“Rafale’in çok rollü tasarım ve mühimmat seçenekleri ile Fransa’nın müşterilerine yönelik diplomatik seçiciliğinin daha az olması ihracat pazarındaki artan talebin temel nedenlerini oluşturuyor.”
Eren Yiğitoğlu
Olgun Yılmaz
Fransa tarafından geliştirilen Dassault Rafale savaş uçağı dünyanın dört bir yanında tercih edilen önemli uçakların arasında yer almakta. Bu uçakların sonradan bu kadar kadar rağbet görmesinde bir çok önemli özelliğin yer aldığını söyleyebiliriz. 1970’li yıllar ile birlikte Fransa içerisinde yeni nesil savaş uçağı projesi üzerinde fikir tartışmaları dönmeye başlamış fakat bu dönemde somut bir şey ortaya çıkmamıştır. 1980’li yıllar ile birlikte Fransa Avrupa ülkeleri ile ortaklık için müzakereler yürütmüş fakat bir netice elde edememiştir. İlk başta ACX adını alan sonrasında ismi Rafale olarak değişen proje ile birlikte Fransa uçak prototipleri geliştirmeye başlamıştır. 1990’lı yıllar ile birlikte Rafale uçaklarının seri üretim bandına girmiş ve Fransa bunun meyvelerini 2000’li yıllar itibarıyla yemeye başlamıştır. Bu dönemde Fransa sadece kendi envanterine dahil edebilmiştir. Hem başka ülkelerin geliştirdiği mühimmatların Rafale uçağın uymaması ve uçağın maliyetinin yüksek olması uçağı olan ilginin az olmasına sebebiyet vermiştir. 2015 yılı itibarıyla Mısır ile başlayan tedarik ile birlikte Rafale uçakları Fransa dışında başka bir ülkenin envanterine girmeye başlamıştır. Şu anda Rafale savaş uçakları başta NATO üyesi ülkeler olmak üzere farklı kıtalarda yer alan ülkeler tarafından büyük rağbet görmektedir.
Rafale Uçaklarının Ortaya Çıkışı
Rafale savaş uçağının ortaya çıkış tarihine baktığımız zaman 1970’lerin başına gitmekteyiz. Bu dönemde Fransa Hava Kuvvetleri ve Fransa Donanması mevcut uçak filolarını yeni teknolojilerle değiştirme görüşündedir. Bunu uygulamak için de sadece Fransa’nın ürettiği bir uçak yerine maliyeti de azaltarak çeşitli ülkelerin bir oluşum içine girerek savaş uçağı projesi geliştirilmesi yönünde fikirler ortaya atılmıştır. 1970’li yılların başında Fransa resmi bir adım atmazken 1980’li yıllar ile birlikte Soğuk Savaşın da etkisiyle bazı Batı Avrupa ülkeleri ortak bir savaş uçağı projesi için bir araya gelmiştir. Bu ülkeler arasında Batı Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve İspanya gibi Avrupa ülkeleri yer almıştır. Bu ülkeler ilk başta adına FEFA verdikleri programı başlattılar. İş paylaşımı ve her ülkenin uçak üzerindeki farklı gereksinimlerinin olması projede çatlakların olmasına neden olmuştur. Bu tür sebeplerden dolayı Fransa FEFA programından ayrılmaya karar vermiştir. Batı Almanya, Birleşik Krallık ve İtalya FEFA programını iptal edip Avrupa Savaş Uçağı (EFA) adıyla projeye devam etme kararı almıştır. İspanya her ne kadar EFA’ya Fransa’nın baskısı ile ilk başta katılmasa da bir süre sonra projeye ortak olmuştur. Bundan sonra bu 4 ülke geliştirilen savaş uçağı projesine Eurofighter Typhoon adı vererek yollarına devam etmişlerdir.
Aksi Fransız: Rafale Savaş Uçağı çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 20’nci sayısında.
Çalışmanın tamamını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Fransa projeden ayrıldıktan sonra ACX adını verdiği projeye başlamıştır. ACX uçak projesi bu dönemde Fransa Hava Kuvvetlerinin envanterinde bulunan SEPECAT Jaguar, Dassault Mirage F1, Dassault Étendard, Vought F-8 Crusader ve Dassault Mirage 2000N/2000D ve Dassault-Breguet Super Étendar gibi uçak modellerinin yerini alması üzerine planlanmıştır. Fransız şirketlerin bir araya gelmesi sonucunda program resmi olarak 12 Aralık 1982 tarihi ile birlikte başlamış oldu. 1984 yılı itibarıyla projenin ilk prototipi olan Rafale A’nın (ACX) yapımına başlandı. Bu dönemde projeye ilk başta ACX adı verilirken sonrasında Rafale olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
