlı hava araçları için alan başına 500 TUSAŞ mühendisi düştüğüne değindi. MMU için toplamda yarısı yurtiçinde yarısı yurtdışında olmak üzere 6000 mühendisin çalışacağını sözlerine ekledi.
Blok bazlı ilerleme
Dünyadaki diğer savaş uçaklarının blok blok ilerlediğine dikkat çeken Kotil, MMU’nun uçtuğu an istenen düzeyde olmayacağını belirtti. Durum için bir başka örnek olarak Gökbey genel maksat helikopterinin gelişim sürecini verdi.
Geçmişe doğru bir bakış
Masadaki Nuri Demirağ’ın tasarladığı Nu.D.40 savaş uçağının maketini işaret ederek Türkiye’nin havacılık serüveninin başlangıç noktası o uçak olsa MMU’nun daha önce uçabileceğini ancak tarihin farklı bir yolda seyrettiğine değindi.
Kabiliyetler
Temel Kotil aynı zamanda MMU’nun sahip olacağı bazı kabiliyetlere değindi. Şekli ve yapısındaki malzemeler itibariyle kendini radardan gizleyebilecek olan MMU’nun kanopisi de dahil olmak üzere radar soğurucu malzemelerden faydalanacağını da ekledi. Sınıf olarak ise bombardıman odaklı F-35 ile Hava-Hava odaklı F-22 arasında konumlanacağını belirtti.
Aynı zamanda MMU’nun 1.4 Mach hızında süperseyir (supercruise) kabiliyetine sahip olacağının altını çizdi. Süperseyir bir uçağın artyakıcı kullanmadan ses hızının üstünde seyredebilme kabiliyetidir ve genelde 5. nesil savaş uçakları ile anılmaktadır. 30000 lb itki sağlayan 2 adet milli motor ile bu kabiliyetin sağlanacağını sözlerine ekledi.
Milli Muharip Uçak için hedeflenen birim maliyetinin 100 milyon dolar olduğuna ve ayda 24 uçak üretileceğine işaret etti.
F-16 ve MMU arasındaki boşluğu Hürjet dolduracak
Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması itibariyle “En geç 2030’da” oluşacak olan boşluğun nasıl doldurulacağı sorusu üzerine Temel Kotil masada duran Hürjet maketini işaret ederek “Bu geliyor” cevabını verdi ve “(Hürjet’ten) ayda 2 tane üretebiliriz” diyerek ekledi. F-16’lar için “Hem Türkiye hem de ABD için bir unsur olan bu uçaklara her türlü müdahaleyi yapacak güçteyiz.” açıklamalarında bulundu. Masada aynı zamanda F-16 ÖZGÜR’ün bir maketinin bulunması da dikkat çeken detaylar arasındaydı.
İnsansız Milli Muharip Uçak
Geleceğin bir kaçınılmazı olarak görülen savaş uçaklarının insansızlaşması ve MMU’nun ve diğer milli hava araçlarının bu konuda nasıl konumlanacağı, insansızlaştırmanın planlanıp planlanmadığı üzerine sorulan soruya ise
“Biz herhangi bir uçağı veya helikopteri pilotsuz yapabiliriz ama sorun o değil. Bir uçak (Hürkuş, Hürjet, MMU…) bunları arka arkaya yaptığımız için başarılı oluyoruz. Uçak adeta havada adımlar atan bir cisimdir, adım atabilmesi için de kanadının altından geçen havayı yönetmesi gerekiyor sağlam basması için. Zaten uçak yaptım demek aerodinamik olarak kanatların altındaki farklı basınçlardan dolayı adeta havada yürümek demek. Siz emeği, parayı ve zahmeti bunda harcıyorsunuz, bunu yaptığınız zaman pilotun yerine otomatik uçuş sistemi koyabiliyorsunuz.”
cevabını verdi.
2 sene önce Berlin’deki bir NATO Endüstri Forumu’na davet edildiğini anlatan Temel Kotil, gelecekteki en önemli konunun yapay zeka olduğuna dikkat çekti ve uçağın insansız olmasından ziyade uçağın belirli bir şekilde kendi kendine karar verebilmesinin önem taşıdığının altını çizdi. Söz konusu forumdan sonra yapay zeka müdürlüğü kurulduğunu söyleyen Kotil, bu konuda insan kaynakları üzerindeki çalışmaların devam ettiğine değindi.
Ciro hedefleri
Temel Kotil, büyüme hedefleri konusunda hedefin ilk 10 olduğunu ve mevcut ciroyu katlamanın zorluğunun kalmadığını belirtti. Kotil, şirketin halen bilgi birikimi ve patent aşamalarında olduğuna değindi ve projelerin seri üretim aşamasına geçmesiyle beraber ciro artışında beklenen ivmenin yakalanabileceğinin altını çizdi.
Malzeme teknolojileri
Kompozit teknolojileri üzerine yürütülen çalışmalara ve dünyanın en büyük kompozit tesislerinden birinin kurulduğuna değinen Kotil, Türkiye’nin kullandığı herhangi bir hammaddeyi üretebileceğini kaydetti. Sadece uçak yapısalları ile yılda yarım milyar dolar seviyesinde Lockheed Martin, Sikorsky, Airbus gibi şirketlere ihracat yapıldığına da dikkat çekti.
Titanyum işleme konusunda tozun alınabildiğine ve bunun şekillendirilmesi için yatırım yapıldığına değindi. Uçak alüminyumu için büyük sıcak preslere ihtiyaç duyulduğuna ve bunların da tedarik edilebildiğini sözlerine ekledi. Aynı zamanda alüminyum ve titanyum ile parçaları yazdırabilen 6x6m boyutlarında vakumlu 3D yazıcının tedarik edildiğini açıkladı.
Milli Muharip Uçak projesinin önemi
Türkiye için havacılıkta başka bir basamağa geçiren adım olarak da tanımlayabileceğimiz bu proje bize milli savaş uçağından öte havacılıkta çok az ülkenin sahip olduğu tasarım, imalat ve mühendislik kabiliyetlerini kazandıracaktır. Süreç boyunca inşa edilen tesisler diğer havacılık projelerini hem daha hızlı hem de daha ayağı yere basar şekilde ilerletecek, maliyetleri de düşürecektir.
İlgili Olarak
Millî Muharip Uçağın Ön Tasarım Gözden Geçirmesi Nisan 2021’de başlıyor
Havacılık ve Uzay Mühendisliği öğrencisi, askeri araçlar ve silah sistemleri odaklı savunma sanayi araştırmacısı.
