DASA Savunma Havacılık ve Uzay Derneği Söyleşileri | I. Bölüm

DASA Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Rafet Yavuz ve DASA Genel Sekreteri Murat Kaymakçılar, I. Bölümde Savunma Havacılık ve Uzay Derneği’nin kuruluş felsefesi, amaçları, Türk savunma sanayiine katkıları ve faaliyetleri ile ilgili sorularımızı yanıtladı. 13 Şubat’ta THK Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Konferans Salonu’nda gerçekleşecek söyleşi öncesi değerli vakitlerini bizlere ayıran ve bizi ağırlayan başta DASA Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Yavuz’a, Genel Sekreteri Murat Kaymakçılar’a ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Azrameryem Akkaya’ya teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Defence Turk: Öncelikle Sayın Başkanım, Savunma Havacılık ve Uzay Derneği’nin kuruluş felsefesinden ve amaçlarından bahsedebilir misiniz?

Rafet Yavuz: Savunma Havacılık ve Uzay Derneği’miz, kısaltılmasını da İngilizce DASA olarak adlandırdığımız derneğin, kuruluş çalışmaları 2014 yılında bir kısım akademisyen, iş adamı ve bu konuda özellikle havacılığa gönül vermiş bir arkadaş grubu ile birlikte kuruldu. Kuruluş felsefemiz tam da bu alandaki boşluğu ve bu konuda kamuoyunun bilgilendirilmesi ve kamu ile sivil teşebbüsler arasında bir köprü oluşturmaktır. Buradaki temel konu aslında olabildiğince dışa bağlılığı özellikle savunma sanayii konusundaki dışa bağımlılığı en aza indirmek ve burada özgün projelerin geliştirilmesinde, özgün savunma sanayii sisteminin gelişmesinde bir düşünce kuruluşu, bir fikir üretme merkezi olarak faaliyet göstermektir. Aynı zamanda bunun ötesinde yine milli ve yerli olmak üzere özgün projelerin geliştirilmesi ve bunun hayatta tutulmasını sağlamaktır.

Özellikle uzay konusu, dünyada rol model olmayı ve bu konuda ön almayı düşünen ülkeler içinde yine uzay konusunda birtakım çalışmaların yapılması ve uzayın geleceği konusunda, uzay hukuku konusunda, uzayın nasıl şekilleneceği konusunda yine gerekli araştırmaları yapmak, bu konuda ilgili boşlukların doldurulmasına, buradaki eksik olan bir düşünce ve uygulama varsa bunun tamamlanmasına yönelik bir fikir doğrultusunda, hareketle ortaya çıkmıştır. Burada da yine önemli bir değer hedefimiz, milli olarak oluşturulması gereken sistemlerin inşası veya bu konudaki fikirlerin ortaya çıkması konusunda yapılacak bilimsel çalışmaları tamamen gönüllülük kapsamında gerçekleştirmek ve bunu kamuoyu ile karar verici kurumlarla ve kişiler ile paylaşmaktır.

Defence Turk: Savunma Havacılık ve Uzay Derneği’nin öncelikli hedeflerinden bahsedebilir misiniz?

Rafet Yavuz: Bu doğrultuda ilgili dergi, bülten, yayın, elektronik ve basılı yayınlar ile seminer, konferans, çalıştay vb. insanları bir araya getiren ve fikirlerin oluşmasını sağlayan ortamları sağlamak istiyoruz. Yine başta Millî Savunma Bakanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı, onun ötesinde Bilim Sanayii ve Teknoloji Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, üniversiteler ve teknokentler ile yakın iş birliği ve diyalog içerisinde olup burada toplumun aslında bilip de belirli ölçeklerde isimlendiremediği ve çözüm önerilerinin belki de bulunmasına katkı sağlayacak çalışmalar yapmak durumundayız. Kısaca bizim esas hedef aldığımız nokta; milli ve yerli savunma sanayiinin gelişmesinde, uzay ile ilgili çalışmaların pekiştirilmesinde ön ayak olup ilgili ve gerekli koordinasyonları yapmak.

Defence Turk: Derneğinizin mevcut ve potansiyel faaliyetleri neler?

Rafet Yavuz: Tabii bu noktada bizim yakın, orta ve uzun vadeli olmak üzere bir projeksiyonumuz var. Bu yakın gelecekte örneğin; 13 Şubat 2020 tarihinde saat 14.00 ile 16.30 arasında Türk Hava Kurumu Üniversitesi ile ortak bir çalışmamız, söyleşimiz olacak. Türk Hava Kurumu Üniversitesi havacılık ve uzay çalışmalarının odak noktasında olan, özgün ve tamamen buna yönelik kurulmuş bir üniversitedir.

Potansiyel faaliyetlerimiz içerisinde, nisan ayında bu yıl 9.’su gerçekleşecek olan Hava ve Aviyonik Sistemler Semineri’ne de katılım sağlayacağız. Orta vadede 2020 nisan ve mayıs ayları itibariyle seminerler planlıyoruz onu yapacağız. Ondan sonra uzun vadeli planlar da yine tüzükte de belirtildiği üzere kamuoyuyla, kamu otoritesiyle, kamu karar vericileriyle, düşünce, fikir veya bununla ilgili araştırma geliştirme içinde olan üretimde, üretim içinde olan kişi ve kurumları bir araya getirmektir. Keza mümkün olması halinde belki de bakanlıklarla görüşmek suretiyle, özellikle Millî Eğitim Bakanlığı ve diğer bakanlıklar, özellikle uzay hukuku ve uzay konusundaki çalışmalar kapsamında okullarda bunun anlatılması bunun ifade edilmesi yönünde bir çalışma hedefimiz bulunmaktadır.

Defence Turk: Derneğinizin faaliyetlerinin ülkemizdeki ve bilhassa savunma sanayimizdeki bu kapsamda hangi eksikliğin giderilmesine yönelik hizmet sunacağından bahsedebilir misiniz?

Rafet Yavuz: Özellikle kısa vadede ve Türkiye’de bilhassa sertifikasyon konusunda bir eksiklik var şu anda. Sertifikasyon otoritesi konusunda, özellikle havacılık anlamında, ABD’de bir otorite var. Yine Avrupa için EASA dediğimiz bir otorite var. Ama işte burada ülkemizde, bizim milli olarak üreteceğimiz herhangi bir hava aracının kendisi ve hava aracında kullanılacak olan her türlü tesisat, aviyonik, yapısal, motor vs. gibi ünitelerin uçuşa elverişliliğini veya kullanılabilirliğini belgeleyecek bir belgelendirme sistemi eksikliği var. Mesela bunun giderilmesi yönünde bizim de üzerimize düşen bu konuda fikirlerin üretilmesi, fikirlerin pekiştirilmesi ve bunun ilgililer ile paylaşılması gibi bir projeksiyonumuz mevcut.

Defence Turk: Derneğinizin mevcut ve potansiyel işbirlikleri ile bu işbirliklerinin kapsamı, amacı ve isterleri nelerdir, kısaca bahsedebilir misiniz?

Rafet Yavuz: İş birlikteliklerimiz derneğin kuruluş amacında da belirtildiği üzere bir köprü oluşturmak, bir işbirliği alanı oluşturmaktır. Dolayısı ile derneğimiz bir nevi düşünce kuruluşu, sivil toplum kuruluşu gibi değerlendirilebilir. Bu kapsamda tabii savunma sanayii konusu olduğuna göre Millî Savunma Bakanlığı ile Savunma Sanayii Başkanlığı, yine teknoloji gelişmesi olduğuna göre Bilim ve Teknoloji Bakanlığı ve havacılık ile ilgili olması nedeniyle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı gibi devletin ilgili ve önemli kuruluşları ile iş birliktelikleri yapmamız doğru ve isabetli olacaktır. Savunma Sanayii Başkanlığı’mız ile yakın temas halinde olup onlarla bir işbirliği yapmak, eksik olunduğunu düşündüğümüz konularda akademik ve teknik yönlü fikirleri arz etmekte bilhassa isabetli olacaktır.

Defence Turk: Sayın Murat Kaymakçılar, Savunma Havacılık ve Uzay Derneği ülkemize, savunma sektörüne nasıl bir katkı sunacak?

Murat Kaymakçılar: Şimdi öncelikle derneğimizin 3 ayağı var. Bunlar savunma, havacılık ve uzay alanlarıdır. Dolayısıyla bu alanlarda bir takım geleceğe yönelik öngörülerimiz var. Derneğin kuruluşundan itibaren çok uzun bir zaman geçmemesine rağmen DASA içerisinde önemli bir tecrübe havuzu oluştuğunu söyleyebiliriz. Bu tecrübe havuzunun da kendiliğinden oluştuğunu söyleyebiliriz aslında. Derneğimizin faaliyetleri amacıyla ilgili bilginin yayılmasıyla birlikte birçok insanın bize müracaatı oldu. Yeni üyelerimiz kendi yeterlilikleri doğrultusunda derneğimize katkı sağlamak istediklerini belirttiler. Çünkü neticede biz bir gönüllü, gönüllülerden oluşan bir derneğiz, faydalı olmaya çalışıyoruz, katkı sunmaya çalışıyoruz.

Buradan bizim hangi eksiği kapatacağımız konusunda belki birkaç şey söylemek icap eder. 5 Şubat Çarşamba günü ODTÜ Teknokent’te gerçekleştirilen TSSK 7’nci Proje Pazarı ve İş Birliği Zirvesi’ne katıldık. Savunma Sanayii Başkanımızın hitabı esnasında şu tespit aslında bizim de tam yapmak istediğimiz şeylerle örtüşüyor. SSB Başkanımız Sayın İsmail Demir Bey dediler ki, “Savunma sanayii işi karmaşık bir iş. Dolayısıyla bunun içerisinde birçok taraf mevcut. Bu tarafların arasında ister istemez, ne kadar çalışırsanız çalışın bir takım boşluklar meydana geliyor.” İşte biz DASA olarak bu boşlukları kapatmayı kendimize görev addettik. Ne demek istiyorum? Örneğin silahlı kuvvetlerin ihtiyaçları kapsamında düşünüldüğü zaman öncelikle bir kullanıcı var. Bunun tedarikçi makamı var yani karargahlarda bununla ilgili çalışan insanlar var, yani tedariki oluşturan insanlar var, paranın çıktığı bir yer var. Bundan sonra bu tedariki sağlayacak olan sivil müteşebbisler devreye giriyor. SSB’de bu faaliyetlerin devlet tarafından koordinesi sağlanıyor. Dolayısı ile herkesin görevi burada farklı farklı. Tek elden yönetiliyor gibi gözükse de burada farklı elemanların, aslında bu işin içerisinde bulundukları ve sonuçta tek bir işi mükemmel olarak ortaya çıkarmakla görevli olduklarını görüyoruz. Ama bunun hiçbir zaman istenilen mükemmeliyette olması mümkün değil. Silahlı Kuvvetler’de özellikle savunma sanayii projelerinin sonuçlanması normal olarak 3 senenin altında olmaz hiçbir zaman. Tabii özel acil ihtiyaçlar hariç olduğu şeklinde. Fakat bütün bunların arasında bir koordinatör makam, yani hem devlet tarafından bu işi bilen, daha önce orada çalışmış, hem de sivil müteşebbiste yer almış ve bu işin akademik tarafıyla çalışmış insanlar bir araya geldiği zaman ki bu tam bizim yapımıza uyuyor. Bu yapı içerisinden çıkan fikirlerin çok boşluğu kapattığını görüyoruz. Bunun sonucunda da mükemmeliyet ortaya çıkacaktır. Bizim savunma sanayiimiz için özellikle söyleyelim. Son yıllarda çokça şey yapıldı, çokça ürün ortaya çıkartıldı. Fakat bunların koordinasyonu konusuna geldiğiniz zaman veya işte alt bileşenlerinin bir şekilde toparlanıp ortaya bir mükemmel ürün çıkartılması ve mükemmel olarak ihtiyacı karşılaması dikkate alındığında bunun zaman zaman sekteye uğradığını, sıkıntılar yaşandığını görebiliyoruz. Bunu nasıl halledelim dediğimiz zaman böyle bir organizasyonun ne kadar ihtiyaç olduğu ortaya çıkmaktadır aslında.

Defence Turk: Savunma Havacılık ve Uzay Derneği’ni hangi yönü özel kılmaktadır?

Murat Kaymakçılar: Özellikle ülkemiz açısından baktığımızda bugün itibariyle yeterince istifade edilemediğini değerlendirdiğimiz savunma, havacılık ve uzay konularında tecrübeli, bu alanda çalışmış, bazıları halen çalışmaya devam eden ve karşılıksız katkı sunmaya hazır kişilerden oluşmuş büyük bir tecrübe havuzunun tecrübelerini mevcut ihtiyaç ve projeler kapsamında devreye sokmak en büyük kazanım olacaktır. Derneğimiz oldukça önemli bir tecrübe havuzuna sahip bu bizi aslında özel kılan unsurdur. Bir de şunu ifade edeceğim burada, geçmişi bilmeyen geleceği planlayamaz. Dolayısıyla bir altyapı, bir tecrübe sahibi olan bir grubun aynı durumu üst üste yaşaması aslında tarihten ders alınmadığını gösteriyor. Dolayısıyla buna katkı sağlamak anlamında, tecrübelerin devreye sokulması anlamında önemli bir işlev yerine getirdiğimizi düşünüyoruz biz. Mesela şu tip olaylar ile çokça karşılaştık; örneğin bir tedarik yapılmış daha önceden o tedarik teşebbüsü bir sebepten dolayı başarısız olmuş. Şimdi tekrar tedarike çıkılıyor ancak önceki girişimin neden başarısız olduğu bilinmediği için aynı yolda benzer hatalarla devam edildiğini görüyoruz mesela. Tam bu noktada tecrübe havuzumuz ile tedarik teşebbüslerine yardımcı olmaya çalışarak ve geçmişteki hatalardan sakındırarak önemli bir değer sunmuş olacağız.

Defence Turk: Savunma Havacılık ve Uzay Derneği’nin üye profili nasıldır? Derneğe katılımda herhangi bir ön şart ve/veya ister var mı?

Murat Kaymakçılar: Bizim üyelerimiz, başkanımın da bahsettiği üzere farklı alanlarda ülkemize hizmet etmeye gönül vermiş kişilerdir. Zamanında devlette çalışmış olanlarımız var. Devlette çalıştıktan sonra sivil de çalışmaya devam edenlerimiz var. Halen devlette çeşitli alanlarda çalışanlarımız var. Sivil müteşebbisler, şirketler var. Onun dışında bir akademisyen ağırlığımız var. Yani aslında her kesimden herkes bir tarafı kapatacak şekilde burada elini taşın altına koymuş vaziyette. Yani böyle bir organizasyonun ne tür açıkları kapatabileceğini düşündüğümüz zaman aslında her taraftan bir çözüm ortaya çıkmaktadır.

Defence Turk: Derneğinizin üyeleriyle ilgili faaliyetleri sadece Ankara’da mı gerçekleşiyor?

Murat Kaymakçılar: Bizim aslında iki büyük merkezimiz var, bir tanesi Ankara bir tanesi İstanbul. Yani bizim bağlantılarımız, bağlılarımız veya haberleşme ağımızdaki kişiler ve üyelerimiz çoğunlukla İstanbul ve Ankara’da bulunmaktadır. Zaman zaman bunları hep bir araya getirmeye çalışıyoruz. Geçtiğimiz ekim ayında büyük bir toplantıyla Ankara’da bir araya geldik. Hem görüş alışverişinde bulunduk hem bir takım kendi içerimizde anketler yaptık hem de kurullar oluşturarak hangi sorunlara nasıl çare bulabiliriz veya nasıl faydalı olabiliriz bunlara yönelik çalışma yaptık.